metropolis m

De in Berlijn woonachtige Nasan Tur speelt met symbolen van macht en conflict.

Tegen een zwarte achtergrond worden door twee handen achter elkaar verschillende goocheltrucs uitgevoerd. In een vuist wordt de Israëlische vlag gepropt om er vervolgens aan de onderkant als de Palestijnse vlag weer uit te komen en omgekeerd. Een Amerikaanse krant wordt tot een klein vierkantje opgevouwen, waar bij het weer uitvouwen blijkt dat deze is getransformeerd naar een Arabische krant. Een stapeltje foto’s van bomaanslagen en andere oorlogstaferelen worden na elkaar opgevouwen tot kleine balletjes en overgebracht van de ene naar de andere hand waarin ze plots verdwenen zijn. Nog meer trucs met steeds duidelijke politieke verwijzingen komen voorbij in de video Magic van Nasan Tur, momenteel te zien in de tentoonstelling met gelijknamige titel in West in Den Haag.

Van echte magie, in de zin van wonderen die ineens werkelijkheid zouden kunnen worden, is natuurlijk geen sprake. Het leed in de wereld wordt niet weggetoverd door de foto ervan te verfrommelen en door een truc te laten verdwijnen. Het kenmerk van goochelen is nu juist dat de kijker in zekere zin voor de gek gehouden wordt, al zie ik met mijn eigen ogen de verandering plaatsvinden, toch weet ik dat er niet echt iets wezenlijks is veranderd. De goochelaar en in dit geval de kunstenaar manipuleert niet alleen het beeld, maar brengt de toeschouwer tegelijk in verwarring over de mogelijke betekenis ervan. De onderwerpen die voorbij komen doen je in eerste instantie denken dat er sprake moet zijn van een sterke politieke mening maar eigenlijk wordt deze juist niet gegeven. Het is om het even of de vlag van de Israëlische in de Palestijnse verandert, er is geen moralisme dat de kijker wordt opgelegd. Eerder lijkt het werk te focussen op de manier waarop de burger door bepaalde machtsstructuren wordt overheerst op een zelfde manier als dat de goochelaar zijn publiek ‘bedriegt’.

In een andere ruimte zijn op een display opgerolde spandoeken van zijdeachtige gekleurde stoffen geplaatst met luxe uitziende spuitbussen erop bevestigd. De zogenaamde Demo-Kits DeLuxe konden tijdens een eerdere tentoonstelling van Tur uit een automaat ‘getrokken’ worden. De koper kan vervolgens zelf bepalen welke tekst erop te spuiten. Hoewel ik niet denk dat de kopers het product als zodanig zullen gebruiken, maar het eerder als een kunstobject zullen beschouwen dat in zodanige toestand bewaard moet blijven. Deze paradoxale situatie laat zien dat de kunstenaar wederom niet een richting aangeeft waarover het protest zou moeten gaan, maar eerder inzicht geeft in het fenomeen van verzet en actievoeren. Daarbij gaat het tegelijk in op de werking van kunstwerken binnen de context van het kunstinstituut.

In de video In my Pants is de kunstenaar zelf te zien gekleed in een spijkerbroek en t-shirt. Een stoere man kijkt met een zelfverzekerde blik de camera in, terwijl zijn broek vanaf zijn kruis langzaamaan nat wordt en hij in zijn broek blijkt te plassen. Zijn krachtige uitstraling is strijdig met wat hem ‘overkomt’. Het geeft een gevoel van gene om ernaar te kijken, alsof het niet de bedoeling is dat het door anderen gezien wordt.

Ook nu lijkt het werk over contradictie te gaan, maar vooral in de zin van tegenstellingen die ontstaan doordat steeds opnieuw de vork anders in de steel blijkt te zitten dan in eerste instantie gedacht. In de video Preparation #1 is een zelfde mechanisme aan de hand. Op zes verschillende videoschermen is een man bezig met het voorbereiden van een bepaald soort actie. In een nogal speedy tempo slaat hij stenen stuk en stopt ze in een rugzak, op een landkaart wordt een plek aangemerkt, trappen worden op en af gerend enzovoorts. De geluiden zijn vrij hard en versterken een bepaalde spanning die bij het zien van de video wordt opgebouwd, waar zal dit naartoe leiden? Na een tijdje wordt duidelijk dat dit nooit getoond zal worden en er dus geen echte richting te vinden is behalve dat van de handeling die vooral naar zichzelf verwijst en tegelijk de kijker ruimte geeft voor eigen associaties: is hij een demonstrant? Een politiek activist, een potentiële terrorist? Of gewoon een kunstenaar die een video maakt?

Nasan Tur
Magic
West Den Haag
09.05 t/m 20.06.2015

Beeld courtesy West