metropolis m

Ricardo van Eyk, overzicht ‘NIHIL’ in tegenboschvanvreden, courtesy tegenboschvanvreden, Amsterdam

Houten vloeronderdelen lopen schuin af de tentoonstellingsruimte van tegenboschvanvreden in. Ze geven een duwtje richting de bekraste en toegetakelde schilderijen van Ricardo van Eyk die er nu te zien zijn. Lotte van Geijn gaat langs en spreekt Van Eyk en Martin van Vreden over NIHIL

Eigenlijk zou galerie tegenboschvanvreden Ricardo van Eyks werk op Art Brussels tonen. Pietje Tegenbosch en Martin van Velden besloten na het zien van zijn tentoonstelling ‘Pilot’ bij tentoonstellingsruimte P/////AKT in Amsterdam begin vorig jaar, waarbij van Eyk de hele ruimte had verbouwd voor zijn installatie, de kunstenaar uit te nodigen om de stand van de galerie zelf onderdeel te maken van zijn presentatie. Martin van Vreden: ‘Ricardo mocht alles doen met onze stand. Zo’n uitdaging past bij zijn werk. Belangrijk was wel dat we er moesten kunnen werken en dat er werk zou zijn dat verkocht zou kunnen worden.’ Toen duidelijk werd dat Art Brussels dit jaar niet plaats zou kunnen vinden vanwege de coronacrisis was Ricardo Van Eyk al druk aan de slag met zijn ontwerp en de bouw van zijn installatie. ‘We hebben hem toen gevraagd voor een soloshow in de ruimte van de galerie.’ 

De podiumvloerdelen die Ricardo heeft gemaakt zouden voor een deel rechtop komen te staan in de stand op de beurs, maar hier in de galerie heeft hij ervoor gekozen de lengte van de galerie te benadrukken en ze aan de rechterkant als een lange loper tot achterin de ruimte te plaatsen. Sommige houten platen zijn intensiever gebruikt dan andere;verf- en gebruikssporen zijn daar zichtbaar achtergebleven. De houten vloer loopt schuin af de ruimte in. Ricardo Van Eyk: ‘De podiumvloerdelen had ik eigenlijk gemaakt voor op de beurs. Ze refereren naar het vervoer van kunstwerken, waarbij er ook vaak schuine houtconstructies worden gebruikt om verpakte kunstwerken bijvoorbeeld van een trap af te kunnen rijden. Het verwijst naar een bepaalde mate van bereikbaarheid.’

Ricardo van Eyk, overzicht 'NIHIL' in tegenboschvanvreden, courtesy tegenboschvanvreden, Amsterdam

Ricardo van Eyk, 'Lasso II' en 'Lasso III' in tegenboschvanvreden, courtesy tegenboschvanvreden, Amsterdam

Doordat de delen schuin aflopen krijg je als kijker een duwtje in de rug richting van de schilderijen die aan de wanden hangen. Ricardo Van Eyk is een echte maker. Zijn schilderijen tonen het proces van eindeloos toevoegen en weghalen. Het is moeilijk om in de gelaagde schilderijen de opeenvolgende stappen van het schilderproces te achterhalen. In de twee werken Decoy (2020) en Decoy II (2020) is een rasterpatroon te ontdekken dat doet denken aan een hekwerk. Van Eyk: ‘Het is eindeloos experimenteren en vaak is het niet te voorspellen wat er zal gebeuren. Die werken zijn eerst acht keer mislukt. Maar het gaat ook over het steeds weer verder gaan, het blijven zoeken. Als ik een latex ondergrond aanbreng hecht deze niet goed aan een laklaag. Hierdoor kan ik, als ik tien lagen lak aanbreng, deze dikke laag daarna weer in één keer lostrekken van de ondergrond. Kijk, hier zie je dat er een soort marmerstructuur in de onderliggende verf is ontstaan. Dat had ik van te voren niet zo kunnen bedenken.’ 

De schilderijen van Van Eyk lezen als oude huizen die door de jaren heen zijn bewoond door verschillende mensen die er hun sporen hebben achtergelaten. Op het schilderij Law Firm V (2020) zijn plamuurstreken te herkennen en het kunstwerk heeft een mat blauwzwarte achtergrond. Met een schuurmachine bewerkte Van Eyk de verf op het doek. Op sommige plekken is dezelfde donkere kleur weer in vlakken terug aangebracht over de plamuur heen. Van Eyk: ‘Ik heb een vergelijkbaar schilderij ook een paar jaar geleden getoond op de expositie van de Koninklijke Prijs voor de Vrije Schilderkunst. De tentoonstelling wordt gehouden in het Paleis op de Dam, en er komen ook mensen heen om vooral de zalen daarvan te bekijken. Een man sprak me aan. Hij vond het maar slecht gedaan, dat plamuurwerk, amateuristisch! Hij bleek zelf een vakman te zijn. Dat vind ik een mooi compliment.’ 

