metropolis m

Christoph Knecht was van de genomineerde zes Nederlandse en zes Duitse kunstenaars voor de vijftiende Van Bommel Van Dam prijs de beste volgens de jury. Het werk van de twaalf uitverkorenen, die allen werken in de disciplines schilderkunst, tekenkunst en fotografie, is te zien in het Venlose museum tot september.

Voor de aanmoedigingsprijs voor beeldend kunstenaars jonger dan 35 jaar, een initiatief van de Museum Van Bommel Van Dam, hebben twaalf kenners uit de kunstwereld van Nederland en Duitsland ieder een kunstenaar voorgedragen. Christoph Knecht werd als winnaar aangewezen, maar deze uitkomst kwam niet zonder slag of stoot tot stand. En de tentoonstelling maakt duidelijk waarom.

De getoonde werken verschillen namelijk onderling niet extreem veel qua thematiek of werkmethode, ondanks dat de tentoonstelling tot stand gekomen is met twaalf ‘curators’. De tentoonstelling lijkt eerder een homogeen geheel, alsof de werken door een enkele persoon bij elkaar zijn gezocht. En dat is opvallend.

Zo zien we bij Axel Braun en Cyrill Lachauer het landschap als thema. Braun toont in zijn video’s, foto’s en andere beeldmateriaal door de mens gevormde landschappen, voorbeelden van terravorming, en plaatst daarmee vraagtekens bij het begrip groei. Lachauer verkent in zijn fotografische werk de manier waarop we het landschap en de natuur onderzoeken.

Jan Paul Evers maakt fotografisch werk, maar gaat niet te werk als fotograaf. Zijn zwart-witte beelden zijn analoog gemaakt en ontstaan in de donkere kamer, door verschillende belichtingstijden, sjablonen en andere chemische processen toe te passen. Elke foto is daardoor uniek. Dit in tegenstelling tot de standaard in de fotografie, waarbij elk beeld technisch reproduceerbaar is.

Evers onderzoekt dan ook de grens van het medium, tussen fotografie en alchemie in. Net als dat Marianne Lammersen, opgeleid als beeldhouwer, zoekt naar een symbiose tussen sculptuur en tweedimensionaliteit. Ze bouwt haar werken op door verschillende lagen papier over elkaar heen te plakken en daarop te borduren. Dat doet echter een beetje knutselachtig aan, onaardig gezegd.

Interessanter gaat Marijn van Kreij te werk in zijn medium- en kunsthistorische onderzoek. Hij bestudeert het schilderkunstige medium – het schilderen als handeling – en citeert daarbij rijkelijk uit de kunstgeschiedenis. Daarmee snijdt Van Kreij onderwerpen als authenticiteit en auteurschap aan op een speelse, humoristische manier.

Dit verwijzen naar de traditie doet Chaim van Luit ook. Zijn werk refereert duidelijk aan de minimal en conceptual art van de jaren zestig. En dat doet hij in een zeer consistent esthetische stijl; bijna alles is zwart, wit, grijs en abstract. Als je het werk zou zien zonder informatie over de maker of het ontstaansjaar, zou je het vijftig jaar ouder kunnen schatten.

En die ‘tijdloosheid’ is wel wat het geheel van de tentoonstelling kenmerkt. Het meeste werk zegt niet veel over de tijd waarin we leven, maar verhoudt zich tot de (kunst)geschiedenis. Het is meer observatief dan oordelend, en dat in een roerige periode van crises. Door deze homogeniteit, die op metaniveau wat zegt over de tijd waarin we leven, zal de keuze voor de jury lastig zijn geweest. Er is geen werk bij dat zich duidelijk onderscheidt.

Het is daarom opvallend dat de jury Knecht, die met een groot schilderij, grafiek en klein beeldhouwwerk vertegenwoordigd is, tot winnaar heeft gekroond, omdat hij volgens het juryrapport ‘een kunstenaar is die de kunsthistorische en ambachtelijke traditie niet als een last ervaart, maar zich deze eigen maakt en aan zijn persoonlijke ervaringen koppelt‘. Alsof dat hem anders maakt dan de rest. Het is juist wat ook de andere kunstenaars typeert.

De genomineerden voor de Van Bommel Van Dam Prijs 2013 zijn: Marijke Appelman (NL), Axel Braun (D), Jan Paul Evers (D), Anne Geene (NL), Thijs Jansen (NL), Christoph Knecht (D), Marijn van Kreij (NL), Bettina Krieg (D), Cyrill Lachauer (D), Marianne Lammersen (NL), Chaim van Luit (NL) en Gerda Scheepers (D).

13 september t/m 22 december 2013
Wilhelm-Hack-Museum in Ludwigshafen.