metropolis m

Tentoonstellingsoverzicht Warren Neidich bij Galerie Fons Welters. Foto: Gert Jan van Rooij
Tentoonstellingsoverzicht Warren Neidich bij Galerie Fons Welters. Foto: Gert Jan van Rooij

De surffoto’s van de Amerikaanse kunstenaar Warren Neidich hebben ondanks de zoete kleuren iets verontrustends. Jack Segbars zoekt uit hoe dat komt.

De expositie Horizon Swell bij Fons Welters bestaat uit een installatie van zes foto’s die als onheilspellende wachters in een erehaag het publiek verwelkomen. Wat er precies gevierd wordt, lijkt in eerste instantie verscholen en ondanks de uitbundige kleuren niet vrolijk. Het zijn foto’s van surfers aan het strand, schijnbaar geschoten in zwart-wit. Daaroverheen zijn kleurvlekken te zien. Deze kleurcirkels komen voor op alle foto’s en bestaan telkens uit hetzelfde palet kleuren: geelgroen, oranje en paars. De vormen zijn zelden perfect rond, meestal zijn ze uitgerekt tot ellipsen. Soms zie je slechts twee van de drie kleuren, soms maar een. De taferelen van de surfers variëren van een overzichtsshot tot beelden van een enkele surfer. Maar altijd is er een horizonlijn van de branding zichtbaar, een witte, wassende baan.

Het geheel lijkt oppervlakkig te verwijzen naar een zestiger/zeventiger jaren beeldtaal waarin met filters of kleureffecten op een ondergrond extra gelaagdheid wordt gesuggereerd. De beeldtaal en het onderwerp van de surfer lijken te refereren aan de begindagen van de vrijgevochten beatnik- en hippiegeneratie. Een tijdperk waarin de extra ruimte als belofte haar intrede deed. Toch doen de beelden daarvoor te afstandelijk aan: de foto’s zijn te scherp, er is te weinig korrel, het spectrum is te vlak. Het fluorescerende geelgroen, oranje en paars is te schreeuwerig. Ook is de wijze van ophangen te rigide en zijn de foto’s te eenvormig van maat. Met deze kenmerken hevelen de beelden plots over naar de koele tachtiger jaren zuurstokesthetica van Miami Vice en Duran Duran.

Navraag bij de kunstenaar maakt duidelijk dat de ondergrond niet uit zwart-witbeelden bestaat. Hij heeft kleuropnames met filters voor de camera gemaakt waarbij veel kleurinformatie opzettelijk verdwenen is. Op de plekken waar dit niet het geval is, leidt dit tot de ellipsvormige kleurvlakken. Dit gegeven draait de eerdere betekenis van de beelden volledig: alles komt plots in het licht te staan van de manipulatie en het mechanistische proces van de beeldconstructie.

Ineens bestaat er geen vrije ruimte meer die eerder van het onderwerp uitging. De iconische ruimte van de surfer – die staat voor de vrijheid van het individu en de autonomie van beweging – wordt ingepakt in de alomvattendheid van de manier van de representatie en textuur van het geheel. De surfer als vrije actor verdwijnt. De oude belofte van vrijheid inclusief het in dit tijdgewricht doorwoekerende equivalent ervan, wordt ingesnoerd binnen de regie van de beeldgever. Neil Young meets Houellebecq.

Volgens een tekst bij de expositie wordt voor Neidich die omvattende wereld gevormd door de allesincorporerende systematiek van de neoliberale ideologie die de menselijke flexibiliteit en creativiteit inpast in het geheel. Ook zonder deze ideologische duiding wordt met deze grimmige beelden een beklemmend tafereel getoond. Een beeld dat dringend oproept tot nieuwe surfers en een nieuwe horizon.

Warren Neidich is een Amerikaanse kunstenaar, hij woont en werkt afwisselend in Los Angeles en Berlijn. Zijn werk gaat over de relatie tussen representatie en de vorming van culturele systemen en geschiedenis.

Warren Neidich, Horizon Swell
3 september – 15 oktober

Front Space bij Galerie Fons Welters
Ook t/m 15 oktober te zien bij Fons Welters: Matthew Monahan

Jack Segbars

Recente artikelen