metropolis m

Wat speelt er in de Turkse kunst? Tijdens de Rotterdamse Museumnacht vanavond (10 maart) opent het Museum Boijmans Van Beuningen de tentoonstelling Istanbul Modern.

In het kader van 400 jaar diplomatieke handelsbetrekkingen tussen Nederland en Turkije wordt een tentoonstelling genaamd La La La Human Steps in Istanbul georganiseerd met Nederlandse kunstenaars uit de collectie van het Boijmans, en in het Boijmans een tentoonstelling met Turkse kunstenaars. Voor de gelegenheid is er een selectie gemaakt van veertien kunstenaars uit de collectie van Istanbul Modern.

Volgens assistent curator Çelenk Bafra zoomt de tentoonstelling in op thema’s als ‘de identiteit, het lichaam, de actuele politieke spanningen, en de traditie’. De problematiek van de persoonlijke identiteit als de nationale identiteit is een onderwerp dat bij veel kunstenaars voorkomt. Op de voor de hand liggende vraag of de kunst die op de tentoonstelling te zien is representatief is voor de Turkse kunst, antwoordt Bafra: ‘er is geen Turkse kunst, slechts kunst uit Turkije’. De helft van de kunstenaars woont niet eens meer in Turkije.

De makers van de tentoonstelling hebben een selectie vanaf de jaren zeventig tot heden gemaakt, die representatief is voor het museum Istanbul Modern. De onderwerpen van de werken zijn gekleurd door de Oost en West tegenstellingen. Ook valt het op dat de meerderheid van de kunstenaars vrouw is en dat hun werk sterk feministisch is. Het museum uit Istanbul besteedt veel aandacht aan Turkse vrouwelijke kunstenaars. Ze hebben een aparte afdeling in het museum en onlangs was de tentoonstelling Dream and Reality – Modern and Contemporary Women Artists from Turkey in het museum te zien. Een van de meest interessante (en oudste) werken van de tentoonstelling is een videoperformance uit 1974 waarin ingezoomd wordt op de buik van de kunstenaar Nil Yalter (1938), die een tekst uit het boek Erotique et Civilizations van de franse filosoof René Nelli (1906-1982) op haar buik schrijft en daarna gaat buikdansen. De tekst van Nelli gaat over het lichaam van de vrouw en haar recht op een orgasme. Dit feministische werk is een van de eerste voorbeelden van videokunst die ooit in Turkije tentoongesteld werd.

De jonge assistent curator is zelf erg gecharmeerd van het werk van Nilbar Güre? (1977). De kunstenaar gaat volgens Bafra niet alleen in op de man/vrouw relatie, maar ze richt zich ook op minderheden in de samenleving. Bijvoorbeeld de positie van de Turkse immigrant in Europa in haar videoperformance Uitkleden (2006), waar Güre? een burka-achtig gewaad draagt en zich langzaam uitkleedt terwijl ze vrouwennamen opnoemt. Het zijn de hoofddoeken van vrouwen uit heel Europa, die Güre? persoonlijk kent. Bafra: ‘De vrouwen zijn immigranten die vaak gediscrimineerd worden vanwege het dragen van een hoofddoek. Ze probeert deze minderheid een stem te geven. Op een gegeven moment noemt ze zelfs de naam van haar eigen moeder.’ De Turkse kunstenaars in Istanbul Modern tonen zich geëngageerd en laten zich van hun meest persoonlijke kant zien.

Istanbul Modern opent vanavond tijdens de Museumnacht in Museum Boijmans van Beuningen en is daar t/m 10 juni te zien.

Julia Geerlings is stagiaire bij Metropolis M