metropolis m

Bij het binnenkomen in de Jan van Eyck academie klampt een van de residenten me aan. Of ik haar wil helpen met het verhangen van de werken. Zij is te klein en niet sterk genoeg om het zelf te doen. En ze is niet de enige resident wiens studio nog in beweging is: kunstenaars lopen bedrijvig met emmers rond, dekken bedrading af… Eerlijk is eerlijk, ik ben een kwartier te vroeg, dus waarom niet.

Alice Miceli

Alice Miceli heet ze. Haar negen foto’s vormen een wandeling door een gebied wat is afgezet in verband met de mijnen die eronder liggen. Stap voor stap, foto voor foto wordt de omgeving verkent. Een wrange herinnering aan de onzichtbare littekens van een landschap. Stefan Peters vat het landschap wat minder politiek op. Het seriële karakter van zijn schilderijen- de grootte van elke miniatuur op het vlak houdt het tussen een postzegel en een ansichtkaart- is een lust voor het oog, met name het monochrome gedeelte. Van ver zijn het landschappen, van dichtbij pixeleert hij de verf tot vegen en vlekjes. Zijn tweede presentatie, een projectie in psychedelische kleuren op allerhande kartonnen en houten rommel is enkel te bezichtigen met op de voorgrond het overheersende geluidsgeweld van de clip van Beny Wagner. Jammer, want de zachtjes ondulerende magma zou baat hebben bij serene stilte.

Normaliter heb ik een lichte weerzin tegen een tijdslot. Hier ontkom je er niet aan: een groot aantal films en performances start op gezette tijden, en de jonge vrijwilligers met een logo wat als een knipoog naar de rave esthetiek van de late jaren tachtig leest, bewaken streng de toegang. Wees niet recalcitrant en ga mee in de schema’s en het hollen naar de goede locatie op de juiste tijd, de films en performances zijn dit jaar het sterkste gedeelte. In de auto van David Bernstein op de binnenplaats begeleidt zijn stem je langs twaalf steden, van Amsterdam naar Maastricht. In zijn studio is het net zo knus, en na een kopje thee en een rondje langs alle voorwerpen en de gemaakte composities die ogen als de vertaling van Californiaanse Wabi-Sabi begint de talige performance op een tatami die allerlei gevonden en gemaakte objecten huisvest. Geen spoilers hier, het is toereikend genoeg te weten dat een Texaans handgemeen en een Fiat 500L aan bod komen. Emilio Moreno vertelt op zijn beurt over het aftroeven van jeugdsentiment en Urok Shirhan geeft een emotionele performance met Empty Orchestra. Samen met haar kijken we naar diverse zangers waarvan het geluid uitstaat. Shirhan blijft met de rug naar het publiek toe staan en slaat toe bij de clip van een jonge Fairouz. Op volle kracht verhaalt ze het verlies van een cultuur, maar ook de connectie tussen beeld en taal.

Emilio Moreno
Urok Shirhan

Taus Makhacheva heeft een film gemaakt van 73 minuten. Het is constant hetzelfde en toch is het zo gefilmd en gemonteerd dat het geen minuut verveeld. Een man loopt, ergens in Dagestan, over een gespannen koord heen. De hoogte is adembenemend, het landschap ook. Aan de ene kant staat een rek zoals er zoveel staan in een museumdepot, aan de andere kant allerlei schilderijen. Met twee werken in de hand balanceert hij naar de overkant, op de kijker af. De camera glijdt over de werken, we horen vaagjes de wind fluiten en het gras deinst mee. Achteloos zwiert hij terug over het koord, laat nog een kunstje zien. We zien geen vangnet, omdat dit er ook niet is.

Daniel Jacoby laat een man in zijn film raadselachtige brieven voorlezen, met in de hoofdpersoon een aardappel. Het beeld verschuift van een panorama over metrorails naar de vuurbestendige handen van een ambachtsman. Diezelfde absurdistische toon zet hij in zijn dynamische houten sokkenwerk in de gang. Ook Teresa Cos is wars van klare taal en maakt een ritmische film die zich tot het verdrag van Maastricht betreffende Europa verhoudt, en hypnotiseert dankzij de vele heftige audiovisuele schakelingen.

Teresa Cos
Teresa Cos

Niet elke resident heeft even uitgekristalliseerd werk gepresenteerd, en er zijn wat verschillen in kwaliteit te merken. De instroom van residenten heeft allerlei (politieke) redenen, dat is dergelijke instituten niet vreemd, maar wellicht is het verstandig de selectie wat meer in solide handen te behouden. Deze kritische voetnoot terzijde, is er voldoende kwalitatief hoogstand werk en de dosering ervan is net laag genoeg om het tot een aangename rondgang te maken in het voor Amsterdamse begrippen zo verre Maastricht.

Miyeon Lee

Deze (relatief) afgesloten positionering is het thema van de tentoonstelling die Vincent van Velsen als deel van zijn onderzoek in de kantine presenteert. Ik zeg de kantine, maar in feite is de tentoonstelling verspreid over drie gedeeltes. Aan de ene kant twee ruimtes, met een fragiel werk van Jean Bernard Koeman wat in scherpe tegenstelling staat tot het bombastische werk van Bianca Baldi. Eenmaal de kleine trap op, het logo van Manifesta wat willekeurig op een muur, en daarachter de rest van de presentatie met werk van residenten, ex-residenten en buitenstaanders. Het is divers werk en gezien de omgeving goed tentoon gesteld, maar de bijbehorende tekst is niet voldoende uitgewerkt, een risico dat op de loer ligt als lopende zaken gepresenteerd worden.

Golnar Abbasi
Marco Gobbi

Golnar Abassi heeft op een kleine strip na haar hele studio volgestouwd met meubilair, verschillende kamerplanten en een hele trits waterkokers. Het is intiem en vervreemdend. Sowieso is het vreemd om in de studio van een kunstenaar met meerdere mensen te staan. De mezzanines die op de eerste verdieping in elke studio zijn ingebouwd versterken dit gevoel, deze dienen voornamelijk als opbergplaats voor de laatste persoonlijke eigendommen. Aan het einde van de dag breken de bezoekers samen met de residenten brood in de studio van Marco Gobbi die elke dag middels het bakken de onschuld van een geëxecuteerde bakker herdenkt. De hele dag door bakt Gobbi brood in een houtoven in de vormen die de schaduwen van zijn standbeeld op het San Marcoplein achterlaten. Onder het genot van een paar happen brood overpeinzen de aanstormende residenten de rust, reinheid en regelmaat waarmee hun praktijk in deze setting gepaard zal gaan. De studios zijn nog tot en met zaterdag te bezichtigen.

Taus Makhacheva
Brenda Tempelaar
Stefan Peters
Kristina Benjocki
Bardhi Haliti
Niek Hendrix
Elian Chris
Elian Chris
Navine G. Khan-Dossos

Het grotendeels leeggehaalde kantoor van Lex ter Braak tijdens de Open Studios, met werk van Ruben Castro

Joep Vossebeld
Beni Wagner

Van Eyck Open Studios
Maastricht
11 & 12 maart

Alix de Massiac

is redacteur bij Metropolis M en maakt podcasts

Recente artikelen