metropolis m

Critical Mass: Pure Immanence, 2015, 11 min. loop © Anne de Vries
Overzicht tentoonstelling FOAM

Over twee weken neemt het Amsterdam Dance Event (ADE) de stad Amsterdam over. En niet geheel toevallig duikt precies nu de eerste grote solotentoonstelling van Anne de Vries op in het FOAM (Fotografiemuseum Amsterdam): E_ M E R G E.

Anne de Vries (1977) is met kunstenaars als Katja Novitskova (Tallinn, 1984) Timur Si-Qui (Berlijn, 1984) en Simon Denny (Auckland, 1982) vertegenwoordiger van de generatie kunstenaars die zich bezighouden met kunst die wordt gelabeld als ‘post-internet’. Zij zijn opgegroeid in een tijdperk waarin internet, digitale beeldmanipulatie en mobile telefoons vanzelfsprekend zijn geworden, en maken werk dat zich er nadrukkelijk toe verhoudt zonder zelf volledig digitaal te zijn (internet kunst).

Anne de Vries onderzoekt de invloed van de nieuwste technologie op onze perceptie van de wereld om ons heen. De Vries: ‘Wat mij interesseert is hoe digitale technologieën uiteindelijk geworteld zijn in de menselijke behoefte om fysieke en geestelijke beperkingen te overkomen. Dit is een oeroude zoektocht waarin wetenschap, kunst en spiritualiteit met elkaar zijn verbonden.’

Critical Mass: Pure Immanence, 2015, 11 min. loop © Anne de Vries
Critical Mass: Pure Immanence, 2015, 11 min. loop © Anne de Vries

Bij binnenkomst word je meteen meegenomen in een on-FOAM-achtige presentatie. In het midden hangt een projectiescherm. Critical Mass: Pure Immanence, 2015 is de eerste video uit een lopende serie. We zien beelden gefilmd op grote hardstyle-dancefeesten als Qlimax en Defqon. Een grote zaal met een geweldige lichtshow. De mensen in de video rijzen hun telefoonschermpjes hoog boven hun hoofd om de lasershow te kunnen fotograferen en te filmen. De motiverend sprekende stem die over de muziek heen ‘predikt’ en de 3D-elementen zijn relatief nieuwe onderdelen van de Hardstyle feesten. Het brengt de dance-evenement organisatoren een stap dichterbij hun ultieme doel om een omgeving te creëren waarin uiteindelijk een totaalervaring kan ontstaan. Een ervaring waarin je als individu boven jezelf uitstijgt en op gaat in de massa.

Techno-spiritualiteit. De Vries noemt het de viering van het kunstmatige en synthetische in beeld en geluid. Maar op een geven moment gaan de opnames van de mensen op het dance event over in een animatie van deze mensen. De massa wordt een digitale massa. De mensfiguren beginnen te zweven als dust in space. Het is een verontrustend voorspelling van de Vries dat het lichamelijke deel van de mens straks transformeert in een digitale versie. Een toekomstbeeld waarin we straks misschien niet meer fysiek zullen bestaan.

Het werk is geïnspireerd op Life: Pure Immancence (1995), het laatste essay van de Franse filosoof Gilles Deleuze. Een tekst die de ultieme integratie van alle elementen en tegenstellingen benadrukt. Hier combineert De Vries onder andere dance-music met filosofie om ons een toekomstbeeld te schetsen.

Boids, 2015, Polystyrene en UV Printed Vinyl

Op de grond liggen wormachtige objecten (naar model van nematoden). Boids, 2015. Hun huid is bij benadering foto-documentatiemateriaal van massaprotesten als de Arabische lente in Caïro, de Hadj in Mekka en de bijeenkomst van Martin Luther King. Ze tonen ook grote massa’s mensen die om een andere reden bijeen zijn: sociale, religieuze en politieke. Momenten in de tijd die de geschiedenis hebben veranderd of zullen veranderen. De nematoden laten de macht van de massa zien. De digitale massa in het werk Critical Mass: Pure Immanence, 2015 lijkt meer een overgave aan een hogere macht te willen laten zien en heeft totalitaire trekjes.

Nu nog hebben we de keus om evenementen als ADE te bezoeken om een ‘totaalervaring’ te hebben, om een glimp van onze eventuele digitale toekomst te ervaren. Maar als we De Vries moeten geloven hoeven we in de nabije toekomst niet meer naar speciale evenementen. Dan is onze gehele werkelijkheid getransformeerd tot een wereld waarin het digitale naadloos overloopt in het materiële. De vraag is of deze ontwikkeling nog een keuze is of dat we er aan overgeleverd zijn. De digitale technologieën die we inzetten om onze behoefte om fysieke en geestelijke beperkingen te overkomen lijken een onbeheersbare macht te vormen die groter is dan onszelf. De Vries zegt dat het niet aan hem is om de wereld te verbeteren, maar met zijn werk signaleert hij de nabije digitale revolutie.


E_ M E R G E
Anne de Vries
FOAM Fotografiemuseum Amsterdam
28.8 t/m 1.11.2015

Op 1 november is er een avond in FOAM met Anne de vries, Timur Si-Qin en Clement Jahn

Beeld: courtesy FOAM en de kunstenaar

Lotte van Geijn

is beeldend kunstenaar en schrijver

Recente artikelen