metropolis m

Speciaal voor de liefhebber van experimentele en kunst-gerelateerde documentaires: een selectie van IDFA 2012. Vandaag opent de 25ste editie in Amsterdam.

Tussen het aanbod van 327 documentaires, waarvan 88 wereldpremières en 50 Nederlandse documentaires, zijn er altijd vooraf een paar grote publiekstrekkers aan te wijzen. Dit jaar hoogstwaarschijnlijk de openingsfilm Wrong Time Wrong Place van documentairemaker John Appel (eerder maakte hij André Hazes – Zij gelooft in mij) over de werking van toeval en het (nood)lot bij de moordpartij van Breivik op het Noorse eiland Utoya, en The Queen of Versailles, over een vastgoedtycoon die een replica van Versailles bouwt maar halverwege wordt getroffen door de crisis.

Voor wie zich wat meer in de periferie van het documentaire genre wil begeven zijn er de IDFA-programma’s Paradocs en DocLab. De laatste legt zich toe op nieuwe media-vormen van documentaire storytelling. Zoals het fotoalbum nieuwe stijl PointerPointer van Monniker, waar we eerder al over schreven op de website. Of The Gallery of Lost Art is webexpositie van Tate Modern die de overblijfselen presenteert van verloren gegane topstukken uit de (post)moderne beeldende kunst. Bijvoorbeeld van Duchamps urinoir dat sinds 1917 verdwenen is en sindsdien alleen als replica tentoongesteld, of Lucian Freuds portret van Francis Bacon dat op klaarlichte dag werd gestolen. De website zal halverwege 2013 zelf ook weer verdwijnen, om het belang van verlies voor de kunst te onderstrepen. Tot die tijd komt er wekelijks een verloren werk bij.

Nu we toch in de categorie ‘vermist’ zijn aanbeland. In het Paradocs-programma wordt onder andere de documentaire C.K. van kunstenaar Barbara Visser getoond, over de fraudezaak van Clemens K., het hoofd financiën van het Fonds BKVB die een kleine 16 miljoen euro naar zijn bankrekeningen overhevelde en naar Thailand vertrok waar hij naar vermoeden nog steeds ondergedoken zit. In de documentaire zijn de achterblijvers (o.a. directeur van het fonds Lex ter Braak) aan het woord over hoe iemand tot zo’n extreme daad in staat kan zijn. De vertoning in Tuschinski aanstaande zondag is al uitverkocht, maar voor donderdag 22 november zijn er (op moment van schrijven) nog kaarten beschikbaar. Of bekijk de film in zijn geheel hieronder. Overigens, het Mediafonds, die de film financierde, verkeert op dit moment in zwaar weer door mogelijke opheffing, een politiek besluit. Teken hier de petitie om opheffing tegen te gaan.

Ook in Paradocs: A Story For The Modlins, waarin regisseur Sergio Oksman met gevonden foto’s, brieven en een VHS-video, het leven van de mysterieuze familie Modlin probeert te reconstrueren.

Map van de Spaanse Léon Siminiani is een documentaire over het maken van een documentaire en alle ellende die erbij komt kijken in het creatieve proces. Siminiani gaat naar India, maar komt erachter dat het onderwerp van zijn project nog thuis in Madrid is.

[h1]En verder:

Voor de punk- en muziekliefhebbers en anglofielen is er London The Modern Babylon van Julien Temple, bekende regisseur van veel muziekvideo’s en -documentaires (o.a. Sex Pistols, David Bowie, The Kinks, etc.). De documentaire is een ode aan ‘zijn’ Londen, een verhaal over immigranten die muzikanten, schrijvers, kunstenaars, politiek radicaal, of juist doodnormaal werden, maar allen de stad voorgoed veranderden.

Een verborgen juweeltje, hieronder in zijn geheel te zien, is Look At Her Face uit 1968 van de Russische maker Pavel Kogan. Uit de IDFA-gids: ‘Het moest een ontmaskering worden van de onbewogenheid waarmee bezoekers van de Hermitage, het beroemde museum in St. Petersburg (ten tijde van het maken van de film nog Leningrad), grootse kunstwerken gadeslaan. Het groeide tijdens de opnames – met de verborgen camera – uit tot het tegenovergestelde: een intense studie over observatie, contemplatie en spirituele vervoering.’ De film is onderdeel van de top 10 met korte films van de Russische filmmaker en IDFA-veteraan Victor Kossakovsky.

[h1]De Brakke grond

Met de missie de experimentele kant van het documentaire-genre uit te lichten, pakt Vlaams Cultuurhuis De Brakke Grond ook dit jaar weer uit tijdens het IDFA met een vol programma. Op zondag 18 november vindt hier de festivalconferentie plaats over de toekomst van de documentaire in het digitale tijdperk. Van 15-25 november (opening donderdag 15 november, 19.00 uur) is er de tentoonstelling Expanding Documentary #3 te zien, met onder andere My Name Is Jørgen Leth, een installatie rondom de Deense filmmaker, dichter en sportcommentator Jørgen Leth. In de installatie worden de verschillende facetten van Leths oeuvre getoond via videoprojecties, posters en typografische animaties van zijn gedichten. Ook in de tentoonstelling: robot-kunstenaar Alexander Reben en filmmaker Brent Hoff, die een reeks documentaire-robots ontwikkelden die je zelf kan uittesten in de foyer van De Brakke Grond; een fotografie-expositie over het leven en alledaagse geweld van de gangs van Guatamala; en een video-installatie van de kunstenaars Eline Jongsma en Kel O’Neill die de overblijfselen van het Nederlandse kolonialisme in Azië, Afrika en Zuid-Amerika onderzoeken.

Op 24 november Snake Dance vertoond, een documentaire van Manu Riche en Patrick Marnham over de ontstaansgeschiedenis van de atoombom en de gevolgen van deze uitvinding, die er voor zorgde dat angst in steeds grotere mate de wereld is gaan regeren. De vertoning gaat gepaard met een performance van de Britse acteur Jerry Killick over de spirituele band tussen mens en natuur, een adaptatie van een lezing uit 1923 door de Duitse kunsthistoricus en antropoloog Aby Warburg.

Er is nog veel meer te doen in de Brakke Grond. Ook de programma’s van IDFA DocLab en Paradocs wordt hier vertoond. Meer informative over de IDFA-evenementen op www.brakkegrond.nl en www.idfa.nl.

En zoals dat tegenwoordig hoort, kun je het programma dit jaar ook bekijken op een app op je smartphone of tablet.

Recente artikelen