metropolis m

In Nieuw Amsterdams Peil tonen Annet Gelink Gallery, Ellen de Bruijne Projects, Galerie Fons Welters, Stigter Van Doesburg, tegenboschvanvreden en Martin van Zomeren op aanwijzing van curator Alessandro Vincentelli elkaars kunstenaars. Morgen is de opening van deze unieke en zeer vergaande vorm van samenwerking, maar Debbie Broekers ging vandaag al kijken en sprak met de curator.

Nu populisme aan terrein wint en kunst en cultuur meer en meer onder druk komen te staan, zie je steeds vaker een oproep tot solidariteit. Samen staan we immers sterk. Dit idee ligt ook ten grondslag aan een nieuw initiatief in de Amsterdamse Jordaan: Nieuw Amsterdams Peil (N.A.P.), waar zes galeries, Annet Gelink Gallery, Ellen de Bruijne Projects, Galerie Fons Welters, Stigter Van Doesburg, tegenboschvanvreden en Martin van Zomeren, in tijden van toenemende polarisatie besloten hebben om de krachten te bundelen. Samen organiseren ze een overkoepelende tentoonstelling die verspreid wordt getoond in de diverse galeries: Where do we go from here?, die is samengesteld door Alessandro Vincentelli.

Met de Britse Brexit in het recente verleden en de inauguratie van Donald Trump voor de deur, reflecteert Allessandro Vincentelli met zijn tentoonstelling op de vraag: welke richting gaan we als maatschappij op? Hij focust zich in de tentoonstelling op taal, communicatie en miscommunicatie. Voor de tentoonstelling aanstaande zaterdag opent, maak ik alvast een rondje door de Jordaan voor wat sneak-peaks en spreek ik kort met curator Alessandro Vincentelli over zijn tentoonstellingsconcept.

Vincentelli legt uit waar de focus op taal vandaan komt. Hij laat zich negatief uit over de toenemende mate van polarisatie in de taal van politici en over het gemak waarmee er ‘zware’ uitspraken worden gedaan, zonder verdere toelichting, ‘dropping bombs and walking away’. De nuance is in de nieuwe publieke manier van spreken volgens hem ver te zoeken. In het persbericht van de tentoonstelling schrijft hij: ‘Careless speech has rarely had such disturbing consequences’. Ik denk terug aan de Volkskrant van afgelopen weekend waar een artikel gewijd was aan de gevolgen van het Twitter-gedrag van Donald Trump. De diverse tweets – soms een dreigement naar een bedrijf dat het land wil verlaten (Ford), of een sneer naar een ander bedrijf vanwege de hoge kosten voor het presidentiële vliegtuig (Boeing), hebben schrikbarend grote gevolgen. Trump speelt bedrijven tegen elkaar uit en een negatieve tweet zorgt al snel voor een kelderende koers op de beurs. ‘This is a time in which we look at language and speech and may not like the direction in which we’re going’, aldus Vincentelli.

Post-truth is tegenwoordig een veelgehoord begrip en theoretici als Judith Butler benadrukken het belang van eerlijke journalistiek en communicatie in tijden van toenemend populisme. Hollywood actrice Meryl Streep kwam in haar briljante speech tijdens de uitreiking van de Golden Globes met dezelfde boodschap: ‘we have to protect journalism to saveguard the truth.’ Streep liet zich negatief uit over Trump, zonder diens naam te noemen. Naast het belang van journalistiek en nuance, benadrukte ze de rijke diversiteit van Hollywood, wijzend op de verschillende achtergronden van de acteurs en filmmakers die haar omringden, en de kracht van film om empathie voor ‘de ander’ op te wekken.

Zoals Streep pleit voor de waarde van film, zo pleit Vincentelli in deze eerste tentoonstelling van N.A.P. voor de waarde van het artistieke gebaar. We hebben kunst nodig omdat ze ruimte toe laat voor nuances, complexiteit, verwarring en tegenstrijdigheden, vooral in een tijd waarin het zwart/wit denken overheerst. De samenstelling van de tentoonstelling benadrukt de diversiteit en internationaliteit van de Amsterdamse kunstwereld, met kunstenaars uit verschillende windstreken. Hoewel het project slechts een klein stukje Amsterdam betreft, is de geografische reikwijdte van de verschillende kunstenaars groot.

Where do we go from here? toont werk van zo’n 25 kunstenaars waarvan het merendeel in een andere ruimte getoond wordt dan die van de eigen galerie. Dit levert veel bedrijvigheid op. Tijdens mijn bezoek zie ik verschillende kunstenaars, galeriehouders en de curator zich druk tussen de verschillende locaties haasten om alles gereed te maken voor de opening.

