metropolis m

“Happier than a Seagull with a French Fry”, work-in-progress van Priscila Fernandes bij Hotel Maria Kapel, 2020. 

Langzamerhand verruilen we ons noodgedwongen binnen-bestaan weer voor het buitenleven en wordt een tijd van productief thuiswerken beloond met een periode van ontspannen nietsdoen. Of zo lijkt het. De meeuwen konden hun geluk in ieder geval niet op toen de stranden overvol raakten tijdens de hittegolf twee weken terug. Happier than a Seagull with a French Fry, is de ironische titel van het project van artist-in-residence Priscila Fernandes bij Hotel Maria Kapel in Hoorn. 

De witte kapel van tentoonstellingsruimte, artist-in-residence en cinema voor hedendaagse beeldende kunst Hotel Maria Kapel in Hoorn is omgetoverd tot een kleurrijke zonnestudio. Hier ‘werkt’ Priscila Fernandes elke week aan haar tan, en kunnen bezoekers naar binnen lopen om toe te kijken. De monumentale ruimte is gevuld met kleurrijke doeken, die beschilderd zijn met lichtgevoelige verf. Wanneer de doeken worden blootgesteld aan hitte of uv-licht veranderen ze van kleur. Zo verschijnen door Fernandes’ uitvoerige zonnebaden afdrukken van haar lichaam –inclusief zonnehoedje en badslippers– verspreid door de ruimte. ‘Even lekker niks doen’ lijkt in Fernandes geval nog best een uitdaging. Working on your tan, wordt terwijl Fernandes lange tijd stil ligt onder kunstmatige warmtelampen met een speciaal pak aan, letterlijk een vorm van ‘werken’. 

Ik spreek curator Miriam Wistreich over de heropening van Hotel Maria Kapel na de lockdown en de uitdagingen voor een kleinschalige kunstenaarsresidentie. In 2019 begonnen ze aan het onderzoeksprogramma Slow Burn, waarin Wistreich samen met kunstenaars Griet Menschaert en Maja Bekan reflecteert op de positie van Hotel Maria Kapel. Ze nodigen kunstenaars uit om te reageren op zes begrippen – SpaceNavigationWorkEnduranceCommunity en Time– die tevens de zes hoofdstukken van het programma vormen. 

“We bevinden ons in een proces van leren en heroriënteren. We leren nu hoe we als instituut op een duurzame manier onder druk kunnen werken, op welke momenten we falen, en hoe we ons publiek beter kunnen verwelkomen”, vertelt Wistreich. “Hoe zorgen we zowel voor onze artists-in-residence, als voor ons publiek en onszelf?”

[blockquote]Working on your tan, wordt terwijl Fernandes lange tijd stil ligt onder kunstmatige warmtelampen met een speciaal pak aan, letterlijk een vorm van ‘werken’

"Happier than a Seagull with a French Fry", work-in-progress van Priscila Fernandes bij Hotel Maria Kapel, 2020. 

"Happier than a Seagull with a French Fry", work-in-progress van Priscila Fernandes bij Hotel Maria Kapel, 2020. 

Het is een vraag die de afgelopen tijd op de proef werd gesteld. Zo werd de residentie van kunstenaar Katherine MacBride door covid-omstandigheden abrupt beëindigd. Ze hebben de residentie voortgezet door met het gehele team dagboeken bij te houden, waarin ze schreven over hun dagelijkse bezigheden en het werken vanuit huis. “We moeten onszelf toestaan kwetsbaar te zijn voor een bepaalde tijd”, voegt Wistreich toe. Een reflectie op de dagboeken zal later dit jaar worden gepubliceerd. 

De huidige residentie van Priscila Fernandes onderzoekt het begrip ‘endurance’, of ‘uithoudingsvermogen’ en sluit daarmee aan op de institutionele uitdagingen waar de kunstruimte nu mee te maken heeft. “Kunstinstellingen zetten voort ondanks bezuinigingen, we houden het nog steeds uit door hard te werken.”In de kunstenaarspraktijk van Fernandes staat uithoudingsvermogen altijd in relatie tot arbeid. Vanaf 2018 werkt Priscila Fernandes aan haar onderzoeksproject Labour Series, een artistiek onderzoek naar de relaties tussen vrije tijd, werk, kapitalisme en abstracte kunst.

‘Niets-doen: hoe doe je dat eigenlijk?’, vraagt Fernandes zich af. In de benedenruimte draait de korte film Portrait of an Artist, gemaakt in 2019 door Mirjam Somers en Bas Czerwinksi in opdracht van CBK Rotterdam. In de film kaart Fernandes aan hoe we constant productief zijn, zelfs in onze vrije tijd zijn we bezig met zelfverbetering. Als kunstenaar is ze “hyperactief”, staat ze voortdurend aan. Zelfs een tentoonstellingsbezoek is een manier om meer te weten te komen, om wat je ziet te meten aan je eigen kunstenaarspraktijk. Ditzelfde geldt voor een boek lezen. Wat betekent het om een constante behoefte te voelen om productief te zijn, een behoefte die bovendien wordt gevoed door de mensen om je heen?

