metropolis m

Van 17 tot en met 28 november staat Amsterdam weer in het teken van IDFA. Er gaan 84 documentaires in première en er worden in totaal 280 films vertoond. Volle dagen. Veel te zien. Om orde te scheppen in het filmprogramma maakt METROPOLIS M een selectie uit het aanbod artistieke en maatschappelijke documentaires.

De documentaire is sinds haar ontstaan gebruikt als instrument om in te zetten om misstanden aan de kaak te stellen. IDFA toont zich in haar programmering als vanouds geëngageerd. Grote thema’s blijken duurzaamheid, geloofsconflicten en burgerrechten.

In There Once Was An Island is de wanhoop van de eilandbewoners van Nukutoa vastgelegd. Een eiland dat door de stijging van de zeespiegel in haar voortbestaan wordt bedreigd.

Tientallen docu’s gaan dit jaar over christen- en moslimfundamentalisten. Een bijzondere film is Arab Attraction van Andreas Horvath. De documentaire volgt het leven van Barbara Wally, een 61 jarige vooraanstaand kunsthistoricus die in het Oostenrijkse publieke leven te boek staat als militant feminist en overtuigd atheïst. Zij heeft haar carrière en status verruild voor een leven in Jemen als vrouw van een 22 jaar jongere chauffeur en zich bekeerd tot de islam. De beslissing lijkt in alle vrijheid genomen, maar hoe kan zij haar huidige bestaan rijmen met haar vorige leven?

In 12th & Delaware wordt de botsing vastgelegd tussen een abortuskliniek en de dagelijkse zwerm leden van het Pregnancy Care Centrum aan de overkant van de straat die het personeel en de zwangere patiënten blijven bestoken met foto’s van dode foetussen om hen tot inkeer te brengen. In de film is te zien dat de medewerkers van de kliniek met een laken over het hoofd in een auto worden vervoerd om onherkenbaar te blijven voor de demonstranten. Terecht blijkt, want tijdens de productie van de documentaire is een van de artsen vermoord. De makers Heidi Ewing en Rachel Grady (ook makers van het Oscargenomineerde Jesus Camp) brengen de machteloosheid van twee partijen in beeld die allebei overtuigd zijn van hun eigen zaak. Bekijk hieronder een interview met de makers.

Aandacht voor nieuwe media is er dit jaar in Because we are visual, een found footage-documentaire van een verzameling persoonlijke internetdagboeken die de afgelopen jaren onder invloed van de opkomst van video-communities als YouTube ineens met de hele wereld gedeeld worden. Een luisterend oor van wie dan ook lijkt de webcammers troost te bieden in een gevecht tegen de eenzaamheid.

Een meer kritisch commentaar ten aanzien van nieuwe media biedt How TV Messes with your head, waarin de Franse filosoof Bernard Stiegler zich buigt over de enorme invloed van commerciële televisie op onze omgangsvormen en consumptiegedrag.

Jonas Odell maakt in Tussilago op indrukwekkende wijze duidelijk hoe animatie een nieuwe dimensie aan de documentaire kan geven.

Het leven van kunstenaars als outsiders in de samenleving blijkt nog altijd bijzondere interesse te wekken bij documentairemakers. Getipt als één van de favorieten van IDFA 2010: L.A. Raeven – Beyond the Image, waarin filmmaker Lisa Boerstra de tweelingzussen Liesbeth en Angelique Raeven – beter bekend als het kunstenaarsduo L.A. Raeven – volgt in het dagelijks leven gedurende de productie. Het laat de hechte, maar tegelijkertijd complexe en van spanning doordrenkte relatie tussen de zussen zien. Vanaf de baarmoeder veroordeeld tot elkaar, maar het verlangen naar individualiteit gaat hand in hand met het onvermogen individuele keuzes te maken. Toch lijkt de documentaire af te stevenen op een naderend afscheid tussen de zussen.

In De wereld draait door was 17 november een interview te zien met L.A. Raeven over Beyond the Image.

Maar de artistieke producties tonen zich ook maatschappelijk betrokken. In The World According To Ion B. wordt een ontroerend portret geschetst van Ion Barladeanu. Nu opkomend kunstenaar, maar tot twee jaar geleden leidde hij nog een anoniem zwerversbestaan.

Locatie De Brakke Grond heeft dit jaar een filmprogramma waar vooral live veel te beleven is. In de komende week decor voor Tagfish, een productie van het Vlaamse Berlin waarin theater, documentaire, performance en video bij elkaar komen. Zes personages die elkaar nog nooit ontmoet hebben zitten via zes flatscreens met elkaar aan tafel om tot een beslissing te komen over de herbestemming van een door UNESCO beschermd kolenmijncomplex in het Ruhrgebied. Een zevende flatscreen blijft leeg…

Ook in Utopia in Four Movements reikt de documentaire verder dan het beeld. Filmmakers Sam Green en Dave Cerf weiden in deze ‘live-documentaire’ uit over het beschadigde geloof in een betere wereld.

In De Brakke Grond is tijdens IDFA ook de tentoonstelling Expanding Academy te bezichtigen, waarin kunstenaars de manier waarop de klassieke documentaire de werkelijkheid in beeld brengt onder de loep nemen. Vincent Meessen transformeert hier zijn op IDFA 2009 getoonde film Vita Nova om in een installatie.

Het programma Paradocs biedt ook ruimte voor experimentele en artistieke films. Hoogtepunten hierin zijn de korte film Polansky and My Father van Pauline Horovitz, Tagfish en The World of the Machines, een verhaal over de vergeten dansmuziek ‘het werk van de machines’ in een Poolse industriestad.

Tot slot is er dit jaar op IDFA een nieuw programmaonderdeel in het leven geroepen genaamd Doc Next, dat een podium biedt aan jong opkomend filmtalent. Hieronder is een Life Without Art te zien van de achttienjarige Courtney Vizard. Pijnlijk actueel in het kader van de naderende Britse en Nederlandse bezuinigingen op kunst en cultuur.

IDFA loopt van 17 t/m 28 november op diverse locaties in Amsterdam. zie www.idfa.nl voor het volledige programma en voor reserveringen. Op de website van IDFA is een archief aangelegd met een selectie volledige documentaires die eerder getoond zijn op IDFA