metropolis m

De directe aanleiding was de serie De Volmaakte Mens, een coproductie van de VPRO en de humanistisch omroep Human. Journalist Bas Heijne ging er in gesprek met topwetenschappers en grote denkers in de hoop een antwoord te vinden op de vraag: wat is de mens? We willen niet focussen op de voor- of tegenstanders van de snelle technologische ontwikkelingen, maar wel op de ethische, politieke, sociale en wetenschappelijke gevolgen.

‘We willen geen festival met alleen maar technologische hoogstandjes zoals robotica en reizen naar de maan. We willen ons toespitsen op de mens. Hoe ervaren mensen technologische ontwikkelingen en hoe gaan ze ermee om. De ondertitel van het festival in de catalogus is niet toevallig Photographers exploring the opportunities and dangers in a technological era. We zijn een fotofestival, het gaat vooral om de visie van de fotografen.’

‘We relativeren de positie van de technologie. We hebben bijvoorbeeld het werk Night Procession van de Engelse fotograaf Stephen Gill in het programma opgenomen. Night Procession bestaat uit mysterieuze nachtfoto’s van wilde zwijnen, knaagdieren, herten en roofvogels in een bos in Zweden. De Zweedse schrijver Karl Ove Knausgård schreef dat Stephen Gill ons de wereld toont die er was voor wij er waren en er waarschijnlijk ook zal zijn als wij er niet meer zijn. Dit maakt duidelijk dat we maar een kleine schakel in een grotere cyclus zijn. De mens kan zichzelf als soort dan wel vernietigen, een vorm van leven zal er blijven bestaan. We moeten daarom beter onze grenzen leren kennen. Gelukkig laten we naast dit mogelijke doemscenario op BredePhoto ook veel positieve ontwikkelingen van technologie zien.’

Vroeger keken we naar God die ons vertelde wat goed en slecht was en antwoorden gaf op moeilijke vraagstukken. Nu richten we ons tot algoritmes. De data is alwetend. Geert van Kesteren woont in Israël. Hij is al lang met dit project bezig. Hij wil de drie wereldgodsdiensten, namelijk Islam, Jodendom en Christendom, in kaart brengen en vergelijken. We zien onder andere de rituelen van de verschillende godsdiensten, het belang van veiligheidscamera’s en het gebruik van selfies. Door het werk op BredaPhoto te tonen wordt er in zekere zin een vierde laag, namelijk de algoritmes, aan toegevoegd. Deze ‘vierde macht’ laat zien dat technologie ook heel belangrijk is geworden. Geloven we in religie, natuur of technologie?

We werken al enkele edities samen met studenten en docenten van negen academies in binnen- en buitenland. In september 2017, dus een jaar op voorhand, nodigden we een 200-tal studenten en docenten uit in Breda. Gezien de complexiteit van het onderwerp, hielden we toen ook een conferentie. Sprekers waren filosoof en Denker des Vaderlands René ten Bos, kunstenaar en filosoof Koert Mensvoort en Peter-Paul Verbeeck, hoogleraar Filosofie van mens en techniek aan de Universiteit van Twente. Vervolgens werkten de studenten aan het project. Begin 2018 selecteerden we ongeveer zestig mensen. Zij kregen een uitnodiging een pitch te doen in LUCA School of Arts, Brussel. Op basis van alle series, films en installaties maakten we een finale selectie van veertien mensen die als volwaardige exposanten mogen deelnemen aan BredaPhoto. Hun werk wordt niet zomaar in een hoekje met studenten gestopt, maar krijgt een plaats binnen het programma. Door deze aanpak ontdekken we jong talent. De studenten krijgen een platform om hun werk te tonen. Door het doen van een pitch en het duiden van hun werk, groeit hun werk en worden ze voorbereid op de beroepspraktijk. Voor ons als curatoren is het bovendien een soort diepte-investering. We kunnen bepaalde mensen blijven volgen en over vijf of tien jaar kunnen we misschien opnieuw met hen samenwerken. Fotografen als Tom Callemin, Frederik Buyckx en Sanne De Wilde stelden in het prille begin van hun loopbaan bij ons tentoon. Een fotograaf waar we dit jaar bijvoorbeeld enorm in geloven is de Hongaar Dániel Szalai. We tonen zijn kippenportretten. Szalai fotografeerde Novogen White hennen, een kippenras dat is ontworpen om zoveel mogelijk eieren te leggen die worden gebruikt voor medicijnen. Hij is recent ook genomineerd voor de carte blanche 2018-tentoonstelling (een platform voor opkomend talent, red.) van Paris Photo.

Het festival kwam met vallen en opstaan tot stand. BredaPhoto 2018 is helemaal niet meer te vergelijken met BredaPhoto 2002. We wisten wel al heel vroeg wat voor ons festival belangrijk was, namelijk een groot bereik, laagdrempeligheid, een actueel thema en exposities in binnenruimtes én in de publieke ruimte. In het begin hadden we nog niet zoveel buitententoonstellingen. We hebben er ook steeds over gewaakt dat we bleven vernieuwen, zowel qua inhoud als qua vormgeving. Elke tentoonstelling moet z’n eigen atmosfeer uitstralen. Op het Chasséveld hebben we dit jaar een architectonisch bouwwerk, een soort loopbrug, laten bouwen door architectenbureau MVRDV van Winy Maas, Jacob van Rijs en Nathalie de Vries. Door de loopbrug kunnen mensen de foto’s op het Chasséveld van twee kanten bekijken, namelijk vanaf de brug en vanaf de begane grond. Daarnaast is het team van BredaPhoto ook gegroeid. De structuur is nu steviger verankerd.