metropolis m

Nog anderhalve week is bij galerie Tegenboschvanvreden in Amsterdam een video-installatie te zien van het kunstenaarsduo Sander Breure & Witte van Hulzen. Zij brachten voor dit werk een bezoek aan Utøya in Noorwegen, het eiland waar Anders Breivik in de zomer van 2011 een bloedbad aanrichtte.

Jolien Verlaek

Waarover gaat jullie nieuwe werk The shores of an island I only skirted, dat nu bij Tegenboschvanvreden te zien is?

Sander Breure & Witte van Hulzen

‘Het werk gaat niet ergens over, het ís iets.’

Jolien Verlaek

Wat is het?

Sander Breure & Witte van Hulzen

‘Een scherm in de ruimte, met aan beide kanten een projectie. Eén kant bestaat uit beelden opgenomen op Utøya, Noorwegen. De andere kant bestaat uit beelden van een zeereis van immigranten, samengesteld uit video’s van internet. Het tijdsverloop beslaat één dag: ochtend, middag, avond, nacht, en is aan beide kanten gesynchroniseerd. Beide beelden worden begeleid door dezelfde geluidstrack, welke is samengesteld uit gevonden materiaal, zelf opgenomen geluiden en gesynthetiseerde geluiden.’

Jolien Verlaek

Waarom wilden jullie wat met Utøya doen, het ‘eiland van Breivik’? Wat is de aantrekkingskracht?

Sander Breure & Witte van Hulzen

‘De aanslagen in Noorwegen zien we als een gebeurtenis waar veel dingen samenkomen: de veranderingen in de positie van de natiestaat, met als gevolg daarvan het verlies van nationale identiteit. In het verlengde daarvan raken de aanslagen ook aan het verschijnsel van massa-immigratie, de grote stromen asielzoekers die naar Europa komen en waar nu zoveel over te doen is.

We waren ook benieuwd naar de plek zelf. We hebben twee weken op het eiland gefilmd. Soms kwamen nabestaanden om bloemen te leggen, maar meestal waren we er alleen. Soms vergeet je dat je op een beladen plek bent, en geniet je van de rust. Totdat je je herinnert wat er gebeurt is, waaruit blijkt dat de betekenis van die plek bestaat uit je eigen projectie.

Traditioneel is een utopie vaak voorgesteld als een eiland (Plato, Thomas More, Huxley): een in zichzelf gekeerde, autonome plek. Daartegenover zetten wij de een reis naar buiten, een beweging, een openbreken.

Een eiland geeft ook een idee van afzondering, veiligheid, geborgenheid. De jongeren op Utøya zeiden tegen elkaar na de bomaanslagen in Oslo – toen zij nog niet wisten dat Breivik naar hen op weg was – “gelukkig zijn we op de veiligste plek op aarde”.’

Jolien Verlaek

Jullie creëren in je werk vaak absurde situaties, ontstaan door contextverwarring of -misplaatsing van populaire beelden. Ook in The shores of an island I only skirted word je aanvankelijk op het verkeerde been gezet. Welke functie heeft het, deze beeldverwarring?

Sander Breure & Witte van Hulzen

‘We denken dat het niet zozeer een beeldverwarring is, maar eerder een beeldverduidelijking. Zo absurd is het ook allemaal niet, de werkelijkheid is meestal veel absurder dan onze beelden. Het enige is dat wij die vervreemding niet proberen op te heffen of te verklaren.’

Jolien Verlaek

Performance, met professionele acteurs of ‘gewone’ mensen, is een belangrijk aspect van jullie kunstpraktijk. Niet in dit werk. Zijn jullie een andere richting in geslagen?

Sander Breure & Witte van Hulzen

‘Nee, we zijn niet een andere richting in geslagen. Wij geloven ook niet zo in het oeuvre als een consistent lichaam dat eenduidig kan worden samengevat. Ieder onderwerp vraagt om een andere vertaalslag. Alhoewel we niet met acteurs werkten, gaat het werk wel over mensen, over hun afwezigheid.’

Sander Breure & Witte van Hulzen
The shores of an island I only skirted
8 september – 13 oktober 2012
Galerie Tegenboschvanvreden, Amsterdam
www.tegenboschvanvreden.com
sanderbreure-wittevanhulzen.com

Recente artikelen