Veel werken in de tentoonstelling handelen over taal, (mis)communicatie, macht en de wisselwerking hiertussen. Tijdens ons gesprek noemt Vincentelli als voorbeeld de neonlichtsculpturen van Yael Bartana (o.a. we shall be strong in our weakness) en het werk van Christina Lucas, kunstenaars die beiden in hun werk ingaan op de taal van macht. Een meer gecodeerd spreken komt naar voren in het werk van Chaim van Luit en Falke Pisano’s installatie Figures of Speech (diagrammed), 2009. Het is een spreken dat zich weigert te voegen naar de overheersende verplatting, die door de media wordt opgelegd.

Vincentelli vertelt dat er enkele kunstenaars op meerdere locaties werk tonen, dit ter bevordering van de continuïteit van de tentoonstelling. Antonis Pittas biedt zo’n verbindend element. Met grafiet heeft hij op de muren van verschillende galeries muurteksten aangebracht. Pittas toont ook een nieuw werk bij tegenboschvanvreden, getiteld Hands On, een slide-show waar hij letterlijk in contact komt met diverse werken uit de periode van Russische Avant-garde. Naast Pittas keren ook David Jablonowski, Navid Nuur en Chaim van Luit meerder keren terug. Nuur maakte We Share Air buttons, die bij alle galeries te verkrijgen zijn en Chaim van Luit incorporeerde gevonden pijlen en richtingaanwijzers in diverse sculpturen.

Voor de tentoonstelling is veel nieuw werk gemaakt. Vintencelli vond dat van belang. Naast bovengenoemde kunstenaars maakten onder anderen Gabriel Lester, Paulien Oltheten, Maria Barnas en Peggy Franck nieuw werk. Vincentelli introduceert ook werk van twee kunstenaars die niet door de galeries gerepresenteerd worden: de Poolse kunstenaar Jasmina Cibic, van wie Vincentelli onder andere een film toont getiteld Take Down and Rebuild (2015), waarin vier vrouwen de taal van macht vertolken en Sigurdur Gudmundsson, een kunstenaar die al in een vroeg stadium van het project een belangrijke inspiratiebron vormde. Zijn werk ‘D’où venons-nous? Que sommes-nous? Où allons-nous? (study no. 4)’ uit 1976, functioneerde voor Vincentelli als trigger voor het denken over deze tentoonstelling. In het werk zien we de kunstenaar met een pijl onder zijn arm op pad. Voor Vincentelli een duidelijk artistiek gebaar ‘to move forward’. In een tijd waarin we de neiging hebben om verbouwereerd en ontzet stil te staan, is beweging wat nodig is. Ook het initiatief N.A.P. kan gezien worden als een motivatie om niet bij de pakken neer te zitten.

Anna Ostoya bij Stigter Van Doesburg

Tijdens ons gesprek refereert Vincentelli aan een gesprek dat hij recent had met de Poolse kunstenaar Anna Ostoya, die in de tentoonstelling bij Stigter Van Doesburg meerdere abstracte schilderijen toont. Ze vertelde hem dat ze na de uitslag van de Amerikaanse verkiezingen blij was om weer in haar studio te zijn, om weer aan het werk te gaan: ‘to make work, to move things on.Of in de woorden van Vincentelli: ‘you don’t despair, you work.’ Hij hoopt dat deze houding in zijn project overkomt. Ik moet opnieuw denken aan de speech van Meryl Streep en de woorden waarmee ze afsloot, waar ze de recent overleden actrice Carrie  (Prinses Leia in Star Wars) Fisher aanhaalde: ‘Take your broken heart, and make it into art’.

 

Nieuw Nederlands Peil opent zaterdag 14 Januari van 14:00 – 17:00 in alle zes verschillende galeries en is vervolgens tot 25 februari wekelijks te bezoeken. Op zondag 15 Januari vindt er om 13:30 uur een performance plaats van de kunstenaar Jasmina Cibic bij galerie tegenboschvanvreden.

 

Deelnemende kunstenaars: Maria Barnas (NLD), Yael Bartana (ISR), Otto Berchem (COL/USA), Sander Breure & Witte van Hulzen (NLD), Jasmina Cibic (SVN/GBR), Dina Danish (EGY/FRA), Peggy Franck (NLD), Dora García (ESP), Sigurdur Gudmundsson (ISL), Hedwig Houben (NLD), David Jablonowski (DEU), Gabriel Lester (NLD), Alexandra Leykauf (DEU), Cristina Lucas (ESP), Chaim van Luit (NLD), David Maljkovic (HRV), Navid Nuur (NLD), Paulien Oltheten (NLD), Anna Ostoya (USA), Oscar Pabón (VEN), Susan Philipsz (SCH), Amalia Pica (ARG), Falke Pisano (NLD), Antonis Pittas (GRC), Sue Tompkins (GBR).

Debbie Broekers

is kunstcriticus en kunsthistoricus

Recente artikelen