metropolis m

Gevel Kunsthuis Syb

In het decembernummer van Metropolis M verschijnt binnenkort een artikel van Johan Lundh over de groeiende populariteit en zin van rural residencies – gastverblijven voor kunstenaars op het platteland. Lundh bespreekt het geval Fogo Island. Nederland huist ook een aantal residencies op atypische plekken. Ze dreigen soms over het hoofd gezien te worden, vanwege de afgelegen locatie, maar juist die afstand van de randstad zorgt vaak voor bijzondere projecten. Daarom vandaag aandacht voor een werkvorm binnen de kunstinitiatieven die ik voor het gemak de ‘methode Syb’ noem: een kunstruimte met residency opererend in de luwte, weg van de stad. Kunsthuis Syb-coördinatoren Roos Borchers en Maartje Peters geven uitleg over hun werkwijze.

Jolien Verlaek

Kunsthuis SYB neemt met een artist-in-residence kunstruimte ver buiten de stad een speciale plek in binnen de kunstinitiatieven. Hoe typeer je SYB?

Roos Borchers en Maartje Peters

‘Kunsthuis SYB biedt een alternatief op de hoog geconcentreerde kunstwereld van de Randstad. Afstand, hoewel tijdelijk, bewijst keer op keer een belangrijk werktuig te zijn voor kritische reflectie op de kunstenaars’ eigen beroepspraktijk maar ook op de bestaande faciliterende structuren waarin kunstenaars meestal verkeren. De huidige kunstwereld wordt soms gekarakteriseerd als een jachtige plek waar galeriehouders zich verdringen om het meest jonge en nieuwste talent te brengen. Het is daardoor soms lastig voor kunstenaars om de aandacht en ruimte te vinden om nieuw werk te maken, of nieuwe ontwikkelingen door te maken. In SYB is de kunstwereld letterlijk op afstand, zodat er geconcentreerd gewerkt kan worden en de kunstenaar nieuwe wegen kan vinden en nieuwe ideeën kan ontwikkelen of uitproberen.’

Jolien Verlaek

Wat is er zo eigen aan de SYB-methode?

Roos Borchers en Maartje Peters

‘Kunsthuis SYB heeft zich ten doel gesteld de ontwikkeling van kunstenaars te stimuleren. Hiertoe faciliteert Kunsthuis SYB met middelen en kennis. Projectkunstenaars krijgen tijd, ruimte, budget, feedback en ondersteuning en worden, door de voorwaarden en omstandigheden, uitgedaagd om een volgende stap te zetten en zich zowel inhoudelijk als professioneel te verdiepen. Het woonhuis en de werkruimte bepalen in grote mate het klimaat waarin het proces plaatsvindt.

Projecten bij Kunsthuis SYB zijn nadrukkelijk onderzoeksmatig met het doel het werk inhoudelijk en formeel uit te diepen of een nieuwe richting te geven. Kunstenaars worden geselecteerd op basis van een projectvoorstel. Dat voorstel moet richtinggevend zijn voor het project en een doordacht en relevant startpunt formuleren. Een ander belangrijk selectiecriterium is dat het voorstel ruimte geeft voor onverwachte wendingen. Mede door de uitwisseling tussen de verschillende gasten is het resultaat onvoorspelbaar. Het project kan de vorm aannemen van een work-in-progress, een onderzoek, maar kan ook bestaan uit een programma met een reeks optredens of gebeurtenissen, geregisseerd door de kunstenaar, die daarmee de rol van curator krijgt.

Qua organisatie ligt de artistieke directie niet bij één bepalende curator, maar is in handen van een programmacommissie bestaande uit vier tot zes kunstenaars en kunsttheoretici uit verschillende delen van het land. Wat SYB biedt aan beginnende kunstenaars, biedt het ook aan beginnende curatoren: ruimte om jezelf verder te ontwikkelen.

Daarnaast heeft SYB sinds een aantal jaren een recensentenprogramma. Met het recensentenprogramma geeft SYB drie tot vier kunstcritici de gelegenheid om op geregelde basis recensies te schrijven en te publiceren, in contact te komen met kunstenaars en zich te profileren en verder te bekwamen in het schrijven van relatief grote beeldende kunstrecensies. Daarmee biedt SYB naast aan beeldend kunstenaars ook een podium aan kunstcritici. De recensies worden verspreid middels de papieren en digitale SYB-nieuwsbrief.’

Jolien Verlaek

Welke rol speelt de locatie van SYB?

Roos Borchers en Maartje Peters

‘Kunsthuis SYB is in het jaar 2000 opgericht vanuit het gedachtegoed van de in maart 2000 overleden experimentele galeriehouder Sybren Hellinga. De missie van Kunsthuis SYB is onlosmakelijk verbonden met het huis dat Sybren Hellinga naliet en de locatie ervan. Het huis biedt ruimte aan projectkunstenaars om collega’s uit te nodigen die verwantschap tonen in hun werk of een uitdagende inbreng kunnen verzorgen in hun ontwikkeling. Zo stelt de kunstenaar een veld samen waarin ruimte is voor productie, onderzoek, experiment, kennisvergaring, uitwisseling en kritische reflectie.

Ontmoetingen met mensen uit wetenschap en politiek, oude en nieuwe media, literatuur, theater of muziek behoren tot de mogelijkheden. Zo loopt de samenwerking uiteen van inspirerende klankbordfunctie tot het gezamenlijk maken van nieuw werk. Ook de samenwerkingsvorm varieert: sommige kunstenaars kiezen een vaste partner voor de gehele projectperiode, anderen nodigen iedere week iemand anders uit om langs te komen of voor korte tijd te komen logeren.’

Kunsthuis SYB
The Apocalypse Community, met Cristóbal León, Joaquín Cociña, Leonie Kuipers
26 oktober 2011 – 3 januari 2012
http://www.kunsthuissyb.nl/


Enkele andere ‘rural residencies’ en kunstinitiatieven op het platteland of ver buiten de randstad:

Buitenwerkplaats
Starnmeer
http://www.buitenwerkplaats.nl/

DeFKA
Assen
http://www.defka.nl/

KiK (Kunst in Kolderveen), Kolderveen
Moritz Ebinger
November – december
http://www.kik-site.nl/

Kunstfort Vijfhuizen
Thom Puckey – Armed and Relatively Dangerous
11 september – 27 november
http://www.kunstfort.nl/

Hotel Mariakapel, Hoorn
Instant Coffee Light Bar
20 november – 11 december
http://www.hotelmariakapel.nl/

Het Vijfde Seizoen
Den Dolder
http://www.vijfde-seizoen.nl/

Jolien Verlaek

Recente artikelen