metropolis m

Marc Oosting, iGhost, Tegenboschvanvreden

Taal wordt beeld zodra je het in een galerie aan de muur hangt.

Tijdens een ronde langs de Amsterdamse galeries Tegenboschvanvreden, Martin van Zomeren en Galerie Juliette Jongma viel het gebruik van taal als onderwerp of als kunstwerk sterk op. Het gebruik van taal in een kunstwerk of als een kunstwerk betekent doorgaans een verschuiving van het materiële naar het denkproces. Toch bewijzen de tentoongestelde werken in deze tentoonstellingen hoe beeldend het gebruik van taal is. Precies zoals de conceptuele kunstenaar Ian Wilson het al verklaarde in Artforum in 1994; ‘No matter how non-visual or abstract a work may be, when it is put on a gallery wall language becomes an object to be looked at and not read’.

Marc Oosting, iGhost, Tegenboschvanvreden

Marc Oosting bij Tegenboschvanvreden

Het bovengenoemde citaat van Wilson is direct toepasbaar op de tekstuele werken van Marc Oosting in de tentoonstelling What’s up habit? bij Tegenboschvanvreden. Aan de muren in de galerie hangen Oostings grote potloodtekeningen met haiku’s. De haiku’s worden op drie verschillende manieren in elk werk opgeschreven; eerst op fonetisch wijze, dan via letters met streepjes en als laatste op de reguliere wijze. De haiku’s krijgen beeldende eigenschappen door deze drie verschillende manieren, namelijk via klank, beeld en tekst.

Verspreid door de ruimte liggen als grafstenen verschillende platte gesteenten van marmer, graniet en kwartsiet, waarop met zeefdruk woorden zijn geprint. De zwevende letters op de stenen zoals iGhost zijn weergegeven als een ‘captcha’. Een captcha is een verificatiecode, die gevraagd wordt op het internet wanneer de computer wilt identificeren of je een mens bent. De i in iGhost refereert aan het internet, net als iMac, iPhone en iPod.

De referenties van de teksten aan de digitale wereld staan in contrast met de kostbare traditionele materiaalkeuze voor marmer en graniet. Hetzelfde geldt voor de haiku’s die van een afstand op papier gedrukt lijken te zijn, maar bij nader inzien heel precies met potlood getekend zijn. Oosting experimenteert met tekst en context, waarmee hij de beeldende kracht van tekst toont.

Pawel Kruk, Certificate, 2012, Juliette Jongma

Baw-lal bij Juliette Jongma

De groepstentoonstelling Baw-lal bij Juliette Jongma heeft zelfs taal en taalverwarring als uitgangspunt voor de tentoonstelling. De titel Baw-lal is afgeleid van de fonetische spelling van het Hebreeuwse woord Balal, wat verwarring betekent. En daarnaast is het de naam voor de stad waar de toren van Babel gebouwd zou zijn.

Het gebruik van taal kan leiden tot misverstanden, miscommunicatie en verwarring. Dit is vooral duidelijk aanwezig bij de twee beste werken in de tentoonstelling: Sebastian (2012) van Pablo Pijnappel en Certificate (2012) van Pawel Kruk. Pijnappels dubbele 16mm projectie Sebastian gaat over een Armeense student die van Turkije naar Buenos Aires verhuisd en daar in een psychose terecht komt. De student beland in zo’n verwarde staat, dat hij zijn eigen moedertaal niet meer kan spreken en op het einde niet eens meer kan praten. Het verhaal is geïnspireerd door een essay van Pijnappels grootvader en psychoanalyticus Dr. Walderedo Ismael de Oliveira. De student, een rol van Pijnappel zelf met gekke pruik op, stapelt in de film boeken op elkaar die hij vervolgens in de brand steekt. Een verwijzing naar de toren van Babel. De beelden in de rechterprojectie lopen niet synchroon met de verhalende tekst in de linkerprojectie, waardoor de verwarring niet alleen in onderwerp maar ook in beeld tot uiting komt.

Certificate van Pawel Kruk bestaat uit een ingelijst certificaat, waarin hij verklaart dat hij geen extra lijn in Sol LeWitts muurtekening 10.000 lines in Museo Madre in Napels heeft geplaatst. Kruk reageert met dit certificaat op de geruchten dat hij tijdens een Rijksakademie excursie in Napels een extra lijn in LeWitts werk aangebracht zou hebben. Een frappant detail is dat LeWitt zijn muurschilderingen verkocht door middel van certificaten, waarin de authenticiteit en instructies van de desbetreffende muurschildering in opgenomen waren. Kruks certificate roept verwarring op over de vraag of Kruk wel of niet de extra lijn heeft aangebracht en het roept ook vragen op over eigendom en originaliteit in de kunst.

Wojciech Bakowski bij Martin van Zomeren

Wojciech Bakowski bij Galerie Martin van Zomeren

De solotentoonstelling van de Poolse kunstenaar Wojciech B?kowski bij Martin van Zomeren is minimaal en poëtisch. Er zijn slechts drie werken te zien, maar die maken in beeld en geluid veel indruk. Het eerste werk Impressions Spread Out (2012) is een audio-installatie van vijf zwarte geluidboxen in verschillende maten als minimal sculpturen op een lage witte sokkel. Uit elke speaker komt een ander geluid: het klotsen van water, ademhalen, een bos sleutels en het geluid van een stad met vogels, auto’s en een sirene van een ambulance op de achtergrond. De geluiden geven een beeld van iemand die door de stad loopt en in zijn tas objecten zoals sleutels en een fles water met zich meedraagt.

Het tweede werk en het meest minimalistische is Entoptic Screening (2013) een projectie van een witte muur op een witte muur. Na verloop van tijd knippert het beeld alsof iemand met z’n ogen knippert. Het lijkt daardoor alsof je door de ogen van de kunstenaar de muur ziet. Daarnaast beginnen ook kleine oneffenheden en vlekjes van de geprojecteerde muur op de muur op te vallen. In de animatiefilm The Expositions of Problems (2012) komen beeld en taal letterlijk samen. B?kowski leest monotoon een gedicht in het Pools op, die begeleidt wordt door statische animatiebeelden van interieurs en geometrische objecten. De beelden vloeien langzaam in elkaar over op het ritme van het gedicht, die in het Engels ondertiteld is. Het is onduidelijk waar het gedicht precies overgaat, maar kan het beste uitgelegd worden als een stream of consciousness. Taal of beter gezegd poëzie toont ook hier dat het ingezet kan worden als visueel medium.


What’s up habit? – Marc Oosting
Tegenboschvanvreden
19 januari – 23 februari 
www.tegenboschvanvreden.com

Baw-lal bij Juliette Jongma
Met Frank Hannon, Pawel Kruk, Benoît Maire, Pablo Pijnappel en Willem Oorebeek
Galerie Juliette Jongma
12 januari – 23 februari 
www.juliettejongma.com

Wojciech Bakowski bij Galerie Martin van Zomeren
19 januari – 23 februari
www.gmvz.com

Julia Geerlings

Recente artikelen