‘Niets-doen: hoe doe je dat eigenlijk?’

"Happier than a Seagull with a French Fry", work-in-progress van Priscila Fernandes bij Hotel Maria Kapel, 2020. 

“Ik houd me al lange tijd bezig met vragen als deze, zowel als individu en als kunstenaar. Ik ben daarbij steeds op zoek naar positieve manieren waarop ik me kan verhouden tot onze hedendaagse zeitgeist, manieren waarop de focus verschoven kan worden van een maatschappij van arbeid naar een maatschappij van vrije tijd”, zegt Fernandes over haar Labour Series.

In 2012, maakte ze een film Naar de Speeltuin! over een teambuildingsactiviteit voor volwassenen, in een speeltuin ontworpen door Aldo van Eyck in Amsterdam. Het idee van ‘teambuilding’ gaat uit van het verbeteren van productiviteit en motivatie op de werkvloer. Waarom ‘mogen’ we niet vrijuit spelen, zonder hier een mate van productiviteit (gestimuleerd door bedrijven die hier speciaal voor worden opgezet) aan te verbinden, vraagt Fernandes. 

Voor de 32e editie van de Biënnale van São Paulo maakte ze de installatie Cuckoo-land and Other Futures (2016), waar bezoekers konden uitrusten in strandstoelen terwijl ze keken naar de film Gozolândia (2016). De film verwijst, zoals de titel al suggereert, naar de middeleeuwse mythe van Luilekkerland: het sprookjesland waar nooit gewerkt hoeft te worden, waar eten in overvloed aanwezig is en de zon altijd schijnt. Fernandes plaatst in de film verschillende moderne vrijetijdsbestedingen, waaronder sporten, naar het park gaan, en zonnebaden, naast moderne kunstwerken. Een voorbeeld is het schilderij Baders bij Asnières (1884) van Georges Seurat, waar een groep arbeiders geniet van een warme zomerdag aan de rivieroever van de Seine.

'Gozolândia e Outros Futuros' / 'Cuckoo Land and Other Futures', installatie overzicht bij TENT Rotterdam, foto: Aad Hoogendoorn

'Gozolândia e Outros Futuros' / 'Cuckoo Land and Other Futures', installatie overzicht bij TENT Rotterdam, foto: EC Thomson

Voor haar Labour Series (2018-) maakt Fernandes levensgroteschilderijen door verschillende ‘vrijetijdsactiviteiten’, zoals zwemmen, skaten en zonnebaden, uit te voeren. Zo glijdt ze voor Slippin’ and slidin’, scoot like a seal (een verwijzing naar Slip ’N Slide, de eerste plastic buikschuifbaan voor in de achtertuin) met haar lichaam over de verf. Ook skate ze over het doek, schildert ze liggend vanuit een hangmat en maakt ze met plastic opblaasfiguren afdrukken op doeken. Deze ‘vrijetijdssituaties’ worden vervolgens gefotografeerd en afgedrukt op levensgrote schaal.  

Happier than a Seagull with a French Fry(work in progress) is het eerste werk waarvan het maakproces zichtbaar is voor publiek, gedurende de periode van haar residentie in Hoorn (11 juni tot 11 juli). Fernandes maakt duidelijk dat het geen performance is, ondanks dat het misschien zo lijkt voor bezoekers die binnenlopen. 

'In the hammock', C-Print, 200 x 120 cm © Priscila Fernandes (in production)

‘Ben je nu echt ontspannen?’ vroeg ik haar. Fernandes: “Aanvankelijk dacht ik dat het heel ontspannend zou zijn, het liggen op de doeken, maar eigenlijk ben ik constant aan het werk.” Haar reeks geënsceneerde situaties laten zien hoe ‘nietsdoen’ altijd ‘ietsdoen’ is. 

VOLG METROPOLIS M OOK OP INSTAGRAM

Happier than a Seagull with a French Fry(work in progress) is nog t/m 11 juli te zien in Hotel Maria Kapel. De definitieve compositie wordt gepresenteerd tijdens de finissage op 11 juli,kunsthistoricus Marga van Mechelen geeft een lezing over uithoudingsvermogen in de geschiedenis van performancekunst en performancekunstenaar Sands Murray-Wassink zal in gesprek gaan met Priscila Fernandes.

Website: http://hotelmariakapel.nl/nl/2020/06/12/priscilafernandesfinissage/

Nadeche Remst

is kunsthistoricus

Recente artikelen