metropolis m

De afgelopen tien jaar werkte Fernando Sánchez Castillo, oud-Rijksakademie student, vooral met beelden die in relatie staan tot de Spaanse dictatuur onder Franco. Speciaal voor de Rabo Kunstzone heeft hij zich gestort op machtsiconen die een breder collectief geheugen aanspreken.

Het is een blikvanger, het 516 centimeter grote beeld Tank Man van Fernando Sánchez Castillo. De uit een blok wit polyurethaan gehakte sculptuur is bijna net zo groot als de David van Michelangelo. Maar het beeld is geen naakte, mythologische held; het is de anonieme eenling die in China op 5 juni 1989 voor een rij tanks stond tijdens de studentenprotesten, als toevallige voorbijganger, met winkeltassen in de hand.

De referentie aan de David is echter niet willekeurig; de Tankman is net als de mythologische David een held die een grote supermacht tot stilstand brengt, met het Chinese leger als Goliath. Daarnaast stond de David van Michelangelo ook voor de politieke macht van Florence in de renaissance ten opzichte van haar vijandelijke staten. Het is dus bij uitstek een politiek machtsicoon, waarnaar Sánchez Castillo verwijst.

En dat is de rode draad van de tentoonstelling El sueño de la razón; het beeld van de macht. Maar ook de macht van het beeld. Zoals we zien bij de installatie First Instruments, die bestaat uit steentjes en een in brons gegoten schedel en kaakbeen. Door gewone objecten in brons te gieten bepaalt het materiaal de kunststatus en de daarmee samenhangende aandachtswaarde. Sánchez Castillo wil ons laten kijken, want normaal, zo zegt hij in de audiotour, ‘we just look without seeing.’

Zien is daarnaast niet alleen kijken, maar ook de door een beeld opgeroepen associaties waarnemen. In het werk Mental Map worden die associaties van de kunstenaar inzichtelijk. Het vormt het hart van de tentoonstelling. Het is als een blik in het hoofd van de Sánchez Castillo tijdens het ontstaansproces. Een mozaïek van beelden, waaronder plastic soldaatjes en foto’s van tanks naast klassieke naakten, die alle een eigen verhaal vertellen en samen weer één geheel vormen.

Het geheel wil echter geen verhaal vertellen. Sánchez Castillo zoekt naar sterke iconische beelden om een vraag te stellen, niet om een boodschap te verkondigen. Beelden die meerdere verhaallijnen samenbrengen, waaruit associaties ontstaan die de kijker met zijn verbeelding betekenis mag geven. Niet met zijn ratio.

De tentoonstelling heet niet voor niets De slaap van de rede, naar de beroemde ets van Francisco de Goya. De hoofdpersoon in Goya’s afbeelding wordt geplaagd door monsters in zijn slaap. Daar stelt Fernando Sánchez Castillo wat minder onheilspellende beelden tegenover, zoals in de video Pegasus Dance, waarin we twee waterkanonnen als balletdansers een choreografie zien uitvoeren. Geen dreigend of logisch tafereel.

Zo is in El sueño de la razón alles tastbaar en echt, maar onttrekt het zich tegelijkertijd aan een rationele wetmatigheid.

Fernando Sánchez Castillo
El sueño de la razón / De slaap van de rede
20 maart t/m 13 september 2013
Rabo Kunstzone, Croeselaan 18, Utrecht
Open op werkdagen van 8.30 – 18.00 uur