metropolis m

Kort maar krachtig. De curatoren Julia Geerlings en Niekolaas Johannes Lekkerkerk van de Triënnale van Beetsterzwaag kijken met ons terug op de editie van dit jaar.

Domeniek Ruyters

Wat is de missie van deze triënnale? Organisator is Kunsthuis Syb, zit er een bepaalde gedachte achter? Syb opstuwen in de vaart der volkeren.

Julia Geerlings & Niekolaas Johannes Lekkerkerk

Kunsthuis SYB is van nature een wat private plaats waar kunstenaars resideren; de residentie als een periode van reflectie en verdieping. De Triënnale van Beetsterzwaag is ontstaan uit de behoefte om Kunsthuis SYB en de projecten van de verschillende residenten meer zichtbaarheid te geven tijdens een meerdaagse manifestatie, als een collectieve beweging. De werken die uit de residentie voortkomen worden dikwijls later in nationale en internationale musea en galeries getoond. Met de triënnale wordt getracht het werk waar het ooit geconcipieerd werd opnieuw te tonen aan een groot publiek, ingebed in de context die als inspiratiebron en uitgangspunt voor het werk heeft gefungeerd. 

Wapke Feenstra

Paul Geelen

Anne Marijn Voorhorst

Domeniek Ruyters

Jullie hebben er een thema aan gegeven: almende. Ik lees dat het kritisch is bedoeld richting Leeuwarden en het daar geformuleerde ‘Iepen Mienskip’ in het kader van Leeuwarden Friesland Culturele Hoofdstad 2018. Vertel: hoezo kritisch?

Julia Geerlings & Niekolaas Johannes Lekkerkerk

Naar ons idee is het idee van een ‘iepen mienskip’ een contradictio in terminis: een gemeenschap (mienskip) als rigide entiteit met een vastomlijnd en afgebakend taalsysteem en waardekaders ondermijnt zichzelf wanneer deze zich openstelt voor invloeden van buitenaf. Het begrip ‘almende’ is geïntroduceerd om het idee van de commons (gemeenschap/gemeenschapszin) verder uit te werken; het is een Middeleeuwse term die spreekt over het gemeenschappelijk aandeel van een bevolking in (landbouw)gronden, viswateren en bossen die in niet particulier bezit waren. We willen het begrip almende herzien en hernieuwen om voorbij een antropocentrische en uitsluitend uit mensen opgebouwde gemeenschap te gaan, deze te animeren als een meer inclusieve zone en verzamelplaats van mensen en niet-mensen, het levende en het levenloze, het organische en het anorganische. Wat zijn vormen van collectiviteitszin tussen verschillende bestaans- en levensvormen? Enkele onderwerpen, zoals de Friese gemeenschap en de omliggende natuur van Kunsthuis SYB, kwamen vanzelfsprekend terug in de projecten van ex-residenten en die hebben we gegroepeerd in ‘almende’. Daarnaast hebben we trouwens nog een tweede conceptuele grond geïntroduceerd door in te haken op het imaginaire en speculatieve potentieel van de Oera Linda en de daarin beschreven ‘Atland’ mythe. In het Oera Linda boek, een 19e-eeuwse geschiedvervalsing in pseudo-runenschrift, wordt de oorsprongsgeschiedenis van de Friese beschaving uitgelegd aan de hand van de Atlantis (Atland)-mythe. De fictief historische laag is door ons aangewend om op performatieve wijze te denken over de ontstaansgeschiedenis van de mensheid en diens ontwikkeling ten opzichte van natuurlijke processen. In letterlijke zin diende de Atlantis-mythe als koppeling tussen actuele tendensen rond klimaatveranderingen en de stijgende zeespiegel, als gevolg van de uitstoot van H2O, Co2 en andere broeikasgassen. Dit laatste onmiskenbaar in het licht van de toenemende mate waarin de mens een dominante rol en impact op geologische schaal heeft verworven.

Joaquin Cociña & Cristóbal León in het kader van de Triënnale van Beetsterzwaag 2018

Muge Yilmaz

Toon Fibbe & Laura Wiedijk

Domeniek Ruyters

 Wat waren voor jullie de ‘dragende’ kunstwerken?

