metropolis m

Duistere doolhoven, unheimische kantooretages, kritische Russen en psychotiche lichtmachines; TodaysArt in Den Haag bood afgelopen weekend een overweldigende hoeveelheid kunst in het voormalige ministerie van Binnenlandse Zaken.

Een bijzonder lovenswaardig programma met performances en elektronische muziek, twee clubavonden, een online tentoonstelling voor Net Art (te bereiken via todaysart.nl), een symposium en een reeks workshops; TodaysArt is niet bepaald kleinschalig in opzet te noemen. Je zou bijna gaan vergeten dat op het festival ook nog eens een tentoonstelling te zien was. Eigenlijk zou het zelfs beter zijn te spreken van een aantal tentoonstellingen, verspreid over verschillende verdiepingen van het voormalige gebouw van het ministerie van binnenlandse zaken.

Een voorbeeld: op de twaalfde verdieping zijn zowel Past Imperfect als Media Lostness te zien. De eerste tentoonstelling werd gecureerd door Joseph Backstein – de man achter de Biënnale van Moskou- en toont het werk van een aantal jonge Russische kunstenaars die vanuit hun eigen ervaringen stilstaan bij de verschillende periodes in de recente geschiedenis van Rusland.

Media Lostness wilt dan weer het werk van een selectie Russische mediakunstenaars tonen. Naast deze goedgevulde verdieping, die in teken staat van het Nederland-Ruslandjaar, is er op de tiende ook nog de HOT 100 Show, een soort pop-uptentoonstelling verzorgd door Het Nieuwe Instituut, met werk van veelbelovende laureaten in media, design en aanverwanten. Een tweede, min of meer vergelijkbare mini-tentoonstelling met interactieve kunst, design en mediakunst, vind je ook op de veertiende verdieping.

De meeste overige verdiepingen zijn iets kariger ingericht, met meestal één of twee werken of projecten. Wellicht is dit vooral een praktisch gevoel van de enorme ruimte die TodaysArt dit jaar voor het eerst ter beschikking had en onmogelijk gevuld kreeg. De site is echter een enorme troef van de tentoonstelling, en dat blijkt vooral bij de kunstenaars die inspelen op de architecturale context van deze editie van TodaysArt.

Helemaal bovenaan, op de negentiende verdieping, brachten Collective Works, Onno Dirker, Christian van der Kooy, David Veneman en Annemieke Blaha een aantal subtiele ingrepen aan die verwijzen naar de vormgeving, de geschiedenis of de artistieke waarde van het voormalige gebouw van binnenlandse zaken. Hoewel er vijf verschillende kunstenaars actief zijn geweest, blijft deze bovenste verdieping toch desolaat aandoen, wat het reflexieve karakter van de interventies ten goede komt.

Dezelfde Onno Dirker toont bovendien ook Voorbij de wacht, in het vroegere Nationaal Crisis Centrum, dat verder ook zo goed als leeg is gebleven. MinSum Kims Home for a Monument probeert dan weer op een haast ironiserende wijze huiselijkheid en intimiteit aan te brengen in het unheimliche interieur. Tot slot verdient ook een mooie hommage aan de recentelijk overleden geluidskunstenaar Dick Raaijmakers vermeld te worden; de zeventiende verdieping is helemaal gewijd aan zijn compositie De lange mars, die er in een drievoudig en schijnbaar eindeloos canon de gangen vult.

Allerminst karig is Matthijs Munniks licht- en geluidsinstallatie uit de Citadels-reeks, die de bezoeker confronteert met felle, pulserende lichtpatronen en drones; een psychedelische Barnett Newman-variant voor de 21ste eeuw.

Lager in de toren tref je vooral publiekstrekkers aan die het publiek uitnodigen tot participatie. Labyrinth Psychotica van Jennifer Kanary Nikolov(a) is een doolhof dat voor de bezoekers een psychotische ervaring simuleert. In The Mutual Wave Machine, ontwikkeld door de leden van het Marina Abramovic Institute, wordt middels een interactieve installatie voorzien van neurologisch testapparatuur onderzocht wat het betekent om letterlijk met iemand ‘op dezelfde golflengte’ te zitten.

Op TodaysArt was véél kunst te zien. Dat gold voor het festival als geheel, maar ook voor de tentoonstelling in het bijzonder. Toch is ‘te veel van het goede’ hier niet van toepassing. Het getoonde werk is erg gevarieerd – in die mate zelfs dat een tentoonstellingsconcept totaal lijkt te ontbreken. TodaysArt is een los geheel, waardoor je als bezoeker niet de indruk krijgt dat je alles gezien moet hebben om het te bevatten; je bent vooral geneigd vrij door het gebouw te zwerven, en eventueel later nog eens terug te komen.

Todays Art
Den Haag
27 & 28 september