metropolis m

Schrijf ik dit, of schrijft Microsoft Word dit? En als ik dit eenmaal geschreven heb, kan Word dan blij zijn voor me? Of moet ik blij zijn voor Word? Het jaarlijkse Impakt Festival, met dit jaar als volledige titel Soft Machines: Where the Optimized Human Meets Artificial Empathy, duikt vanaf 29 oktober tot 2 november in dat grijze gebied tussen mens en machine, met de nadruk op empathie.

Want artificial intelligence en de angst voor de uiteindelijke culminatie daarvan in machines die intelligenter zijn dan wij -het moment van ‘singularity’ genoemd- kennen we wel. Maar, los van of dat ding sneller kan rekenen dan wij of ik: zou het empathie kunnen voelen? Kunnen we emotie programmeren? En, waarom zouden we dat willen? Denk aan Her van Spike Jonze.

Anderzijds, en nog belangrijker voor Impakt Festival 2014 is de vraag hoe wij als mensen en als samenleving veranderen door onze interacties met technologie. Dus niet alleen hoe wij machines en software maken, maar ook hoe machines en software ons ‘maken’, en het besef dat we ons nu al elke dag omgeven met technologie die dat ook echt doet. We optimaliseren onszelf constant en we verwachten dat anderen dat ook doen.

Daarbij speelt tijdens Impakt 2014 ook de vraag of we moeten streven naar een vorm van technologische perfectie. Moet alles zo snel en efficiënt mogelijk, en moeten robots die voor de klas staan precies lijken op de leraren die ze hebben vervangen? Mag een machine fouten maken, en als dat zo is, kan dat niet ook iets opleveren? Als ik me laat leiden door de filmpjes die YouTube me aanraadt, zit ik binnen vier keer klikken in een oneindige loop: ik blijf binnen een heel klein gebiedje zonder kans op verrassingen. Behalve reclames dan.

Impakt Festival 2014: Soft Machines stelt vooral veel vragen, die inhoudelijk stuk voor stuk dwars door traditionele vakgebieden en uitingsvormen heen lopen. Het zal die vragen daarom openlijk te lijf gaan met een mix van tentoonstellingen, lezingen, installaties, filmvertoningen en muziek en lijkt het niet te schromen nieuwe vragen toe te staan.

Voor Arjon Dunnewind, directeur van Impakt, is het belangrijk dat het festival wel de ambitie heeft om deze vragen te beantwoorden, maar dat het niet pretendeert dat het alle antwoorden kan geven. Het geeft liefst meerdere antwoorden, uit het gehele spectrum tussen utopisch en dystopisch, en antwoorden die tegenstrijdig mogen zijn. Het is aan het publiek om daarin te zoeken, aan bij te dragen, en mogelijk, te vinden.

Marek van de Watering is kunstenaar, informatiekundige, en momenteel stagiair bij Metropolis M

Impakt Festival 2014: Soft Machines is vanaf 29 oktober tot 2 november op verschillende locaties in Utrecht te bezoeken.

DIT ARTIKEL IS GEPUBLICEERD IN METROPOLIS M Nr 5-2014. NU IN DE WINKEL. OF BESTEL: [email protected] (€9.95 incl verzending)