metropolis m

Op uitnodiging van het Zeeuws Museum heeft het Deense kunstcollectief Superflex in Vietnam een soap laten maken rondom een vaas met lange tuit uit de collectie van het museum.

Drie erkende Vietnamese soap-regisseurs hebben van Superflex de vrije hand gekregen hun visie te geven op de vaas met tuit uit de collectie van het Zeeuw Museum – tot nog toe was er niet veel meer over bekend dan dat zij in Middelburg terecht is gekomen na de roof in 1602 door de V.O.C. van een grote collectie Chinees porselein uit een Portugees schip, de San Jago. In drie delen van 50 minuten wordt een liefdesgeschiedenis vertelt van een vrouw, die graag schrijver wil worden, en haar geliefde, die een reclamebureau runt. Spil van het verhaal is steeds die vaas, die wordt geportretteerd als de geheimzinnige influisteraar van het hele verhaal.

In het Zeeuws Museum wordt de soap vertoond, te midden van rekwisieten en kostuums uit de soap en diverse originele objecten uit de collectie.

Met de productie van de soap verschuift Superflex de aandacht van hier, de Zeeuwse geschiedenis van de vaas en de historische welvaart van Middelburg waar zij het symbool van is, naar het land van herkomst van het zogeheten Chinese kraakporselein aan de andere kant van de wereld, met name Vietnam dat destijds nog onderdeel uitmaakte van China.

De presentatie is prikkelend, niet zozeer vanwege de manier waarop Superflex laat zien hoe de Zeeuwse welvaart gebaseerd is op piraterij, of omdat ze – heel politiek-correct – begrip kweekt voor de andere cultuur waar de vaas oorspronkelijk vandaan komt, maar vooral vanwege de wijze waarop Superflex zichzelf en hun opdracht voor het Zeeuws Museum te kijk zet.

Want wat gebeurt hier? Een kunstenaarsgroep uit Denemarken wordt ingehuurd om iets ‘hips’ te doen met een historische collectie uit een Nederlands provinciaal museum, in een poging deze tot voor kort als oubollig versleten collectie kunst en volkscultuur van een frisser, jonger imago te voorzien.

De Denen tonen zich er vriendelijk toe bereid, kennelijk uit sympathie voor het museum of de curator Christie Arends. Maar ze doen het niet zonder het achterliggende motief van de onderneming scherp onder de aandacht van het publiek te brengen.

Want Superflex is hier in feite actief als een ordinair reclamebureau, dat als outsider door een museum is ingehuurd om de collectie te promoten. De kunstenaars tonen zich volleerde marketeers door de promotie te doen in de taal van de commerciële massamedia, en maken een soap waarin de collectie van het museum figureert als sluikreclame. In feite is de vaas een perfect voorbeeld van product placement, zoals we die kennen van frisdranken en kledingmerken in soaps.

Zoals bij alle soaps rest uiteindelijk de vraag waar dit amusement nu eigenlijk toe dient. Wat is hier voertuig van wie of wat? Wat wordt hier verteld of verkocht, en aan wie? Gaat het hier om ‘een verhaal’ (cq geschiedenis) of om ‘een product’?

Een mogelijke conclusie luidt dat zoals de soap op televisie alleen maar bestaat omdat wasmiddelfabrikanten een medium nodig hebben om hun wasmiddelen te verkopen, deze soap in het Zeeuws Museum bestaat omdat het museum zijn porseleincollectie aan een breder en jonger publiek wil slijten – gezien mijn komst met succes.

Superflex heeft als een ware intrigant een pesterig kunstwerk afgeleverd, dat tot in lengte van jaren dit beleid van het Zeeuws Museum van een kritische noot voorziet.

Porcelain – trailer from Superflex on Vimeo.

Domeniek Ruyters

is hoofdredacteur van Metropolis M

Recente artikelen