metropolis m

Octavo publicaties ontworpen door Atelier Carvalho Bernau

Octavo is een kleine uitgeverij gespecialiseerd in vertalingen van theoretische werken die zeer consequent en herkenbaar worden uitgegeven. Het ontwerp is van Atelier Carvalho Bernau en het algoritme dat de covers bepaalt, werd in het roemruchte tijdschrift The New Yorker tot in detail en enthousiast besproken. Octavo bestaat nu ruim zeven jaar en start dit jaar met een nieuwe serie. Tijd voor een gesprek met oprichters en uitgeefster Solange de Boer.

Octavo publicaties ontworpen door Atelier Carvalho Bernau
Maaike Lauwaert

Waarom begon je ooit met Octavo?

Solange de Boer

Voor ik Octavo heb opgericht, werkte ik vele jaren voor andere uitgevers en kunstinstellingen als redacteur. De laatste instelling waarvoor ik werkte voordat ik met Octavo begon, was Witte de With. Daar heb ik in zes jaar tijd onder vier directeuren gewerkt: Bartomeu Mari, Catherine David, Hans Maarten van den Brink (interim) en Nicolaus Schafhausen – een internationaal gezelschap met ieder hun eigen invloedssferen.

Deels door mijn ervaringen bij Witte de With en deels door mijn jaarlijkse gang naar de Frankfurter Buchmesse werd mij duidelijk dat er in de Nederlandse uitgeverswereld een niche was die niet werd ingevuld door bestaande uitgeverijen, althans niet structureel: vertalingen van cultuurfilosofie en esthetica. Naar mijn idee is daar wel behoefte aan, omdat deze teksten door een vertaling niet alleen in het academisch circuit blijven circuleren, maar een breder publiek bereiken.

Maaike Lauwaert

Het vertalen is dus een cruciaal aspect?

Solange de Boer

Inderdaad. Het zijn vaak complexe teksten en lezen in je moedertaal kan daarom bijdragen aan een beter begrip van de teksten, de nuances worden duidelijker. En vertalen blijft belangrijk voor het ontwikkelen van een Nederlands vocabulaire van filosofische begrippen.

Octavo publicaties ontworpen door Atelier Carvalho Bernau
Maaike Lauwaert

Vertalen blijft belangrijk voor het ontwikkelen van een Nederlands vocabulaire van filosofische begrippen.

Octavo vertaalt uit veel verschillende talen. Lees je zelf alles in de oorspronkelijke talen?

Solange de Boer

Ja, ik lees de boeken in de oorspronkelijke taal.

Maaike Lauwaert

Terug naar waarom je Octavo ooit begon…

Solange de Boer

De reden om Octavo op te richten was inhoudelijk, maar vervolgens waren er ook andere aspecten waaraan ik hechtte. Het moesten betaalbare boeken zijn. In het buitenland heb je vele reeksen waarin non-fictie in goedkope pockets wordt uitgebracht. Voorbeelden zijn de pockets van grote uitgeverijen als Penguin, Suhrkamp, Reclam en de Folio-reeks van Gallimard, daarnaast zijn er de reeksen van kleinere uitgevers als Semiotext(e), Diaphanes, Turia + Kant en La fabrique.

Dat wilde ik in het Nederlandse taalgebied doen. Dus niet gebonden boeken met leeslint die 40-50 euro kosten, maar pockets onder de 20 euro met een frisse, herkenbare vormgeving, zodat de teksten zich makkelijker verspreiden omdat er minder een financiële drempel is – en omdat het mooie boeken zijn.

De naam Octavo is met dat idee verbonden. Het Octavo papierformaat is in de 16e eeuw geïntroduceerd door Aldo Manutius om een handzaam boek voor op reis te hebben en om een bredere verspreiding van de boeken te bewerkstelligen. Daarvoor was er alleen het quartoformaat, dat zo groot was dat de teksten vooral in bibliotheken werden gelezen.

