metropolis m

Kunstinitiatief Witte Rook in Breda

De uitdrukking ‘witte rook’ betekent dat iets kan doorgaan doordat er een beslissing is genomen. Witte rook zou je ook kunnen interpreteren als de luchtige variant van de white cube. Tegelijkertijd kan het een verwijzing zijn naar de cloud in de digitale wereld. Het initiatief Witte Rook in Breda is dit alles en meer aangestuurd en aangedreven door de energieke initiatiefnemer Esther van Rosmalen. Ik sprak met haar over Witte Rook in de recent geopende locatie aan de Liniestraat in Breda.

Lotte van Geijn: Op de weg naar Witte Rook liep ik langs het spijlenhek dat het gebied tussen het spoor en deze straat afscheidt, met daarop de tekst: “Achter dit hek luiert de toekomst, als een grote, groene kat. Aai haar. Voer haar. Geef haar een naam: Geluk.”

Esther van Rosmalen: Het hek was inderdaad niet echt uitnodigend. Daar moesten we eerst iets mee doen. De tekst is een gedicht van het duo On site Poetry van Nick J. Swart en Sander Nijnens. We hebben hen gevraagd en het werk is in 2015 gerealiseerd. Kijk, daar zie je ook het werk van Tom l’Istelle Droomhuis (2017); dat huisje daarboven op die lange paal in het midden van het brakke terrein. Als het ’s avond donker wordt, geeft de wolk eronder licht. Het bouwproject hier in de spoorzone duurt al jaren. De kunstenaar Teun Welten heeft één vierkante meter in goud gerealiseerd: uiteindelijk zal dit werk hopelijk in één van de nieuwbouw huizen worden verwerkt in samenwerking met de projectontwikkelaar AM.

LvG: Witte Rook is een doorstart van jullie stichting Electron. Jullie zijn verhuisd naar een veel kleinere locatie. Waarom deze beslissing?

EvR: Sinds een jaar hebben we deze nieuwe locatie, maar we zijn pas echt afgelopen september van gestart gegaan. Eerst hebben we het online platform Witte Rook gelanceerd en nu ook deze fysieke plek. We realiseren al langere tijd kunstprojecten in de buurten Liniekwartier en Drie Hoefijzers en zo ontdekte ik dit huis. Het stond al twee jaar leeg. Het hele rijtje huizen hier in de straat staat op een lijst om afgebroken te worden. Ik ben met woningcorporatie AlleeWonen gaan praten en zij hebben mij de gelegenheid geboden deze locatie te gebruiken voor een symbolische huur. Het is tijdelijk; hopelijk kunnen we twee tot vijf jaar blijven. Het lijkt op een woonhuis, maar het was een opvang voor kinderen die van school gestuurd waren. Ze gingen hier drie maanden in heropvoeding. Het was niet de bedoeling dat het hier gezellig was, het moest echt als een straf voelen en dat in de jaren 90! Aan de achtertuin grenst nog een ruimte die we tot onze beschikking hebben: de voormalige mini gymzaal. Hier op de benedenverdieping hebben we de tweewekelijkse werkperiodes met de aansluitende WKNDx, dat staat voor: weekend expo. En de bovenverdieping is voor langere residentie periodes. Als Stichting Electron hebben we inderdaad jaren in de bedrijfshal aan de Belcrumweg gezeten. Maar de grote ruimte was vaak een uitdaging voor kunstenaars die meer intiem werk maakte. Ook werd de organisatorische kant steeds meer werk toen de subsidie van de provincie Noord-Brabant stopte. Uiteindelijk konden we ons niet meer focussen op wat we het belangrijkste vonden, de inhoudelijk artistieke kant. Toen we een nieuwe plek hadden gevonden hebben we ook besloten het aan de nieuwe naam te koppelen: Witte Rook.

LvG: Op de website van Witte Rook lees ik dat jullie je vooral richten op het geschreven woord, het authentieke beeld en kunstenaarsprocessen. Hoe realiseren jullie dit in de praktijk?

