metropolis m

De camera die zij op het station gekocht had.
De bril en de parka van de man die met zijn vingers
knipte lagen verspreid over de vloer van de gang.

Zij dacht aan de uitspraak die Edgar Cairo
had gedaan toen hij in een boekenprogramma
zei dat de neger moest leren zichzelf uit te buiten.

Bedoelde hij dat de neger zichzelf moest uitbuiten
in plaats van dat een ander dat zou doen?
Dat de neger voornamelijk zichzelf moest uitbuiten?

Als hij geleerd had om uit te buiten,
waarom dan niet de ander en zichzelf verrijken?
Was uitbuiting het lot van de neger?

De vragen, toen ze voor de man stond die rede
en gevoel van elkaar kon scheiden. Alsof die
zijn schaduw de andere kant op kon laten kijken.

Moest er niet een bepaald soort escalatie zijn
om te kunnen bestaan? Gewoon iets in een hoek
plaatsen had geen zin, zei hij, die kon scheiden.

Lijnen kwamen niet samen. Lijnen liepen parallel.
Waar naartoe wisten ze niet. Hij was niet in staat
om recht te lopen. De camera die zij gekocht had.

De bril en de parka van de man die met zijn vingers
knipte lagen nog. Vragen bleven staan. Toch
was er iets veranderd. Langzaam, maar gestaag.

Zij kon niet zeggen wat en wie dat gedaan had,
of wat dat veroorzaakt had. De regen stond
met een paraplu in handen.

Synposis REGEN door Michael Tedja

De gedichten in REGEN hangen als het ware naar beneden. Het zijn een soort staartdelingen. Uitkomsten van verticaal denken. Horizontaal was prozaïsch denken, functies toekennen aan gebeurtenissen.

Mijn poëzie bevond zich op het snijvlak van beweging en orde. Mijn interesse lag bij het vertalen van complexe emoties en de totstandkoming van de synthese tussen voelen, bewegen en denken. Een fundamenteel idee was – om op een vanzelfsprekende manier de afstand tussen abstract denken en concreet handelen, door ideeën en woorden die in eerste instantie geen directe relatie met elkaar hadden, aan elkaar te verbinden en een betekenisvolle plek toe te dichten. Dat was de grote uitdaging. Om deze hechte bundel te schrijven moest ik in staat zijn om op een flexibele manier bewegingen te kunnen sturen en geleiden. Ik voer hierbij op mijn intuïtie. Toch was het boek als uitstalling van gedichten en als eindresultaat, een stilstaand iets. Een gedicht in de bundel stond in relatie tot de andere gedichten en samen verhielden die zich tot de conceptuele ruimte waarin ze getoond werden.

Ik moest de totstandkoming conceptualiseren, dus dacht ik de dingen teneinde. Het ging mij erom een samenhangend stelsel van denkbeelden over leven en kunst te creëren. De autonomie van de kunst bleef hierbij gewaarborgd. Tegelijkertijd viel ik die heilige ruimte – die autonomie heette – aan, door de rationele beslissingen die aan het literaire concept ten grondslag lagen te bestoken met gedachten en impulsen die buiten het veld van de ratio lagen, om een verdichting van het geheel te bewerkstelligen.

Het onderwerp van het boek was de meerstemmigheid. Ik legde meerdere sporen, lijnen en parallellen aan, om het (meestal) eendimensionale karakter van een politieke kunst te omzeilen. Hierdoor ontstond er een talige ruimte waar abstracte zaken aan het licht kwamen. Ik zag het als een spel dat betekenissen genereerde in een talige wereld die niet sprak maar sprekend was, waar de dichter woonde en waarin hij zijn onderwerpen tot gedichten had gemaakt.

Michael Tedja voordracht from MT on Vimeo.

Michael Tedja
REGEN
Formaat: 15 bij 23 cm.
Omvang 80 pag.
Winkelprijs: € 15,-
ISBN 978 90 8684 128 8

Beeld homepage: Neger-en, serie tekeningen 2011-2016, deel uit serie, collectie Centraal Museum Utrecht

Michael Tedja

Recente artikelen