metropolis m

BredaPhoto toont foto’s met een boodschap.

Twee personen buigen zich naar voren om het bijschrift te lezen. De billboard wordt vervolgens geen blik meer waardig gegund.

Je kunt het voorval als typerend zien hoe in de beeldcultuur de foto bezig is woord te worden. De foto’s zijn er niet alleen om gezien te worden, ze zijn er vooral om te worden gelezen.

BredaPhoto is dit jaar gewijd aan de Homo Empathicus, de invoelende sociale mens, als tegenhanger van de homo economicus, die uit is op individueel gewin. Het fotofestival strekt zich uit over meerdere locaties, waarbij het parkachtige gebied tussen het Chassé Theater en het Breda’s Museum de centrale locatie is. Hier staan gespreid over meerdere plantsoenen stellages met billboards, waar meerdere fotografen een mini-solo presenteren. Het is een journalistieke vorm van fotografie die hier wordt gepresenteerd. met verhalende reportages over drugsgeweld in Mexico, toerisme in Sri Lanka, armoeiige plattelandsgebieden in Albanië, en Bert Sissingh met zijn onlangs overleden vader.

De meeste foto’s zien eruit zoals foto’s er in kranten en tijdschriften uit horen te zien. In fotografisch opzicht goed maar niet heel erg bijzonder. Het gaat nu eenmaal niet om het beeld, maar om de verhalen erachter. Een beetje homo empathicus kijkt dwars door de foto heen, naar de mens die geportretteerd wordt. Een teveel aan fotografisch experiment zou een hinderpaal zijn en het oog te veel aan het oppervlak binden.

Dat geldt niet voor alle fotografie die in Breda verzameld is. Op meerdere locaties om het park, zoals het Breda’s Museum, zijn er foto’s te zien die de aandacht niet alleen op hun onderwerp maar evengoed op zichzelf vestigen, op hun foto-zijn. Peter Martens toont er zijn rauwe zwart-wit foto’s uit de Verenigde Staten, er is Lisa Spilliaert die in een lint-vertelling een intieme documentaire over haar leven in België en het Japan van na de aardbeving brengt. Meest kunstig zijn de collage-achtige werken van Yamamoto Masao en Broomberg & Chanarin. In Lokaal 01 maakt Dani Gal indruk met een video over het verstrooien van de as van Eichmann in internationale waters voor de kust van Israël.

Ik mis in Breda een reflectie op het aloude dilemma van de fotograaf die leed in beeld brengt. Bij alle empathie die uit het beeld spreekt, blijft hij op afstand, in het belang van het beeld. Na het maken van de foto trekt hij verder, zijn onderwerp latend wat het is.

Het maakt fotografie tot een problematische vorm van empathie, een gemankeerde, die soms wat gratuit overkomt. In Breda weten niet alle fotografen dit probleem te omzeilen. Wat is de zin van het in beeld brengen van een afgehakte hand, als fraai ‘stilleven’?

Alleen de fotografen die hun onderwerp dicht bij huis zoeken zijn wat dat betreft boven elke twijfel verheven. Willem Poelstra bijvoorbeeld die zijn familiegeschiedenis in Kosovo onderzoekt. Of Bert Sissingh met zijn vader. Typerend is hoe hij niet alleen als fotograaf verschijnt, achter de camera, maar ook daadwerkelijk handelend in beeld komt, in uiteenzetting met zijn vader.

BredaPhoto
13 september – 21 oktober