metropolis m

Een zweem van Koude Oorlog-romantiek gaat uit van Collectie De Basis op de voormalige militaire vliegbasis van Soesterberg. Er worden negen speciaal gerealiseerde kunstwerken gepresenteerd.

De presentatie van Collectie de Basis vindt plaats tijdens de opening van Festival de Basis op de voormalige vliegbasis in Soesterberg. Het is niet gemakkelijk te begrijpen voor de bezoekers waar ze precies zijn beland. Deze mystiek is precies wat de organisatoren voor ogen lijken te hebben. Volgens hen is het onvermijdelijk dat de collectie bijna net zo geheimzinnig is als de basis zelf, die tientallen jaren hermetisch afgesloten is geweest van de buitenwereld.

De vliegbasis in Soesterberg werd in 2008 opgeheven door defensie. Het terrein wordt nu beheerd door stichting Utrechts Landschap. Park Vliegbasis Soesterberg is een natuurgebied in wording, waar ‘natuur, cultuur en geschiedenis’ moeten samenkomen.

De collectie heeft als doel te ‘bouwen aan een nieuwe identiteit’ van het gebied. De verschillende werken, gemaakt door o.a. Sanja Medic, Laurence Aëgerter, Kaleb de Groot, Roosje Klap en Rietveld Landscape, zijn per fiets te bezichtigen met een gids. De kunstenaars hebben een nieuwe vorm gegeven aan de militaire historie, het landschap en de mythes die zijn ontstaan rondom de basis. De deels Amerikaanse geschiedenis van de basis (van 1954 tot 1994 werd het gebruikt door de Amerikaanse USAFE-eenheid) speelt hierbij een belangrijke rol.

Anne Holtrop en Krijn de Koning transformeerden een vervallen munitiehuisje tot een levensgrote maquette die het wezen van de vliegbasis moet verbeelden. Model Former Soesterberg Airbase bestaat uit op het terrein gevonden objecten, die zijn samengebracht in gepigmenteerd spuitbeton en een donker beeld van de basis letterlijk bevriezen.

The Receptor is een project van Kaleb de Groot en Roosje Klap. Het bevindt zich in de voormalige verkeerstoren, die omgebouwd is tot een ‘vermomd informatiecentrum’. De toren heeft vier verdiepingen, waar verschillende verhalen worden verteld. In uiteenlopende vormen, zoals een audiotour, een magazine, diorama’s en sculpturen, krijgt bijvoorbeeld de fictieve relatie tussen een Amerikaanse soldaat en zijn Soesterbergse liefje vorm. Ook wordt het verhaal verteld van Danny Oppenheimer, een soldaat die nog steeds door de bossen dwaalt zou dwalen en denken dat het nog steeds oorlog is. Het minimuseum moet een ‘groeidiamant’ zijn die zijn eigen geschiedenis opbouwt.

Fernando Sánchez Castillo wist de Landmacht zo ver te krijgen mee te werken aan Kings Gunpowder. In dit videowerk, te zien in een voormalige munitiebunker, voeren twee tanks en een strandbal een doelloze choreografie uit. Het werk bevraagt de relatie tussen macht en geweld, en de medewerking van de Landmacht maakt dit werk alleen maar sterker.

De shelters op de vliegbasis hebben vast de meest uiteenlopende vliegmachines gestald. Secret Operation 610 van Rietveld Landscape en Studio Frank Havermans kan net niet vliegen, maar gelijkwaardig aan een F15 is het werk wel. Onder het geloei van wat klinkt als een luchtalarm, openen de deuren zich van een van de shelters en komt het gevaarte op rupsbanden gestaag naar buiten rollen. Het vehikel houdt het midden tussen een groot insect, een Thunderbirds-vliegtuig en een Inspector Gadget mobiel. Binnenin is plek om te vergaderen, te werken en te slapen. Arna Mackic van Rietveld Landscape vertelt dat Secret Operation 610 een ‘gebruiksruimte’ moet zijn, waar hightech innovatie, kunst en natuur samen moeten komen. Zo zou het een perfecte plek zijn voor de luchtvaarttechniek om het ‘groene vliegen van de 21ste eeuw’ verder te onderzoeken.

Het gegeven dat dit gebied, het landschap en bijkomende cultuurhistorische waarden erg bijzonder zijn, wordt tijdens Festival de Basis maar wat vaak benadrukt. Logischerwijs is dit het gevolg van de talloze organisaties, gemeenten en geldstromen die gemoeid zijn met het festival en de collectie, maar de kunstwerken hebben deze, soms wat gekunstelde legitimatie niet nodig; de meeste werken zijn zeer geslaagd en inderdaad spannend.

Collectie de Basis
Van 13 t/m 22 september te zien tijdens Festival de Basis in Park Vliegbasis Soesterberg.
Daarna vanaf 2014 deels toegankelijk voor publiek.

Rosa te Velde is stagiair bij Metropolis M