metropolis m

In 1646 is een jungle vol mystieke energieën te zien. Dunja Herzog heeft een fascinatie voor de zintuiglijke kracht in de sculpturen van kunstenaar en priester Susanne Wenger. The Word for World is Forest maakt onderdeel uit van het meerjarige programma Attempts to Read the World (Differently) van Stroom, waarvoor 1646 en Stroom een eenmalige samenwerking aangaan.

In het heilige Osun-Osogbo bos in het zuiden van Nigeria, staan de weelderige en mystieke sculpturen van Susanne Wenger. Enorme organische werken van hout, die lijken op vruchtbaarheidsbeelden en bomen die hun ziel zichtbaar maken. Wenger, geboren in 1915 in Oostenrijk, verhuisde in 1949 naar Nigeria. Hier kwam ze in aanraking met de overgebleven priesters van de Yorubareligie en besloot er ook een te worden. Ze ontfermde zich over het bos, zorgde ervoor dat het niet aan misbruik als boomkappen ten onder zou gaan. In 2005 werd haar inzet beloond, het bos kwam op de UNESCO World Heritage lijst. Haar huis te midden van dit heilige bos is een pelgrimsoord voor aanhangers van het Yorubageloof en andere mystiekelingen.

Eén van die geïnteresseerden is Dunja Herzog, een Zwitserse kunstenaar die woont en werkt in Berlijn. Twee keer bezocht ze Wengers huis en sculpturen in Nigeria. Voor de tentoonstelling The Word for World is Forest in 1646 koos ze ervoor haar werk te verbinden aan het mystieke werk van de intrigerende Wenger.

In de voorruimte zien we twee vitrines met daarin twee van Wengers boeken vol tekeningen en gedichten opengeslagen. Het papier is gekreukt en bedekt met dichte lagen pennenstrepen. De kriebelige werken doen haast denken aan doedels in het wiskundeschrift van een gothictiener. De handgeschreven letters zijn tekeningen op zich en daardoor moeilijk leesbaar, maar de poëzie wordt in een video voorgelezen in het Duits. Helaas wordt dit weer overstemd door een stem die de tekst in Yoruba voorleest, het geluid dat uit de speakers komt staat nogal hard.

Ook is er een videoprojectie te zien van een close-up van een van Wengers houtsculpturen in Osogbo en worden er teksten geprojecteerd, geschreven door Herzog. De lappen tekst, vormgegeven in witte letters op een zwarte achtergrond, nemen als een soort museale zaaltekst een plek in de ruimte in. Herzog geeft een droge beschrijving van Wengers huis: ‘It is a place full of wood and iron sculptures, shrines, carved furniture, doors, and shades that all seem to depict scenes of Yoruba culture.’

Het is niet helemaal duidelijk of het werk in deze ruimte als introductie van Wenger moet dienen, of dat Herzog ook haar eigen verhaal wil vertellen aan de hand van de opstelling. Dit komt waarschijnlijk door de rommelige presentatie van de audio. De talen die onverstaanbaar door elkaar klinken lijken aan te geven dat de onbegrijpelijkheid ervan onderdeel is van de installatie, waar het waarschijnlijk vooral een kennismaking met Wengers gedichten moet zijn.

Herzog geeft aan dat Wenger voor haar staat voor ‘living and fighting for an alternative way’ en dat haar verblijf in Osogbo haar op zintuiglijke manier heeft geraakt, die ze niet onder woorden kan brengen. Dit komt tot uiting in het Herzogs installatie in de achterzaal.

Dunne strengen van grijs papier-maché groeien door de hoge ruimte, als lianen in een jungle. Op de grond staan sculpturen die lijken op antennes die zenden dan wel ontvangen. Assemblages van metalen voorwerpen, zoals een verticaal geplaatst wasrek, de structuur van een paraplu bovenop een lange buis, een vorm omwikkeld met koperdraad. De kleurloze voorwerpen gaan op in de lianenjungle. Aan de muur hangen rookmelderachtige lampjes die kleuren uitstoten. Lampen die in Turkse of Indiase nachtwinkels hangen om de aandacht van voorbijgangers te trekken.

Herzogs fascinatie voor Wengers werk valt op zijn plek bij het zien van haar eigen poëtische installatie. Het werk intrigeert, straalt een intuïtieve kracht uit. Haar manier van presenteren vraagt echter om wat extra precisie, met name als gezegd in de voorruimte. Ook is het gekleurde licht van de lampen in haar installatie vrij zwak en vraag ik me af of ze niet beter de ramen had kunnen blinderen. Afgezien van deze praktische bezwaren is The Word for World is Forest een fijnzinnige tentoonstelling.

The Word for World is Forest
08.04.16 t/m 08.05.16
1646, Den Haag

In het kader van Attempts to Read the World (Differently) worden er diverse lezingen gehouden in Stroom. Op 5 mei vertelt Dunja Herzog over haar werk in 1646.

Alle afbeeldingen courtesy Jhoeko, 1646 en Stroom

Anne Marijn Voorhorst

is dichter en schrijver

Recente artikelen