EvR: De website is een belangrijk onderdeel van Witte Rook. Het duale van het internet dat aan de ene kant de hele wereld met elkaar verbindt en aan de andere kant wordt je cirkel heel klein gehouden door de inzet van algoritmes voor commerciële doeleinden. Ons online platform biedt een inhoudelijke tegenhanger. De website van Witte Rook is ook een direct netwerk waardoor we beter kunnen inschatten waar behoefte aan is onder kunstenaars. Daardoor organiseren we nu bijvoorbeeld ook schrijfbijeenkomsten. Afgelopen zondag hadden we een middag over het aanvragen van subsidies getiteld “De juiste toon”. Kunstenaar Anna Püschel sprak over haar eigen ervaring met crowdfunding en de moeilijke weg die ze moest afleggen voordat ze haar succes behaalde. Kunstenaar Ageeth Boermans zat in verschillende commissies en deelde vanuit die positie haar visie op het schrijven van aanvragen. Ook heb ik kunstenaar Jeanine Vloemans gevraagd een presentatie te geven. Zij heeft eerder bij ons een werkperiode gehad en ik betrek mensen graag weer op een andere manier bij ons. De website is er ook om lopende projecten in de openbare ruimte een direct zichtbaar platform te bieden. Het kunstwerk 49m2 (2016) van Gerrit-Jan Smit is daar een mooi voorbeeld van. Met de gemeente Breda heeft hij de afspraak kunnen maken dat er in een afgebakend stuk grond aan het Zaartpark voor twintig jaar geen onderhoud gepleegd zal worden. Smit documenteert de plek, maar nu zal dit ook meteen zichtbaar worden door de blog publicaties op ons platform. Het werk was laatst weer even in de publiciteit omdat de gemeente het gras had gemaaid. Het is afwachten wat er zal gebeuren. Misschien zet een andere kunstenaar er wel zijn tipi tent neer! De gemeente mag er niet aankomen, je zou dan alleen te maken hebben met de kunstenaar zelf.

[blockquote]Uiteindelijk gaat het ons om het versterken van de verbindingen tussen de kunstenaars, de openbare ruimte en het publiek

LvG: Nu is er hier op de benedenverdieping van Witte Rook het werk van fotografe Debbie Schoone te zien.

EvR: De WKNDx is een weekend expositie met voorafgaand een werkperiode van twee weken. De selectie gaat via een open call waarin we oproepen een voorstel in te sturen om een nieuw werk te realiseren. Maar het zou ook kunnen dat iemand zou willen experimenteren met presentatiemogelijkheden van een bestaand werk. Het uitgangspunt is het proces. Debbie Schoone heeft goed gebruik van gemaakt van de plek door hem echt te gebruiken als werkruimte. Ze is bezig met haar afstudeerproject How To Farm A Fly en heeft geëxperimenteerd met presentatievormen. Eind juni studeert ze af aan de richting fotografie aan AKV| St.Joost in Breda. Tijdens de werkperiode heb ik regelmatig gesprekken met de kunstenaars. Dit is wederzijds inspirerend. Ook schrijft één van onze auteurs altijd een interview met de resident dat dan weer op onze website gepubliceerd wordt. Het interview wordt door ons geredigeerd. Dat is ook weer een belangrijk onderdeel van Witte Rook, het begeleiden van jonge schrijvers. Helaas komt de resident voor de bovenverdieping door omstandigheden een paar weken later, want de interactie tussen de verschillende kunstenaars die hier tegelijkertijd werken vinden we ook heel belangrijk. Het idee is ook om als het wat beter weer wordt in de tuin een werkplek te creëren met een plug-in zodat iedereen met zijn laptop hier kan komen werken. Uiteindelijk gaat het ons om het versterken van de verbindingen tussen de kunstenaars, de openbare ruimte en het publiek. Naar aanloop van de afgelopen gemeenteraad verkiezingen hebben we samen met Club Solo een debatavond georganiseerd met politici en kunstenaars. Er was een grote opkomst en een levendige discussie. De kloof tussen beleid en werkelijkheid is nog lang niet gedicht. We weten nog niet precies in welke vorm, maar dit het debat krijgt dit jaar nog een vervolg.

Alle foto’s installatie WKNDx Debbie Schoone, 23.03.2018 t/m 25.03.2018, Witte Rook, Breda 

 

Lotte van Geijn

is beeldend kunstenaar en schrijver

Recente artikelen