metropolis m

Sarah van Sonsbeeck, detail One Cubic Meter of Broken Silence in Stedelijk Museum Schiedam
Sarah van Sonsbeeck, One Cubic Meter of Broken Silence in Stedelijk Museum Schiedam

Zij gaat door voor een architect van het anti-geluid en meester van de ontkoppeling. Sarah van Sonsbeeck brengt de stilte in beeld, en maakt ons bewust van het gemis ervan. Dit voorjaar is ze een van de genomineerden van de Volkskrant Beeldende Kunst Prijs, vanaf zondag 11 maart te zien in Stedelijk Museum Schiedam.

Als je door het raam van Sarah van Sonsbeecks atelier kijkt, heb je uitzicht op een deel van het Museumplein. Goed onderhouden gras, een paar takken, af en toe een tram die langsrijdt met klingelende bel. ‘Meestal zit ik uit mijn raam te kijken’, vertelt ze. Sarah van Sonsbeeck (1976) werkte als architect, totdat ze er achter kwam dat kunst haar meer trok. Ze volgde avondlessen aan de Rietveld Academie, waar haar docenten haar aanspoorden het tekenen links te laten liggen en haar professionele ervaring te gebruiken voor haar kunst. ‘Anders zouden ze me laten zakken’, zegt ze. Van Sonsbeeck volgde het advies op en het resultaat was haar afstudeerwerk How My Neighbours Became Buildings (2006), een werk over geluidsoverlast uitgedrukt in termen van woonvolume en de evenredig vastgestelde maandelijkse huur. Dat bedrag eiste ze van haar luidruchtige buren als restitutie. Hiermee verkende ze niet alleen het begrip ‘ruimte’, maar bakende zij ook een van haar obsessies van de daaropvolgende jaren af: stilte. How My Neighbours Became Buildings vormde het conceptuele kader voor het werk dat ze vervolgens maakte, onder meer tijdens een werkperiode aan de Rijksakademie.

Materialiteit

Enkele van Van Sonsbeecks werken doen denken aan kunstenaars als Monica Bonvicini of Alberto Garutti, en haar aandacht voor negatieve ruimte heeft zeker iets weg van de sculpturen van Rachel Whiteread. Maar haar esthetiek is heel anders, eenvoudig en droog. De objecten, foto’s en teksten zijn allemaal concreet en minimaal, zonder kil over te komen. De installaties hebben een subtiliteit die ze poëtisch maakt, maar ze zijn ook praktisch en rationeel, wat mogelijk samenhangt met haar verleden in de architectuur. Vaak is haar werk ironisch, als het bijvoorbeeld ontstaat uit iets banaals, een dagelijkse routine zoals de afwas. Door het behoud van zulke connecties met het alledaagse leven doen haar objecten en installaties vaak persoonlijk aan.

Een van haar meest bekende werken is One Cubic Meter of Broken Silence (2009), een glazen kubus die oorspronkelijk in de openbare ruimte stond en het slachtoffer werd van vandalisme. Nu ziet het werk er nog theatraler uit dan voorheen, wat zelfs beter werkt. Hetzelfde idee (om stilte te isoleren, niet het vandalisme) spreekt uit een ander werk: een kleine, vacuüm gezogen kubus van staal, waarin een koptelefoon zit geplugd die de toeschouwer in staat stelt absolute stilte – ze spreekt zelf van ‘antigeluid’ – te ervaren. Naast de werken met geluid, of de afwezigheid daarvan, heeft zij enkele architecturale werken gemaakt. Zo maakte ze een 1:1 reproductie van haar woonhuis, althans van enkel de ruimtes die niet van buitenaf zichtbaar zijn. Het feit dat stilte en privéruimte de hoofdthema’s vormen van haar werk, brengt me terug bij het zicht uit haar raam, waar haar meest recente werken op zijn gebaseerd.

… …

Lees het volledige artikel in Metropolis M nr 1 – 2012.

Nicola Bozzi is freelance schrijver, Amsterdam/Milaan

de Volkskrant Beeldende Kunst Prijs 2012 (groepstentoonstelling)
Stedelijk Museum Schiedam
11 maart t/m 17 juni

Afterlife: Kunst over de eindbestemming (groepstentoonstelling)
Nederlands Uitvaart Museum Tot Zover, Amsterdam
t/m 1 juli

Vertaald uit het Engels door Anne Ruygt

Nicola Bozzi

Recente artikelen