Ricardo van Eyk, 'Law Firm V', 2020, wall paint, acrylic and filler on wooden panel, 185 x 154 cm, courtesy tegenboschvanvreden, Amsterdam

Ricardo van Eyk, 'SF II', 2020, wood, photo print on dibond, acrylic, rubber, filler, 90x70x10 cm, courtesy tegenboschvanvreden, Amsterdam

Op zijn Instagram account post Van Eyk regelmatig foto’s van dingen die hij op straat tegenkomt in zijn dagelijks leven. ‘Eigenlijk zeggen deze foto’s meer over mijn werk dan woorden.’ Het zijn poëtische beelden van alledaagse situaties. Plekken waar een ander aan voorbij zou lopen als een bekladde pingpongtafel in een park, een opengevouwen kartonnen doos op een tuinbankje, een met rood en wit lint afgezet reclamebord waarvan het glas gebroken is. Het is een verzameling aan momenten waarbij de stad als drager kan worden beschouwd van sporen van menselijke aanwezigheid. Een benadering die Van Eyk doorvoert in zijn kunstwerken. Dominic van den Boogerd schrijft in zijn boek Grote Verleidingen (2018): ‘Dat eigene van Van Eyk, zoals ik het interpreteer, heeft te maken met een soort verholen geweld. Schilderen is bij hem het toetakelen van de ondergrond, een vorm van mutilatie. Het schilderij wordt opgebroken in afzonderlijke componenten, gefragmenteerd, en eenmaal weer in elkaar gezet, ziet het er gewond of beschadigd uit. Het doorboren, versnijden, bekrassen, kerven en afsteken van de verflaag verraadt een vandalistische gehardheid die Van Eyk nodig heeft om iets te creëren van buitengewone tederheid.’ 

Een opvallend object in de presentatie in de galerie is CANAL II (2020). De vorm doet denken aan een antenneschotel. De schotel is aan een wand bevestigd die ook onderdeel is van de installatie. Op het gladde oppervlakte van het zwarte multiplex, waarvan de wand is gemaakt, zijn de afdrukken van de voetstappen in het houtstof nog zichtbaar. Uit aluminium heeft Van Eyk de acht delen gesneden voor cirkel van de schotel. Het oppervlak is beklad, bekrast, bespoten, doorboord en weer schoongemaakt; het materiaal is vatbaar om de achtergelaten sporen (deels) onuitwisbaar achter te laten. Het schilderij Lasso III (2020) dat Van Eyk maakte van roestvrijstaal was minder meegaand. Hij ‘spande’ het roestvrijstaal als een canvas op het frame, maar het materiaal liet zich niet makkelijk vormen.

‘Ik probeer een gevoel te vangen van iets dat ik heb gezien. Niet elke uitkomst voldoet daaraan. Maar het mislukken wordt een onderdeel van het werk. Deze krassen zijn een uiting van mijn ontevredenheid'

Ricardo van Eyk, overzicht 'NIHIL' in tegenboschvanvreden, courtesy tegenboschvanvreden, Amsterdam

De krassen, de toetakeling: het zijn momenten in de tijd waar Van Eyk ons deel van maakt. ‘Ik probeer een gevoel te vangen van iets dat ik heb gezien. Niet elke uitkomst voldoet daaraan. Maar het mislukken wordt een onderdeel van het werk. Deze krassen zijn een uiting van mijn ontevredenheid. Ze blijven zichtbaar ook in de lagen die ik daarna heb aangebracht en soms deels weer heb verwijderd.’ Van Eyk toont met zijn werk dat niets zonder verleden kan bestaan. Iedere handeling is een handeling die reageert op een vorige en die invloed heeft op een komende. In een mediatie op de tijd zijn de schilderijen een tijdelijk stilstaand beeld. En ze zijn niet los te zien van hun omgeving. Door de installatie door te voeren als onderdeel van zijn presentatie wordt in dit geval de ruimte van de galerie ook opnieuw bekeken. De lastige indeling die de architectonische structuur afdwingt is door de ingreep van de podiumvloerdelen op de achtergrond gezet. Het is de schoonheid die zich niet laat ensceneren waarnaar Van Eyk steeds opzoek lijkt te zijn. Het falen krijgt een cruciale rol, maar Van Eyk bepaalt waar we tijdelijk even stilhouden.

VOLG METROPOLIS M OOK OP INSTAGRAM

Ricardo Van Eyk – NIHIL t/m 11 juli 2020, tegenboschvanvreden in Amsterdam; https://www.tegenboschvanvreden.com/En voor meer informatie over Ricardo Van Eyk kijk op: https://www.ricardovaneyk.nl/en https://www.instagram.com/ricardovaneyk/

Lotte van Geijn

is beeldend kunstenaar en schrijver

Recente artikelen