metropolis m

Deltaworkers Maaike Gouwenberg en Joris Lindhout zijn een experimentele residency begonnen in New Orleans. Dit en komend jaar zijn de pilotprojecten met diverse kunstenaars, theatermakers, muzikanten en anderen. Waarom dit initiatief?

Domeniek Ruyters

Een residency beginnen in New Orleans. ik weet dat jullie een speciale band met New Orleans hebben, er al vaker waren. Kun je me iets vertellen wat jullie in die stad aantrekt. Jullie gaan er nu ook lang verblijven. Hoe lang?

Maaike Gouwenberg en Joris Lindhout

New Orleans is een stad van tegenstellingen; aan de ene kant is er een rijke cultuur op gebied van muziek, literatuur, eten en drank. De muziek is niet alleen in de bars van The French Quarter te vinden maar ook zeker in de verschillende buurten waar diverse optochten (parades) worden gehouden. De uitingen van cultuur zijn vaak kleurrijk, rauw en meeslepend. De stad is pittoresk door de gekleurde houten huisjes, een tikje romantisch en nostalgisch. Alles gaat net wat trager door de stroperige hitte en het motto ‘erst kommt das Fressen, dann die Moral’ is hier vertaalt naar ’neem een cocktail, dan praten we daarna verder’. De stad heeft een open houding ten opzichte van datgene wat net een beetje anders is, waardoor er bijvoorbeeld een actieve LGBT scene is en je je als buitenstaander direct thuis voelt door de vele gesprekken die mensen aanknopen op straat. Aan de andere kant van dit kleurrijke, ietwat excentrieke en expressionistisch plaatje, vind je de armoede en ongelijkheid in de stad. Het is een rauwe, soms onveilige stad waar in verschillende wijken duidelijk zichtbaar is dat er geen cent naar educatie of levensonderhoud gaat. De constante spanning tussen het meeslepende, muzikale, vierende en het geweld en de verwoesting van zowel de natuur als de vanuit armoede ontstane bendes, veroorzaakt iets ongrijpbaars en dat is wat ons aanspreekt.

Daarnaast is New Orleans een perfecte basis om vanuit te vertrekken als je de zuidelijke staten wilt verkennen. Het zuiden is altijd het podium geweest voor de grote interne conflicten van de VS, denk bijvoorbeeld aan de Civil War, de War on Poverty, of de Civil Rights Movement. Daarnaast is het zuiden ook de kraamkamer van veel van de inheemse cultuur van de VS. Jazz, blues, bluegrass, zydeco, Mark Twain, Tennessee Williams, William Faulkner, gumbo, jambalaya, twerken, hotsauce; allemaal uitgevonden in het zuiden.

We hebben nu de eerste pilot residency voor het Mondriaan Fonds, en verblijven 3,5 maand in de stad. Zolang er geen Green Card is, is het lastig om voor een langere periode in de VS te zitten, omdat je dan geen inkomen mag genereren in de VS.

Domeniek Ruyters

Waarom een residency begonnen? Waarom niet iets anders? Ik noem maar wat: een kunstcentrum.

Maaike Gouwenberg en Joris Lindhout

We dachten na de Southern Gothic reis (zie review ) niet direct aan een residency maar wel aan het opzetten van een langlopend project. We hadden direct door dat je niet zomaar voor een korte tijd naar New Orleans kunt gaan en wilden de stad slechts als ‘gateway to the south’ gebruiken dus we zochten naar een vorm die passend zou zijn en waarin plaats is voor onderzoek en productie. Een kunstcentrum zou het niet direct mogelijk maken om een kunstenaar een paar maanden in de stad te laten verblijven. Daarbij waren we op dat moment niet direct geïnteresseerd om zelf een tentoonstellingsplek te runnen, maar we hadden wel interesse om met andere kunstenaars het diepe zuiden in te gaan en hen kennis te laten maken met die bijzondere staten.

We zijn in 2011 bij Capacete in São Paulo en Rio de Janeiro geweest en werden daar geïnspireerd door de opzet van het programma. De kunstenaars die daarheen gingen hadden allemaal een plan maar lieten zich ook sterk meenemen door wat er op hun pad kwam. Helmut Batista vond het ook van belang dat je niet alleen maar je onderzoek deed maar dat je ook probeerde de stad te begrijpen en door er te zijn een nieuwe keuze kon maken binnen je werk. Dit werkte voor ons heel goed en we denken dat deze manier voor New Orleans ook heel goed kan werken omdat het een zeer complexe stad is waar onder het snel zichtbare oppervlak zeer veel lastiger te begrijpen lagen liggen.

Domeniek Ruyters

Wat is bijzonder aan deze residency? Wordt er iets speciaals van de kunstenaars gevraagd?

