metropolis m

Bezoekers kunnen de namen op de graven in de Oude Kerk voorlezen. Het gefluister van al die namen zindert als soundscape door de ruimte. Namen uitspreken is een manier om mensen te herinneren, net als graven dat doen. In de kerk verrijzen massale zwarte graftombes die tot hoog de lucht reiken. De tentoonstelling NA verandert de Oude Kerk in een doolhof, waarin je eenzaam ronddwaalt. Boltanski geeft aan dat je in kunst moet verdwijnen, zodat je als het ware in de kunstenaar zit. Lopend door de kerk kom je in elkaar gedoken, in een donkere jas gestoken houten figuren met een lamp als hoofd tegen. Ze lijken zich te haasten en stellen de bezoeker vragen over hoe het was om te sterven. Zo wordt de bezoeker aangesproken als een dode en verdwijnt voor even de duidelijke grens tussen hen over wiens laatste rustplaats we lopen in de kerk en de andere levende lichamen van bezoekers om ons heen. Het enige wat volgens Boltanski uiteindelijk overleeft zijn mythes.

Let’s see, where were we? In the pit of despair

Het Amsterdam Art Weekend van dit jaar is misschien wel meer dan voorheen gericht op evenementen. Zoals blijkt in De Ateliers, waar de presentatie een totaalinstallatie is waaraan alle huidige residenten en een flink aantal oud-residenten meewerken. Komend weekend is er een vol programma van filmvertoningen en performances.

In de hal hangt een metershoge plastic opblaaskok van Paul Geelen & Eric Sidner, waarin levende slakken de tijd aangeven, een vervreemdende, speelse en imposante binnenkomer. Links om de hoek is de bar, de ‘pit’. Een smalle gang gecreëerd door een net-sculptuur leidt je langs de wandschilderingen naar de bar, ontworpen door Mike Pratt, een voormalige resident.

Ik ben te vroeg. Het spektakel barst pas vanavond los. Op de openingsavond (vanavond) wordt om 17.00 uur een grote groene cake aangesneden met een enorm zwaard. Vervolgens worden er films vertoond van Giovanni Giaretta, Arash Nassiri, Lisa Rave, Rustan Söderling, Elise Florenty en Marcel Türkowsky. Ook wordt de performance Kratt opgevoerd, geïnspireerd op een volkslegende van een soort Golem maar, zo vertellen Johannes Büttner, Bastian Hagedorn en Steffen Köhmet, met verwijzingen naar kunstmatige intelligentie. Voor de rokersruimte is een groot aantal kunstenaars gevraagd een asbak te ontwerpen. Tijdens het weekend kun je je sigaret onder meer doven in een met nepkristallen gevulde krab en een herenonderbroek. Het motief van de presentatie is het werk Christ in Limbo, van een volgeling van Hieronymus Bosch. Wellicht een metafoor voor de hedendaagse samenleving? Ook  de Ateliers is dit weekend in limbo en balanceert tussen monsterlijke gedrochten uit de hel en een meer zachtaardig en gezellig karakter. 

Het gehele programma van Let’s see, where were we? In the pit of despair vind je HIER!

De corebusiness van het Amsterdam Art Weekend zijn de galeries. Net als andere jaren hebben de galeries er in meerderheid voor gekozen kunstenaars te presenteren die in het verleden de postacademische opleidingen in de stad bezochten. De meeste gaan vanavond pas open, dus was nog niet alles helemaal af toen ik er was.

C+H Gallery Nico Dockx

Wat Nico Dockx gaat laten zien het komende weekend bij C&H Gallery is ook voor de galerie zelf nog grotendeels een raadsel. Dockx werkt veelal samen met andere kunstenaars. Een klein leger aan collega-kunstenaars troont hij dit weekend mee naar de galerie voor een programma met lezingen, performances en interventies rondom het thema ‘revolutie’. Dockx lijkt zich graag in nevelen te hullen. Wat wel zeker is dat voor de performances in C&H Gallery geput wordt uit eerder werk van Dockx waarin hij een maand lang een stuk in De Standaard kreeg waarin hij dagelijks werk publiceerde: ‘A Revolution A Day’. Nu breit hij in lange collaboratieve performances voort op dit werk.

