metropolis m

Jan Robert Leegte
Jan Robert Leegte

Drukke vormgeving, felle kleuren, bewegend beeld, interactie met publiek. Er gebeurt veel in de zalen van MOTI te Breda, waar de tentoonstelling Born Digital te zien is.

In de huidige wereld is een computer onmisbaar en het internet een vanzelfsprekendheid waar dagelijks gebruik van wordt gemaakt. Vooral de ‘digital natives’, zij die zijn opgegroeid met de computer, kunnen zich de wereld niet eens meer anders voorstellen. De tentoonstelling Born Digital gaat hierop in met werk van tien jonge kunstenaars die onze digitale wereld verkennen met het gemak dat je van een digitale boreling kunt verwachten.

‘Born digital’ slaat overigens niet alleen op de kunstenaars zelf, die overigens niet eens allemaal digital natives zijn, maar ook op het werk dat zij maken. Het vindt zijn oorsprong in de digitale wereld waar door de meesten vanuit wordt gewerkt. Zo ook door Rafaël Rozendaal, die internet niet alleen als inspiratiebron en werkmateriaal gebruikt, maar ook als platform. Hoewel zijn tentoongestelde website-installatie silentsilence.com in 2014 werd aangekocht door MOTI, blijft hij tegelijkertijd gratis online te bezoeken.

Bij binnenkomst wordt de blik meteen gevangen door The Panda Show van Pinar & Viola. Een webcam filmt de bezoekers en vertoont hen live op een groot scherm. Niemand is echter lang herkenbaar op het scherm, want dankzij een softwaremanipulatie verandert elk gezicht in dat van een panda. Bezoekers worden bekeken, maar blijven tegelijkertijd anoniem door de nieuwe digitale identiteit die zij krijgen aangemeten. Een vervreemdend effect.

Links: Raphaël Rozendaal

Ook MOTI krijgt een nieuw uiterlijk in The Nail Polish Inferno van Geoffrey Lillemon. Dankzij een Oculus Rift kan, al zittend op een blauwe stoel, door een digitale versie van het MOTI worden gewandeld. Alles beweegt en is felgekleurd, vreemde blauwe vrouwfiguren dansen terwijl grote losse handen over de grond kruipen. Met behulp van knopjes op de rechterarmleuning van de stoel kan er worden voortbewogen door deze duizelingwekkende ruimte.

Niet al het gepresenteerde werk is online. Katja Novitskova, een voormalig resident van de Rijksakademie Amsterdam, toont met Approximation I (2012) een ‘blow-up’ van twee keizerpinguins. Het is een iconisch beeld dat iedereen wel kent dankzij National Geographic. De pinguins staan naar elkaar toe, de kop gebogen. Oorspronkelijk buigen zij zich over hun jong, voor een ondergaande zon. De twee pinguins zijn echter uit deze context gesneden, het jong is verdwenen, en ze staan nu behoorlijk verdwaald in de museumruimte. Novitskova crëeert zo een nieuw beeld, dat op zichzelf weer een digitaal leven kan leiden, zelfs al leidt, gereproduceerd als het nu weer op internet circuleert.

Rechts: Katja Novitskova

Een ander offline werk is van Jan Robert Leegte. Hij vertaalt in Scrollbar Composition een iconisch element uit de digitale wereld, de scrollbalk, naar een vrijstaand sculptuur van op en naast elkaar geplaatste balken. Eindeloos scrollen geprojecteerde balkjes heen en weer in deze compositie, terwijl de oorspronkelijke digitale functie ervan is ontnomen. Er wordt immers met het scrollen niets anders dan het scrollen getoond.

Die transfer van de wereld van het digitale naar die van het fysieke en vice versa, is een veelbediscussieerd onderwerp in de huidige kunstwereld. Betekenissen van beelden verschuiven voortdurend en laten zich dankzij digitale techniek makkelijk van medium naar medium vertalen. Dit feit laat misschien wel meer dan de eerdergenoemde Oculus Rift zien zien hoe het digitale letterlijk het computerscherm aan het verlaten is, om ons volledig onder te dompelen in een gedigitaliseerd bestaan.

Dat die digitalisering niet zonder risico is, bedenk je je wanneer je het werk van Rosa Menkman ziet. In de Vernacular of file formats toont ze een ander element van het digitale bestaan, de storing, het foutje, beter bekend als de glitch. Het is de ruis in beeld die wordt veroorzaakt door bestandformaten als JPG op de proef te stellen.

Menkman zoekt de grenzen van digitale techniek op, toont zijn beperkingen, zijn onverwachte onvolmaaktheden. De schoonheid van deze glitches kan niet worden ontkend, maar dat wordt anders wanneer je je voorstelt wat voor impact zo’n glitch kan hebben als het digitale daadwerkelijk overal om ons heen is, in ons volkomen gedigitaliseerde bestaan, met 3d geprinte lampen en stoelen. Wie weet voelen wij ons dan net als de pinguïns ineens uit de context gerukt.

Born Digital
MOTI, Breda
13.12.2014 t/m 28.6.2015

Jade Karthaus

Recente artikelen