metropolis m

Met de tentoonstelling "Iedereen kan alles!? Genie zonder Talent" buigt de Appel zich over de kwestie van de amateur in de kunst, zich aansluitend bij een recente tendens van tentoonstellingen en publicaties rond het thema.

Met de publicatie van Jorinde Seijdels essay De waarde van de amateur begin vorig jaar bij Fonds BKVB is het onderwerp officieel in Nederland gelanceerd. Ook Metropolis M staat in het huidige nummer (MM nr. 3, 2011) stil bij de populariteit van amateuristische kunst in de ZomerExpo in Den Haag en het amateuristisch ogende werk van Jim Shaw. De discussie over de relatie tussen amateur en professional is dit jaar des te urgenter geworden door de aanstaande bezuinigingen en het debat over kunstsubsidiëring. De kunstwereld lijkt steeds vaker uit te moeten leggen wat de waarde is van kunstopleidingen, expertise en wanneer iets toch in godsnaam de kwalificatie ‘kunst’ verdient. Dit is ook een van de redenen waarom de Appel de tentoonstelling juist nu heeft georganiseerd, verklaart artistiek leider Ann Demeester in een recent interview.

Met “Iedereen kan alles!? Genie zonder Talent” stelt de Appel zich nadrukkelijk open voor een breder publiek, de mensen die zichzelf buiten de vermeende inner circle van kunst rekenen – zonder daarbij van toon te veranderen of de inhoud te simplificeren. De tentoonstelling stelt prangende vragen, die ook kunstcritici/-historici zich soms weemoedig afvragen. ‘Kan ik als kijker zelf bepalen wat ik kunst vind en wat ik afschrijf als onzin en pseudo-intellectueel gezwets?’

De vorm van de tentoonstelling sluit goed aan bij de problematiek die Demeester wil aankaarten; hedendaagse kunst gaat niet slechts om de visuele ervaring van het beeld, het gaat even goed om context. In de tentoonstelling is daarom een belangrijke rol weggelegd voor de zaaltekst, die je als een interessante gesprekspartner door de zalen leidt. Soms zijn de verbanden tussen de kunstwerken gelijk duidelijk, in andere zalen is dit complexer. Een mooi voorbeeld is het verband tussen enkele Cobra – ‘dit kan mijn (klein)kind ook!’ – werken en de video How to Become a Non Artist van Ane Hjort Guttu, die haar vierjarige zoon composities laat maken met allerlei voorwerpen in huis. Voorzien van intellectuele analyses van de status van het kunstobject, concludeert Hjort Guttu dat de readymades van haar zoon alle dingen tot kunst verheffen en dat daardoor niets hiervan kunst is.

In de tentoonstelling, die tegelijk serieus en vermakelijk is, wordt de bezoeker niet alleen gestimuleerd om mee te denken over het thema; hij wordt ook letterlijk aan het werk gezet. Alan Kane’s Life Class: Today’s Nude nodigt de toeschouwer uit het naaktmodel op het videoscherm na te tekenen, verwijzend naar de cult van de tv-schilderlessen van Bob Ross. Veel kunstenaars in de tentoonstelling reageren op de traditionele kunstgenres, die eveneens tot het domein van de hobbyist behoren.

De kracht van de tentoonstelling is dat het niet gaat om bevestiging van kunst als buitengewoon specialisme, maar juist om ondervraging. Een goed voorbeeld is de video van Beatrice Gibson over het theorie-examen van Londense taxichauffeurs, die daarvoor een enorme schat aan stratenkennis moeten hebben. Een absurd specialisme in het tijdperk van de TomTom. De tentoonstellingsmaker stelt hierop de vraag of hedendaagse kunst – in het tijdperk van de totale beeldcultuur – ook een soortgelijk anachronisme is geworden. Of de tentoonstelling ook antwoorden oplevert, hangt af van de welwillendheid van de bezoeker.

Anne Ruygt is stagiaire bij Metropolis M

“Iedereen kan alles!? Genie zonder Talent”
16 juli – 2 oktober 2011
de Appel, Amsterdam

Zie ook www.iedereenkanalles.blogspot.com

In het Gemeentemuseum in Den Haag is nog t/m 21 augustus ZomerExpo 2011: Anoniem Gekozen te zien, waarvoor ook amateurs werden uitgenodigd om werk in te zenden. Lees hierover meer in Metropolis M, nr. 3.

De recensie over Jorinde Seijdels essay De waarde van de amateur van Lotte Haagsma in Metropolis M is hier terug te lezen.

Anne Ruygt

is kunsthistoricus en curator

Recente artikelen