Vanavond opent ook Loek Grootjans – Vincent’s Asylum, een systematisch onderzoek naar materiaal dat met het leven van Vincent van Gogh verweven is.

Upstream – Marc Bijl

Bij Upstream een oude bekende. Waar Marc Bijl in de jaren tachtig voornamelijk zwart, en een beetje wit werk maakte, is zijn hedendaagse werk een wervelwind aan neonkleuren. Je verwacht wellicht dat de boodschap ook vrolijker is maar schijnt bedriegt. Bijls wereldbeeld is nog altijd gitzwart, donkerder juist nu er een eindeloze stroom aan fake news, propagande en politieke leugens, weliswaar in een mooi jasje gestoken, over de burger wordt uitgestort. Bijl verafschuwt die ‘gefilterde’ leugens en toont ons de wankele constructies en de afleidende kracht van felle kleuren. Aluminiumplaten zijn beplakt met leuzen en die vervolgens op het materiaal gebrand zijn. Nieuwsfoto’s van terroristische aanslagen en natuurrampen zijn tot lieflijke, vage voorstellingen gerekt. De tentoonstelling heet niet voor niets Zeitgeitst en Bijl trekt stevig van leer tegen die tijdsgeest. Speciaal voor Amsterdam Art Weekend is er naast Zeitgeist ook nog werk van Constant Dullaart en Rafaël Roozendaal te zien.

Akinci – Leyla Gediz

Fragiel ogende bouwsels van stoelen en krukken balanceren op rietsuikerklontjes. Een huiselijke alledaagse sfeer maar dan licht vervreemdend, alsof er telkens iets ontbreekt. Leyla Gediz bij Akinci werkt niet in een enkel medium en neemt haar protagonisten; silhouetten, zwart/witte meubels, telkens mee. Zo werkt ze in olieverf, video en installaties. Opvallend is haar kleurenpalet; een ingetogen zwart, wit met een enkele toets beige. Het levert een tere ietsje koele sfeer op. Achterin de ruimte is een videoprojectie waarin uit oude amateuristische familiekiekjes silhouetten wegvallen, afgewisseld met bouwsels van suiker klontjes. Wellicht zijn de sepiatinten van de oude foto’s en de bruine suiker een hint naar het waarom van haar spaarzame kleurgebruik.

Terrestial Records Manifesta

Aan het eind van mijn rondgang bezoek ik Terrestial Records in Manifesta, die vanavond opengaat. In het monumentale grachtenpand van Manifesta wordt sinds een aantal jaar elk halfjaar een Amsterdamse galeriehouder gevraagd een tentoonstelling samen te stellen in de kantoorruimtes. Nu is het de beurt aan Ellen de Bruijne om alle hoeken en gaten van het pand te benutten. Hoog aan de muur van een kleine binnenplaats speelt Explosion Ma Baby van Pauline Curnier Jardin. De video is gefilmd tijdens een religieuze processie in San Sebastian, Spanje. Doordat het werk zo hoog in de ruimte is geplaatst, wordt de relatie tussen aanbidder en aanbedene plots gecompliceerder. Wie is hier in aanbidding van wat: is het de bezoeker die de kunst aanbidt of zijn het de dragers van de Jezusfiguren die de werkelijke aanbidders zijn? Explosion Ma Baby werkt op zichzelf al een ambigue relatie tussen het aardse lichaam en het goddelijke in de hand die zo wordt versterkt. Een andere sterke presentatie is het werk van Pauline Boudry/Renate Lorenz. Een komische voetnoot kom ik tegen in het werk van Lara Almarcegui die zich opwerpt voor het behoud van non-plekken, de wastelands in de stad. In kleine gidsen geeft ze een overzicht van die plekken en hun geschiedenis. Het zijn de enige plekken in die stad die niet een vaststaande bestemming of doel hebben. De kantoorruimte van Manifesta heeft over het algemeen wel degelijk een duidelijke bestemming maar kunst kijkend zo tussen de vuilnisbakken en de opslag wordt die functie wel iets minder duidelijk, in positieve zin.