Octavo publicaties ontworpen door Atelier Carvalho Bernau
Maaike Lauwaert

In 2016 kom je met een nieuwe serie boeken over politieke en maatschappelijke ontwikkelingen. Een aantal van die te verwachten vertalingen zijn hyper actueel. Hoe hou jij de vinger aan de pols? Via beurzen, uitgevers en/of auteurs?

Solange de Boer

Voor de keuze houd ik contact met een uitgebreid netwerk van mensen op universiteiten en daarbuiten, en met buitenlandse uitgevers. Met hen kan ik overleggen over mijn eigen ideeën en ik hoor dan wat er in hun omgeving leeft. Uiteindelijk geef ik tot nu toe wel alleen uit wat ik zelf ook goed vind.

Maaike Lauwaert

Het ontwerp door Atelier Carvalho Bernau is bijzonder. Kan je iets vertellen over het algoritme dat de ontwerpers ontwikkelden waarmee het ontwerp van de covers bepaald wordt?

Solange de Boer

Octavo heeft een inhoudelijk samenhangend fonds, waarin duidelijk lijnen kunnen worden getrokken. Die samenhang komt ook in de vormgeving tot uitdrukking. De vormgevers Susana Carvalho en Kai Bernau hebben mij (na eerst allerlei andere opties te hebben uitgeprobeerd) gevraagd een plattegrond te maken en daarop aan te geven hoe de verschillende auteurs zich inhoudelijk tot elkaar verhouden. Die plattegrond heeft een x- en een y-as.

Als ik een auteur ergens op die kaart heb geplaatst, worden de coördinaten omgezet in een computerprogramma voor de omslagen, dat bepaalt dus vanuit welk punt de kleurvlakken op de omslagen uitwaaieren. Daarnaast geef ik aan welke disciplines voor het boek relevant zijn, dat kan er één zijn of meerdere, en die hebben ieder een eigen kleur. Het jaar waarin de oorspronkelijke uitgave is uitgebracht keert ook terug in de vormgeving, dat bepaalt hoe hoog de titel op het omslag staat.

Het ontwerp voor deze serie is heel goed ontvangen, ik maak zelfs mee dat op boekpresentaties buitenlandse studenten de boeken kopen omdat ze een exemplaar van dit ontwerp willen hebben. We zijn nu bezig met het ontwerp voor een nieuwe serie, dat wordt iets heel anders, maar ook erg goed.

Maaike Lauwaert

Wat Octavo publiceert is consistent zowel in vorm als inhoud. Heb je ooit het verlangen om iets heel anders uit te geven?  

Solange de Boer

Nee. Ik koop graag literatuur, kunst- en fotografieboeken, maar er zijn genoeg uitgevers die op die gebieden prachtige boeken uitgeven.

Maaike Lauwaert

Naar welke publicatie in 2016 kijk jij het meeste uit?

Solange de Boer

Natuurlijk naar de nieuwe reeks met politieke, maatschappelijke onderwerpen, een verbreding van het fonds. De eerste delen verschijnen dit voorjaar: Isabell Lorey, Het regeren van precairen; Jacques Rancière, Haat tegen de democratie; de verzamelbundel Wat is een volk? met teksten van o.a. Alain Badiou, Pierre Bourdieu en Judith Butler; en dan de teksten van Gerald Raunig over de ontwikkelingen in het onderwijs, die plaatsen de bezetting van het Maagdenhuis in een breder perspectief.

Waar ik ook erg naar uitkijk is de vertaling van Bruno Latours Face à Gaïa, die rechten heb ik net verworven. Dat wordt een ‘klassieker’ binnen het debat over het Antropoceen, en het sluit in zekere zin aan bij een groot project waar ik mee bezig ben, twee verzamelbundels met teksten van Félix Guattari en een contextbundel daarbij. En dan zijn we bezig met Georges Didi-Huberman, Aby Warburg… ik vrees dat ik niet kan kiezen.

Maaike Lauwaert

Recente artikelen