metropolis m

Haze, Lotte Geeven & Yeb Wiersma, 2018 (Video still: Eric Feijten)

In gesprek met Lotte Geeven en Yeb Wiersma over massabeïnvloeding, lef en feromonen. Morgen opent Downtime in Nest Den Haag waar hun gezamenlijk gemaakte nieuwe werk te zien zal zijn, samen met dat van Vibeke Mascini en Oscar Santillán.

‘De stad heeft getrild’, zegt Geeven voldaan. Wiersma voegt eraan toe dat ze er thuis nog van natrilde. Beiden konden zondagavond 25 maart niet slapen. Het geluidswerk voor de stad genaamd Roar (maak het geluid van een brullende leeuw) werd die vooravond de realiteit ingepompt. Een groep motorrijders produceerde zoveel mogelijk decibellen met hun motoren. Ze stonden opgesteld in een cirkel en vormden een akoestisch instrument voor de stad op het dak van een parkeergarage. De stad reageerde: op verschillende politieposten in Den Haag werd melding gedaan van geluidsoverlast.

Roar, Lotte Geeven & Yeb Wiersma, 2018 (Video still: Nando Dullaart)

Roar, Lotte Geeven & Yeb Wiersma, 2018 Video still: Nando Dullaart)

Het werk dat Yeb Wiersma en Lotte Geeven samen maken, kent een sensatie-niveau van het kaliber ‘storm op komst’. Onheilspellend, spannend, meestal ook gevaarlijk en zonder ‘vergunning’. Desalniettemin soms ook in aanwezigheid van veiligheidshesjes. De afgelopen vijf jaar werkten ze op en af aan hun reeks Formations: het in de realiteit plaatsen van een vreemd vraagstuk.

De stad, de realiteit, is een plek waar een massa mensen leeft volgens bepaalde (on)geschreven regels. Hierin bewegen Geeven en Wiersma zich en onderzoeken hoe dat systeem van regels te beïnvloeden is. Bijvoorbeeld: kun je een donker rechthoek maken in een verlichte stad als iedereen binnen die rechthoek even het licht uitdoet? Theoretisch gezien kan dat. In de praktijk overigens ook, zoals in het werk Dark Hour; je moet het namelijk gewoon vragen. Dat betekent een groep participanten verzamelen en met z’n allen de straat opgaan en aanbellen met de vraag: ‘wil jij het licht uit doen?’ De overtuigingskracht van hun directheid maakt meer mogelijk dan je voor mogelijk zou houden.

Hoe ze bijvoorbeeld tijdens het werken aan het project Diffusion in Gent aan de koffietafel van een Belgische rechter terecht kwamen, weet niemand echt meer. Maar hij wilde wel mee doen en droeg vierentwintig uur lang een steriel T-shirt onder zijn toga tijdens drie zaken.

Diffusion, Lotte Geeven & Yeb Wiersma, 2017-2018 (Video still: Fán Liào)

Diffusion is een parfum gemaakt uit de chemosignalen van honderd mensen, geëxtraheerd uit het zweet van honderd gedragen T-shirts. Chemosignalen zijn natuurlijke stoffen die het lichaam uitscheidt, waarin stemmingen gevangen zijn. Het parfum is geurloos. ‘Maar als je erboven hangt, lijkt het net of je boven een hysterische mensenmassa hangt’, zegt Geeven. Er waren ook mensen die doelbewust seks hadden in het T-shirt om opwinding aan het parfum toe te voegen. We vragen ons even af of Geeven en Wiersma indirect met dit project ook relaties hebben gered. Of juist niet. Maar over indirecte gevolgen hoeven we het verder niet te hebben.

Het gaat Geeven en Wiersma om de artistieke relevantie van het vraagstuk. Ze schrikken niet terug van een avontuurlijke aanpak. Vandaar dat ze als het nodig is om in een vliegtuig boven de stad te vliegen om een ‘Mission Impossible’ uit te voeren, ze dat doen. Eerder al maakten ze een proefvlucht.

Op vrijdag 13 april vliegen ze weer boven Den Haag dit keer met een vernevelaar en een volle tank synthetische feromonen. Feromonen zijn dragers van opwinding, en kunstmatig niet meer of minder opwindend. ‘Dus als je je die dag extra geprikkeld voelt….’ zegt Wiersma.

Haze, Lotte Geeven & Yeb Wiersma, 2018 (Video still: Rik Komaromi)

Vrijdag 13 april is ook de opening van Downtime, de groepstentoonstelling in Nest. Heske ten Cate, artistiek directeur van Nest, bracht Vibeke Mascini, Oscar Santillán en Lotte Geeven en Yeb Wiersma samen. ‘Allemaal veldwerkers’ verklaart Geeven. Mascini brengt het topje van de Mont Blanc naar Nest en Oscar Santillán weegt het maanlicht. De kunstwerken zijn monumentaal, bevatten een naar het lijkt onmogelijke missie en brengen een vraagstuk naar de realiteit.

Geeven en Wiersma maakten voor de tentoonstelling drie nieuwe Formations gesitueerd in de stad Den Haag; Haze, Roar en Downtime. De drie interventies zijn vastgelegd op film. In filmmaker Rik Komáromi hebben ze een handlanger gevonden die de registratie naar een ander plan tilt en dus ook aan een vorm van documentatie voorbij gaat. We kunnen voor de tentoonstelling projecties van deze nieuwe Formations verwachten.

Op hun beurt hopen Geeven en Wiersma de mensen weer te zien die deelnamen aan de interventies. Elke Formation is weer een nieuwe samenwerking. Ze spreken wetenschappers, filosofen en vakmensen om kennis te vergaren over de mogelijkheden. Hun gewoon-doen-mentaliteit enthousiasmeert mensen om onderdeel te worden van het project. De groep van honderd die uiteindelijk het T-shirt zou dragen, ontstond als een razendsnelle olievlek en eigenlijk vanzelf. Door mensen op straat aan te spreken, ontstonden er deelnemers en enthousiastelingen riepen hun vrienden, collega’s of oma erbij.

Downtime, Lotte Geeven & Yeb Wiersma, 2018 (Video still: Rik Komaromi)

De deelnemende groep is wisselend en afhankelijk van het project, maar de individuen hebben wel een overeenkomst. Ze wonen bijvoorbeeld in dezelfde wijk, ze spelen basketbal of rijden motor. De groep vertegenwoordigt daarmee een deel van de massa, maar worden ook even uitgelicht. Zou hun gemeende interesse in iets onbekends misschien ook een reden zijn waarom Geeven en Wiersma zo snel mensen voor zich winnen?

Al is het waarschijnlijk ook de vreemde vraag die mensen dan wel niet verwart, dan wel aanzet tot denken. Je zou namelijk verwachten dat iemand die het verkeer regelt er wel eens over gefantaseerd heeft hoe het zou zijn om niemand door te laten, maar in dit geval doen alleen Geeven en Wiersma dat. Ditmaal leidt hun zoektocht hen misschien wel naar de mogelijkheid om een gehele stad even tot stilstand te brengen.

Downtime, groepstentoonstelling met Lotte Geeven, Yeb Wiersma, Vibeke Mascini en Oscar Santillán, opening 13 april, t/m 27.05.2017, Nest Den Haag

Marilou Klapwijk

is kunstenaar en kunstdocent

Recente artikelen