Julia Geerlings & Niekolaas Johannes Lekkerkerk

 Er waren niet zozeer dragende kunstwerken, wel een paar clusters. Zo was er een reeks werken die andere diersoorten probeerden te benaderen en belichamen, bijvoorbeeld in de werken van Toon Fibbe en Laura Wiedijk, Paul Geelen, Egle Budvytyte en Madison Bycroft. Fibbe en Wiedijk hebben onderzoek gedaan naar Otherkin, een subcultuur van mensen, die online liever een dierlijke of mythische gedaante aannemen. Ze presenteerden tijdens de Triënnale projecties en objecten over weerwolven en andere mythische dieren in een donkere schuur, die parallellen vertonen met het verborgen digitale internet universum. Daarnaast waren er kunstenaars die zich richten op het ontwikkelen van alternatieve gemeenschaps- en samenlevingsvormen, met oog voor relationele en ecologische benaderingen zoals Deirdre Donoghue, Wapke Feenstra, Louwrien Wijers en Eric Peter. Peter presenteerde zijn doorlopende project Economy as Intimacy waarin hij onderzoekt hoe we economische middelen kunnen inzetten als intieme verhandelingen. Peter heeft een onderzoeks- en leeskamer ingericht in Ons Huis (het voormalige Armenhuis). Het Armenhuis was een hospice dat rond 1835 werd gebouwd door de Hervormde Kerk om de bittere armoede in de regio tegen te gaan.

Domeniek Ruyters

 Er deden niet veel collectieven mee voor een project over vormen van collectiviteit.

Julia Geerlings & Niekolaas Johannes Lekkerkerk

 Nee, dat niet, maar wel veel duo’s, en het gros van de werken maakte wel op andere manieren aanspraak op de notie van collectiviteit, in meer inhoudelijke zin. En de hele Triënnale hangt ermee samen, aangezien er een lokaal collectief van deelnemers en locaties is ontstaan. Er waren een zestiental locaties en evenveel gastgezinnen die de kunstenaars tijdelijk onderbrachten. Ook was er Wapke Feenstra, die samenwerkte met de Beetsterzwaagse bevolking om na te denken over een nieuw streekproduct dat op symbolische wijze de gemeenschap moest gaan representeren.

Louwrien Wijers

Rosie Heinrich

Anne Graf

Vier dagen duurde de Triënnale. Heeft die korte duur het karakter van de projecten nog beïnvloed?

Julia Geerlings & Niekolaas Johannes Lekkerkerk

 Voor de triënnale hebben we dagvullende programma’s ontwikkeld, aangezien de meeste bezoekers uit de randstad er de hele dag zijn, hebben we vier performance geprogrammeerd, die een aantal keer opnieuw werden uitgevoerd. Egle Budvytyte liet zich inspireren door niet-menselijke dans choreografieën, Madison Bycroft bekeek de wereld vanuit het perspectief van een weekdier, Müge Yilmaz nam je mee in een wandelroute in het halfduistere bos waarin lichtgevende en levende sculpturen geënsceneerd zijn, en Louwrien Wijers creëerde al pratend een sociale sculptuur door te filosoferen over Beuys en de geschiedenis van Friesland. 

Domeniek Ruyters

 Waarom zo kort?

Julia Geerlings & Niekolaas Johannes Lekkerkerk

 Naar ons idee heeft het minder zin om langer open te zijn en het programma te verdelen over een langer tijdsbestek. We trokken dit weekend gelijk op met andere evenementen als Bourgondisch Beetsterzwaag en het Open Monumentenweekend, om op die manier ook aanspraak te maken op een ander publiek. Met een beperkt budget proberen we ook in korte tijd flexibele en slagvaardig te zijn; waar bewoners hun woningen met plezier openstellen voor een midweek en daar minder geïnteresseerd in zouden zijn voor bijvoorbeeld de duur van een maand.

Madison Bycroft

Egle Budvytyte

Isabelle Andriessen in het kader van de Triënnale van Beetsterzwaag 2018

Domeniek Ruyters

 Wat vonden jullie bijzonder geslaagd?

Julia Geerlings & Niekolaas Johannes Lekkerkerk

 De bijzondere locaties zijn het meest geslaagd. Het blijft leuk om op onverwachte plekken in aanraking te komen met kunst. Vooral op de locaties waar je niet zo snel komt; zoals in een woonkamer van iemand, de klokkentoren van de dorpskerk, een chic hotel, midden in het weiland tussen de koeien etc. Het is heel bijzonder hoe bereidwillig de bewoners van Beetsterzwaag zijn om hun deuren voor het publiek te openen. Bijna iedereen deed mee en ze zijn daarnaast ook bovenmatig geïnteresseerd in kunst. Dat is echt heel opvallend. 

Eric Peter

Helen Dowling

Jason Hendrik Hansma

Feiko Beckers

Timmy van Zoelen

Priscila Fernandes

Alle foto’s courtesy Triënnale van Beetsterzwaag, fotograaf Eric Giraudet; Triënnale van Beetsterzwaag, diverse locaties, 6.9 t/m 9.9.2018; Meer info hier

LEES MEER OVER RESIDENCIES IN METROPOLIS M Nr 4-2018 EXCHANGE. NU IN DE WINKEL OF BESTEL. ALS JE NU EEN JAARABONNEMENT AFSLUIT STUREN WE JE DIT NUMMER GRATIS OP. MAIL JE NAAM EN ADRES NAAR [email protected]

Domeniek Ruyters

is hoofdredacteur van Metropolis M

Recente artikelen