metropolis m

Peter Zegveld is een kunstenaar van bewegende sculpturen waar geluid uit komt. Je kunt het ook omdraaien. Peter Zegveld is een kunstenaar die geluidswerken maakt die ook beeld geven. In het Boijmans presenteert hij een beknopt overzicht van werk uit de laatste jaren.

Het is een vorm van heiligschennis, het gebruik van de grote gebogen stalen vlakken van Richard Serra als projectiescherm, maar het is Peter Zegveld vergeven. Hij had in de hem gegeven ruimte geen andere keuze. In de entree staat nu een lokkertje, dat het publiek verder de ruimte in moet leiden.

Paard is een schaduwbeeld, dat je als toeschouwer in gang zet, door als je wilt zelf een bok te bestijgen. Voor je verschijnt een dravend paard, weergegeven door een met een lamp beschenen silhouet en draaiende benen die een ratelend geluid produceren. Quasi galop.

Kindertentoonstelling, denk je dan. Maar daar kom je toch snel op terug. Zegveld mag een primitieve stijl van kunst maken hebben, zijn werken zijn niet kinderachtig. Er zit veel venijn in en ingehouden woede.

Eerstvolgende beeld dat mijn aandacht vangt is een soort bovenformaat martelmachine. Een wals drukt tergend langzaam lucht uit inpakplastic. Elke paar minuten hoor je een knalletje, terwijl de wals onzichtbaar het plastic onder zich voortduwt.

Je kunt er ook een satanische klok in zien. Elke paar minuten wordt er wat lucht uitgeblazen. Een mensenleven later is het plastic een slap velletje. Morsdood. Platgewalst. Alle lucht is eruit.

Verderop in de zaal ratelt iets heel fel – na het bezoek van een loodgieter afgelopen week weet ik waar Zegveld dat geluid van heeft. Een oranje tent knispert, een houten bedje bonkt. Geestig lichten twee ‘kwebbelende’ kinderkopjes op, aan de andere kant van Serra.

De tentoonstelling komt op mij over als de gevangenenpoort, een stoet van martelwerktuigen. Als ik bij bepaalde werken ga wachten op het moment suprême waarop beeld cq geluid tevoorschijn komt lijken ze voorgoed te zwijgen. Als ik me ongeduldig afwend klinken ze ineens op.

Pestgedrag.

Ik kijk of er misschien sensors zijn die op beweging reageren. Zijn er niet. Zegveld heeft alles precies getimed zoals hij het wil. Ik stel me voor dat hij daar heel veel plezier aan beleeft: je hoort continu wat er gebeurt maar ziet het niet.

Kunst van gepasseerde momenten.

Bij de tentoonstelling is een catalogus gepubliceerd die iets heeft van een feestschrift, zoals catalogi altijd een soort feestschriften zijn waarin de kunstenaar en zijn kunst bezongen wordt. Dit keer klinkt er twaalf keer een loflied, wat wel erg veel van het goede is. Op de cover heeft Irma Boom heel toepasselijk de klinkers uit zijn naam weggelaten.

Uit het boek komt het beeld naar voren van een kunstenaar die in de jaren tachtig is groot geworden met kunst van het grote gebaar, tot en met een verfontploffing die het Centraal Museum (en de halve binnenstad van Utrecht) ontwrichtte.

In Rotterdam toont hij daarmee vergeleken een plagerige kinderkamer, letterlijk zelfs, met een bed, een commode en zelfs een couveuse met kind.

Ingehouden drift die op exploderen staat.

In een tekst lees ik dat zijn werk onder de huid gaat zitten. Zo diep komt het bij mij niet binnen, maar ik vind het wel knap irritant. Vooral de ogenschijnlijke onberekenbaarheid ervan, die alle machines laat verschijnen alsof ze jou als publiek totaal niet nodig hebben. Ze zijn bezig met hun eigen leven, gedragen zich op het onbeleefde af. Fuck you.

Als zodanig bieden ze het ultieme menselijke angstbeeld van het apparatendom. Zijn dreigende almacht, die in feite al werkelijkheid is. De stekker eruit trekken helpt niet meer.

Peter Zegveld – Beelden en installaties
Boijmans Van Beuningen, Rotterdam
12 oktober 2013 t/m 12 januari 2014