metropolis m

Özgür Atlagan & Zeynep Kayan (performance)

Dit weekend openen de 46 residenten van de Rijksakademie voor beeldende kunsten in Amsterdam een weekend lang de deuren van hun studio’s. Metropolis M nam alvast een kijkje.

De Rijksakademie bestaat volgend jaar 150 jaar, en is al een klein beetje in de feeststemming. Directeur Emily Pethick vertelt hoe ze het jubileumjaar wil aangrijpen om verbinding met de stad te leggen. In 2020 wordt samen met een breed scala aan instellingen– van Artis tot De Appel – op het verleden en de toekomst van het instituut en de kunst gereflecteerd. Van dit contact met de buitenwereld is nu nog weinig merkbaar. Waar normaalgesproken iedere resident een nieuwe plek krijgt voor de Rijksakademie Open Studios, zijn dit jaar de meesten in hun eigen studio gebleven. Het is voelbaar – en zichtbaar – dat de presentaties tot stand zijn gekomen op de plek waar al een jaar lang is gewerkt; ze zijn op subtiele wijze in de ruimte geworteld. Hier en daar resulteert het in iets te hechte relatie met de studio, en wordt het een excuus de rommel te laten staan. De residenten lijken ook minder uit hun ruimte te willen breken. Onderzoekend tasten ze de kleine leefwereld af. Een aantal heeft zelfs de academie en haar residenten als onderwerp en materiaal voor werk gebruikt: Donghwan Kam initieerde een gezamenlijke keuken, Salim Bayri organiseerde wekelijkse Braziliaanse Jiu-Jitsu lessen, Lotte van Geijn nam de geschiedenis van de instelling kritisch onder de loep en Maria Kley onderzocht de groepsdynamiek van de Rijksakademie als micro-maatschappij.

Bert Scholten en Aldo Esparza Ramos trekken met soortgelijke sociale projecten de wereld in. Scholten zet zich als hedendaagse troubadour in op de kracht van muziek aan de hand van Nederlandse volksliederen; Esparza Ramos richt zich als reizende verhalenverteller op dekolonisatie met cacao als verbindend element. Hete hangijzers als klimaatverandering, gender en kolonialisme zijn aanwezig, zij het op menselijke schaal en veelal zonder oordeel. Anderu Immaculate Mali gaat terug naar haar kindertijd in korte verhalen die aan haar kaptafel bekeken kunnen worden. Video wordt heel letterlijk ingezet als medium voor zelfreflectie door de protagonist in een spiegel te tonen. De spiegels liggen nonchalant op een grote kaptafel tussen make-up, deodorant en haarborstels, en vertellen ieder een andere half-persoonlijke, half-fictieve jeugdherinnering. Lungiswa Gqunta vulde haar hele studio met aarde om haar zwarte lichaam een plek te geven in de white cube. Op een bankje in het midden zijn stapels stralend witte lakens geplaatst, een verwijzing naar verhalen die haar moeder vertelde tijdens het vouwen van de lakens. Het is een van de vele ruimtes die de bezoeker in een andere wereld onderdompelt.    

Het hangt waarschijnlijk samen met deze totaalinstallatie-achtige opzet dat de meeste residenten zich niet tot één discipline beperken. Schilderkunst is er opvallend weinig. Dat wat er te zien is, is wel een plezier. De bonte, verhalende schilderijen van Dan Zhu gebruiken elementen uit de Chinese schilderkunst (een parallel perspectief) om volledig los van de toeschouwer te kunnen bestaan. Video is er in tegenstelling tot schilderkunst in overvloed. Er is een speciale ruimte ingericht voor film, evenals voor performance en geluidskunst. Met regelmaat wordt echter gekozen voor een ‘oude’ CRT-monitor, waardoor video als sculpturaal element in de ruimte aanwezig is. Dit is mooi ingezet in de minimale presentatie van historicus Shahidul Zaman, die aan de hand van een brief aan zijn vrouw uit 1980 zijn complexe persoonlijke geschiedenis in Bangladesh, Pakistan en Europa ontrafelt. Grote schermen en projecties worden eveneens ingezet, zoals in de kleurrijke sinistere dubbelprojectie van Silvia Martens waarin mensen een lichaamsdeel laten verwijderen, het landschapsonderzoek naar een Nederlands eiland van Tanja Engelberts en de presentatie van het getransformeerde lichaam van de atleet in het werk van Artor Jesus Inkerö. Maar ook de grote schermen is aandacht voor details. Op mijn weg terug ontdek ik hoe mooi deze kleine gebaren buiten de muren van de academie doorklinken. Door werkzaamheden liggen langs de weg bergen zwarte aarde die een opvallende gelijkenis vertonen met de installatie van Gqunta. Even verderop denk ik op een billboard de atleet uit het werk van Inkerö te herkennen.

Lungiswa Gqunta

Catalina González

Christopher Mahon

Dan Zhu

Donghwan Kam

Anderu Immaculate Mali

Arturo Kameya

Eoghan Ryan

Georgina Lucas

Kévin Bray

Lotte van Geijn

Marit Westerhuis

Mire Lee

Molly Palmer

Morgan Courtois

Omar Imam

Özgür Kar

Remco Torenbosch

Salim Bayri

Aldo Esparza Ramos

Artor Jesus Inkerö

Shahidul Zaman

Sanneke Huisman

Recente artikelen