Maaike Gouwenberg en Joris Lindhout

De kunstenaars is meegegeven dat Deltaworkers geen studio residency is, maar meer een empirische onderzoeks-, en productie-residency. Wij hebben de kunstenaars meegegeven dat de residency niet alleen over de stad gaat maar juist ook de mogelijkheid biedt om door de zuidelijke staten te reizen en buiten de stad een project te doen.

De kunstenaars zijn gevraagd een voorstel te schrijven voor een project dat aansluit bij hun werk maar ook bewust is van de geografische ligging van New Orleans.
Omdat wij geen site specific projecten verwachten of projecten die alleen maar over de stad gaan (omdat we niet alleen in de stad geïnteresseerd zijn en geen af product verwachten aan het einde van de residency), hebben we aangegeven dat Deltaworkers een sterke interesse heeft in de literatuur, muziek en sociaal-politieke geschiedenis van de zuidelijke staten. We zien de residency als een mogelijkheid voor de kunstenaar om in contact te komen met een totaal andere ‘Amerikaanse’ cultuur dan die we in Nederland gewend zijn.

Wat bijzonder is aan Deltaworkers, is dat we direct hebben ingezet op meerdere disciplines. Doordat van de grote fondsen eigenlijk alleen het Mondriaan Fonds gewend is aan residencies, is het nog niet gemakkelijk om zowel architecten, theatermakers, als kunstenaars en muzikanten met subsidie over te krijgen. We werken hier rustig aan door en denken dat het de beste combinatie is in deze stad waar disciplines elkaar vaak overlappen.

Domeniek Ruyters

Is er een hoger doel?

Maaike Gouwenberg en Joris Lindhout

Wij willen onze interesse voor de zuidelijke staten delen. Wij willen de zuidelijke staten, de bakermat van veel van de Noord-Amerikaanse cultuur, op een subtiele manier te ontsluiten aan en binnen de hedendaagse kunstwereld, en specifiek binnen Nederland en Noord Europa – een plek die sterk gedomineerd word door Noord Amerikaanse cultuur.

Domeniek Ruyters

Hoe wordt alles gefinancierd?

Maaike Gouwenberg en Joris Lindhout

Op dit moment wordt Timmy van Zoelen als eerste kunstenaar gefinancierd door Mondriaan Fonds, de theatergroep Tijdelijke Samenscholing door onze presentatiepartner Productiehuis Rotterdam, Jeremiah Day door de PhD die hij doet, Dafna Maimon door het Finse fonds Taike, en Remy Jungerman door Prospect 3, de biënnale in New Orleans die eind oktober opent.

Domeniek Ruyters

Ik hoor de laatste tijd vaker over het oprichten van artist-in-residencies die zijn opgericht door individuen, veelal kunstenaars. Ik krijg er een ‘Ik Vertrek’-gevoel bij. Ken je dat TV-programma? Hoe vermijd je dat het dat wordt, een soort gesubsidieerde Bed & Breakfast voor kunstenaars?

Maaike Gouwenberg en Joris Lindhout

Wij geloven sterk in het samenwerken met de kunstenaars, wat betekent dat zij een plan hebben dat wij tailorfit ondersteunen en deels produceren. Door kunstenaars te kiezen op basis van een plan en op hun werkwijze is het mogelijk om een actieve research residency te hebben ipv een resort waar kunstenaars of in de stad of in hun studio hangen. Zelf zullen we ook onze eigen praktijk behouden en niet volledig emigreren naar New Orleans. Verder zijn de faciliteiten die we bieden ook redelijk spartaans: het is allemaal gericht op een productief verblijf en niet op uitrusten en ontspannen.

Domeniek Ruyters

Wat of wie bepaalt of de residency straks doorgaat?

Maaike Gouwenberg en Joris Lindhout

Het is zeker nog experimenteel omdat we een pilot residency zijn, en wij beiden nooit eerder een residency runden. De duur is nu drie maanden (90 dagen, de lengte van een toeristenvisum) en dan volgend jaar een tweede pilot-ronde. De doorgang wordt door verschillende facetten bepaald: of wij hier in de stad ondersteuning krijgen, of er voldoende Europese fondsen zijn die kunstenaar willen sturen, of er voldoende budget is bij Mondriaan Fonds om ons op te nemen als een van de buitenland ateliers, of er geen extra bezuinigingen komen, etc.

We denken dat onze opzet om vanuit samenwerkingen in de stad te werken het mogelijk zal maken voet aan de grond te krijgen en de steun uit de stad te ontvangen die nodig is om de residency over twee jaar in grotere versie op de baan te hebben.

De site van de residency en de blog

Domeniek Ruyters

is hoofdredacteur van Metropolis M

Recente artikelen