Cover WET
De kunst van het harken van bladeren – maak kennis met de cult-uitgever Leonard Koren
Hij werd beroemd met het tijdschrift WET: The Magazine of Gourmet Bathing, een tijdschrift over – jawel – badderen. Leonard Koren, ontwerper, journalist, uitgever van tijdschriften en boeken (over onder meer het harken van bladeren) en cult held. Ed Ruscha, Leonard Cohen, Elvis Costello en David Hockney waren grote fans.
Het Brussels La Loge staat momenteel volledig in het teken van de veelzijdige praktijk van Leonard Koren. In de vorm van een tijdelijke bibliotheek wordt vrijwel zijn hele oeuvre getoond. Aanstaande vrijdag en zaterdag sluit het project af met gesprekken en lezingen die daaraan context bieden.
Koren laat zich moeilijk vatten. Zijn oeuvre beslaat een breed spectrum van architectuur, design en kunst tot esthetiek in het algemeen. Zijn werk is ingebed in de hippe jaren zeventig en tachtig in Los Angeles, maar tegelijk in meditatie en Japanse cultuur. Tekenend voor zijn praktijk is ook wat hij niet deed: als architect bouwde hij nooit een huis, als ontwerper was hij slechts in tweede instantie met ontwerpen bezig, en als theoreticus meer doener dan denker. Zijn praktijk uitte zich toch eigenlijk maar in één vorm, namelijk als publicaties.
Installatiefoto Leonard Koren, La Loge, Brussel, courtesy La Loge
Installatiefoto Leonard Koren, La Loge, Brussel, courtesy La Loge
Zo kan het dat La Loge vrijwel zijn gehele oeuvre in één zaal kan laten zien. In de ‘tempelzaal’ van La Loge is een tijdelijke bibliotheek of leeszaal gecreëerd die geïnteresseerden de mogelijkheid biedt zich onder te dompelen in de praktijk van Koren. De tentoonstellingsarchitectuur werd gedaan door het kunstenaarsduo Deborah Bowmann. In de zaal staan verschillende modules waarop gezeten kan worden, waaraan jassen kunnen worden opgehangen, en die tegelijk dienstdoen als tafels. Ook zijn lampen geïnstalleerd en zijn er stopcontacten aanwezig voor eventuele laptopgebruikers. Over deze modules liggen de publicaties die Koren maakte verspreid: twintig boeken en een stuk of vijftien tijdschriften.
Bekendheid kreeg Koren met WET: The Magazine of Gourmet Bathing, uitgegeven tussen 1976 en 1981. Ja, een tijdschrift over badderen, vanuit een oprechte interesse en liefde hiervoor. Het blad is inderdaad gevuld met artikelen over badkamers, openbare badplaatsen (en wanneer deze het beste te bezoeken), zwemmen, drinken (‘bathing from the inside out’) en andere nattigheden. Meer dan eenvoudig een tijdschrift over baden was WET een ambigu platform voor kunst, architectuur, muziek, koken en mode. Leuk is het te letten op hoe de advertentieruimte werd ingevuld: reclames van gebotteld bronwater en sanitairwinkels staan naast aankondigingen van galeries en platenlabels. Het blad kreeg snel een cultstatus, en kon later rekenen op bijdragen van Ed Ruscha, Leonard Cohen, Elvis Costello en David Hockney. De covers gingen van eenvoudig en zwart-wit richting flashy en full-color met foto’s van beroemdheden.
Behalve in de VS werd WET goed ontvangen in Japan. Koren kreeg daar een aantal opdrachten, trouwde uiteindelijk een Japanse vrouw en woonde met zodoende om het half jaar in Japan en Californië. De boeken die hij sinds WET publiceert vertolken zijn interesse in de Japanse cultuur in tekst, fotografie, illustratie en instructie. Zo publiceerde hij Undesigning the Bath (1996) en How To Take A Japanese Bath (1992). De bijgaande korte essayistische teksten verkennen de geschiedenis en positie van badcultuur aldaar.
Installatiefoto Leonard Koren, La Loge, Brussel, courtesy La Loge
Installatiefoto Leonard Koren, La Loge, Brussel, courtesy La Loge
Uit zijn verdere oeuvre blijkt de interesse in badcultuur onderdeel van een bredere interesse in het punt waarbij meditatie en esthetiek samenkomen. Zijn onderwerpen waaieren uit naar rotstuinen, mode en bloemschikken. Zijn wellicht bekendste werk Wabi Sabi: For Artists, Designers, Poets and Philosophers (1994) is een meer theoretische tekst over de Japanse esthetiek van het onvolmaakte, en kreeg een vervolg in en Wabi-Sabi: Further Thoughts (2015). Publicaties als Noise Reduction: A Ten-Minute Meditation for Quiting the Mind (1992) en How To Rake Leaves (1993) hebben een meer instructieve benadering. Het zijn eenvoudige geïllustreerde boekjes die als gids dienstdoen voor meditatieve oefeningen. Daarbij komt het baden weer terug: alvorens bladeren te harken adviseert Koren om eerst lichaam en geest te kalmeren door een bad te nemen. Any time is a fine Time.
Installatiefoto Leonard Koren, La Loge, Brussel, courtesy La Loge
publicatie Leonard Koren, La Loge, Brussel, courtesy La Loge
Bij het doorkijken van de publicaties worden rode draden duidelijk. Toch zijn er ook buitenbeentjes, bijvoorbeeld 283 Useful Ideas from Japan For Entrepreneurs and Everyone Else (1988), Seal the Deal (2004) en Success Stories (1990), over onderhandeltechnieken en bedrijfsconcepten. Deze laatsten doen meer denken aan verkoopbare marketinglectuur zoals verkrijgbaar bij Bruna, Ako of Primera, en zijn duidelijk anders van aard. Hoe vallen deze boeken te duiden binnen de tamelijk doordachte en contemplatieve praktijk?
Bij La Loge krijg je op die vraag geen direct antwoord. Het volledige oeuvre van Koren wordt daar immers op non hiërarchische wijze, en zonder extra informatie beschikbaar gesteld. Dit biedt een unieke kans het hele oeuvre bijeen te zien, maar maakt het geheel ook wat stuurloos. Grasduinend door ruim veertig jaar publiceren moet je zelf jouw weg in het oeuvre vinden. De keuze om het volledige oeuvre voor zich te laten spreken voelt toch als een curatoriale non-keuze. Waarom deze kunstenaar? Waarom hier?
De keuze om niet te selecteren is eigenlijk een uitzonderlijke luxe. De aard van publiceren als artistieke praktijk maakt dat mogelijk. Het is diezelfde aard die Koren in staat stelt moeiteloos heen en weer te schakelen tussen doordachte essays, poëtische prentenboeken en commerciële lectuur. Terugblikkend naar de advertentiepagina’s van WET schuilt daarin juist continuïteit.
Leonard Koren & Guests with contributions by Deborah Bowmann, Nathalie Du Pasquier, Uta Eisenreich, Catherine Geel, Thomas Jeppe, Leonard Koren, Jeppe Ugelvig, Boy Vereecken, La Loge, Brussel 4 t/m 15.12.2018 (op 14 en 15 december is er een omvangrijk programma)
Floor van Luijk
