metropolis m

Kasper Köng
Kasper Köng

Het mag veelbetekenend heten dat er in hetzelfde jaar twee uitgaven verschijnen met grote interviews met twee mastodonten uit de hedendaagse kunst: Kasper König en Jan Hoet. Als je de boekjes leest bekruipt je het gevoel dat niet alleen afscheid wordt genomen van twee belangrijke personen uit de kunst van de afgelopen decennia, maar ook van een tijdperk.

Jan Hoet door Stefan Vanfleteren (omslag van het interview)

Kasper König en Jan Hoet delen iets met elkaar: ze zijn afkomstig uit een generatie waarin de kunst zich nog een plek in de samenleving moest bevechten. In twee gesprekken die dit jaar zijn uitgegeven bij hun afscheid, stellen ze zich om die reden graag voor als voorvechters voor de kunst. Als avontuurlijke waaghalzen, die hebben gewerkt met de gave van een ziener. Het zijn twee mensen aan wie de kunstwereld zoals we die nu kennen veel te danken heeft, en die zich daar ook bewust van zijn. Ze hebben de kunst toegang verschaft tot een tot dan toe relatief kunstarme en kunstvijandige omgeving. Dat deden König en Hoet vanuit het perspectief van de curator, meer dan de kwartiermaker. Het is niet de infrastructuur an sich waar ze zich op voorstaan, de gebouwen die ze hebben gerealiseerd, zoals wellicht een wethouder zou doen, maar het inhoudelijk beleid. Ze zien zich als roerganger in een hoogstaand artistiek vertoog.

Hun artistieke zienerschap wordt breeduit geëtaleerd in twee grote interviews die recent zijn verschenen. Van tentoonstelling tot anekdote wordt het gevecht om de kunst, dat eerst in eigen familie en later in de gemeenschap in bredere zin werd gevoerd, uitgespeld. Het is amusant maar ook wat irritant om erover te lezen, omdat het nu en dan gepaard gaat met wel erg veel ijdelheid. Zonder deze helden van de witte wand had menig kunstenaar een aanzienlijk mindere carrière gehad, dat moge duidelijk zijn.

Zonder deze helden van de witte wand had menig kunstenaar een aanzienlijk mindere carrière gehad

Jan Hoet stelt zich niet alleen voor als een vechtjas, die alleen door intimidatie het SMAK van de grond heeft weten te krijgen, maar en passant ook als ontdekker van Matthew Barney. Kasper König was op zijn beurt de ontdekker van On Kawara, en als volleerd scene-hopper een vroege vriend van veel latere kunstenaars van wereldfaam, met wie hij zich in het boekje ook volop laat afbeelden.

De boekjes zijn amusant en onderhoudend, de interviews van Walter Grasskamp (König) en Hans den Hartog Jager (Hoet) scherp en grondig, maar niet altijd even geloofwaardig. Ze bevatten veel leuke wetenswaardigheden, maar een fact check is vast niet overal gedaan. Geregeld krijg je de indruk dat er door de spreker een loopje met de waarheid genomen wordt.

Wat het meest opvalt is toch hoezeer de boekjes lezen als het product van een voorbij tijdperk, zeg maar een vorige eeuw. Dit soort almachtige museumdirecteur, die alles, maar dan ook werkelijk alles hardnekkig in eigen hand wil houden, is niet meer. Hij (het waren altijd mannen) heeft het veld geruimd voor managers met een wat bleker profiel. We zijn aanbeland in het tijdperk van het teamwerk, waarin de Chef de inhoudelijke kant van de zaak graag aan specialisten laat, om zelf alleen de hoofdlijnen uit te zetten. Kroegbezoek met kunstenaars is ingewisseld voor diners met verzamelaars en sponsoren, het atelierbezoek is ingewisseld voor een schier eindeloos verblijf in de vergaderzaal.

Wie kent ze nog, de directeur van MoMA, van Centre Pompidou, van Guggenheim of het huidige Museum Ludwig? Ik ken ze niet anders dan als identiek ogende en strak in het pak zittende captains of (culture) industry.

Waarmee de twee boekjes met interviews met Hoet en König een soort collector’s items zijn verworden, rapportages over twee kleurrijke directeurschappen, uit een eeuw waarin er voor de kunstliefhebber nog veel te bevechten viel.

DIT ARTIKEL IS GEPUBLICEERD IN METROPOLIS M Nr 6-2013/2014 LEIDERSCHAP


Domeniek Ruyters is hoofdredacteur van Metropolis M

Jan Hoet, geïnterviewd door Hans den
Hartig Jager, Uitgeverij Hannibal/de
Bezige Bij, 2013

Kasper König, geïnterviewd door Walter
Grasskamp, Verlag der Buchhandlung
Walther König, Keulen 2013

Domeniek Ruyters

is hoofdredacteur van Metropolis M

Recente artikelen