metropolis m

Rosa Rendl bij Bar du Bois, courtesy Bar du Bois

De stad geldt bij ingewijden al jaren als een van de meest spraakmakende kunsthoofdsteden van Europa, met een hoog krititisch gehalte. Er is ook een bruisende scene van kunstenaarsinitiatieven.

Wenen, dat is de opera en Art Nouveau, of Secession zoals het hier wordt genoemd. Egon Schiele, Gustav Klimt, Friedensreich Hundertwasser, Otto Wagner, Johann Strauss, daar denk je aan bij Wenen. En als het over moderne kunst gaat aan de Wiener Aktionisten, met hun agressieve, halfnaakte en bloedige performances. Wenen, dat is decadentie en keiharde actie, zwieren en porno.

In het historische decor van de stad word je bijna verplicht om achterom te kijken. De historie is zo imposant en alomtegenwoordig, dat je, of je nu wilt of niet, ogenblikkelijk een stap terug doet in de tijd. Bij gevolg denk je niet meteen aan hedendaagse kunst, of aan kunstinitiatieven. Ik tenminste niet. En toch zijn ze er, de scene blijkt zelfs booming. Als curator-in-residence bij Studio Das Weisse Haus in Wenen, kreeg ik gelegenheid op onderzoek uit te gaan naar de drijvende krachten van alternatief kunstzinnig Wenen.

De laatste twee jaar zijn er veel ‘off spaces’ opgericht. De meeste door (ex-)studenten van de Akademie der Bildenden Künste en door studenten van de Universität für Angewandte Kunst (de Universiteit voor Toegepaste Kunst). Het verschil tussen beide onderwijsinstellingen: bij de universiteit ligt de nadruk meer op (grafische) vormgeving en mode, en bij de academie meer op ‘hedendaagse kunst’. De universiteit is ook wat ‘schoolser’ dan de academie. Vergelijk het met de Nederlandse universiteit tegenover de kunstacademie.

1. wellwellwell

Constanze Schweiger at wellwellwell Photo: Philipp Friedrich courtesy wellwellwell

Dat verschil zie je ook terug in de kunstruimtes. De initiatieven die worden gerund door studenten van de universiteit, zoals wellwellwell en Mauve, zien eruit als galeries. Goed in de verf gezet, ordentelijk, schoon, bieden ze vooral schilderkunst en installaties. wellwellwell, begonnen in oktober 2013, heeft nog altijd een nauwe band met de universiteit. De exposanten studeren of studeerden allemaal aan deze universiteit, die ook de huur van het pand betaalt. Er wordt ook geld beschikbaar gesteld voor een curator die op jaarbasis wordt aangesteld. Dit jaar is dat Melanie Ohnemus, journalist/cultuurwetenschapper en curator, en voorheen werkzaam bij de Secession (Wenen).

2. Mauve

Mauve, Verein für ästhetisch-theoretischen Dialog in der Bildenden Kunst, is de andere ‘universiteitsgalerie’. Opgericht in 2012, worden er vooral groepsexposities en duopresentaties georganiseerd, veelal bestaand uit een kunstenaar uit de stad en een internationale gast.

De initiatieven die worden gerund door studenten van de academie zijn een stuk rauwer. De locaties zien eruit als wat je van een initiatief verwacht: verweerd, met gaten en butsen. Sommige, zoals Moë, Ve.sch en Bar du Bois zijn eigenlijk vooral ‘social spaces’. Je moet erheen, want iedereen uit de scene gaat. Belangrijke galeriehouders komen op de openingen, net als curatoren van grote musea en belangrijke kunstenaars. Wat trouwens een groot verschil is met de scene in Nederland, waar vertegenwoordigers van galeries en de grote instituten zich nauwelijks vertonen bij openingen van dergelijke initiatieven. In Wenen is alles veel hechter; iedereen komt bij elkaar op bezoek en kent elkaar. Het is net een groot dorp.

3. Bard du Bois & 4. V.esch

Bij Bar du Bois en Ve.Sch, in 2008 opgericht door Martin Vesely, Marcel Schnellinger en Alois Bernsteiner en gelegen in de Schikanedergasse in het vijfde district, draait het vooral om de bar. Rond die bar wordt van alles georganiseerd, zoals concerten, tentoonstellingen, performances en zelfs videoshoots. De kunst die er te zien is, is over het algemeen erg jong.

5. Moë

De schilderijententoonstelling die in Moë te zien was toen ik langskwam, met de titel The Unwritten: Highlights in Emerging Painting, was niet erg goed, helaas. Verwacht hier geen grote namen; dit is de underground van Wenen, een soort proeftuin waar je als kunstenaar (of kunstgeschiedenisstudent) ervaring opdoet met het organiseren van tentoonstellingen. Wat natuurlijk wel erg belangrijk is.

6. Schneiderei/Dienstag Abend

Schneiderei/Dienstag Abend – opgericht in januari 2012 – en New Jörg pakken het een stuk professioneler aan. Fernando Mesquita en Lucas Kittinger van Schneiderei/Dienstag Abend (ter verduidelijking: Schneiderei is het gebouw, de locatie van waaruit dingen worden georganiseerd. Dienstag Abend is de club die in het gebouw huist) hebben een duidelijke visie, verpakt in een mission statement op de website. Het collectief zegt situatiegebonden te werken aan projecten in Wenen en elders, buiten Oostenrijk gezien uitwisselingen met Londen, Gdansk en Chicago. Ze profileren zich ook nadrukkelijk als een collectief dat zich laat voeden door de wereld om hen heen.

7. New Jörg

New Jörg zit in een pand waar vroeger het bedrijf Louis Jörg Gesellschaft gevestigd was, dat gespecialiseerd was in aandrijvingtechniek. Het bestaat sinds december 2013, en in het eerste jaar is vooral veel tijd en energie gestoken in het opknappen van het pand en het opstarten van de activiteiten. Er zijn studioruimtes gecreëerd, er is een keramiek- en metaalbewerkingwerkplaats gekomen, een kleine tentoonstellingsruimte (drie à vier exposities per jaar; alleen soloshows) en een lezingenprogramma, georganiseerd door Ezara en Rainer Spangl. En dat alles in nog geen jaar tijd. Axel Koschier, Saskia te Nicklin en Bernhard Rasinger, die met zijn drieën New Jörg runnen, moeten zich drie slagen in de rondte hebben gewerkt.

De levendigheid van de Weense artistieke underground is misschien belangrijker dan de kwaliteit van zijn artistieke productie. In die zin verschilt de situatie niet van elders. De kunst mag dan niet altijd even goed opgemerkt worden, een gezonde kunstwereld kan toch niet zonder dit soort initiatief.

http://studiodwh.wordpress.com/

Meer informatie:
Schneiderei/Dienstag Abend
http://seeyounextthursday.com

wellwellwell
www.wellwellwell.at

New Jorg
www.newjoerg.at

Bar du Bois
http://bardubois.at

Moe
www.moe-vienna.org

Mauve
www.mauve-vienna.com

Ve.sch
www.vesch.org

Lennard Dost

Recente artikelen