metropolis m

Het beeld van Koning Boudewijn na te zijn besmeurd met rode verf

Desastreuze cultuurbezuinigingen, een verstikkende coronacrisis, politiegeweld en sociale ongelijkheid: België was stevig aan het bloeden het afgelopen jaar. Ive Stevenheydens geeft een overzicht van de ontwikkelingen in het land, en laat zien hoe kunst steeds weer optrad als verbinder. Een nationaal straatorkest vormt de afsluiter voor 2020.

[h1]TEGEN EEN DESASTREUS KUNSTBELEID

Knipperdeknip! Al in het najaar van 2019 barstte de bom.[1] De Vlaamse cultuursector zag zijn destijds nog kakelverse Minister van Cultuur de bijl zetten in zijn voordien al bijzonder schrale subsidie en trok de straat op, herhaaldelijk. Kunstenaars en organisatoren kantten zich fel tegen de beslissing van Jan Jambon (N-VA, die naast Cultuur ook Buitenlands Beleid en Ontwikkelingssamenwerking onder zijn hode heeft en Vlaams minister-president is). Jambon had in november aangekondigd zestig procent van het budget te zullen schrappen voor tijdelijke projecten van kunstenaars en organisaties, terwijl alle kunstencentra omstreeks zes procent zouden moeten gaan inleveren (zeven ‘grote’ instellingen zouden ‘slechts’ drie procent moeten inboeten).[2]

November 2019, een zelden geziene situatie: dinsdag de 12de zakten meer dan 2000 mensen naar de Brusselse Beursschouwburg af voor een debat georganiseerd door State of the Arts (SOTA). Het zaaltje was veel te klein – organisatoren mikten op tussen de 2 en 400 mensen (waarvoor overigens ook de ruimte te klein zou zijn). Het overgrote deel stond dus op straat en volgde de debatten via een haastig ineengeflanste geluidsinstallatie. Een van SOTA’s voortrekkers, de curator en performer Michiel Vandevelde, sprak die dag van ‘een desastreus beleid, dat schreeuwt om een solidaire reactie van alle mensen die begaan zijn met cultuur’. Ook zei hij dat ‘de boodschap voor Jambon duidelijk is: we laten ons niet uit elkaar spelen.'[3]

Niet veel later, op 28 november, stapten 1500 boze betogers van het Brusselse Centraal Station naar het Vlaams parlement alwaar een zitting van de Commissie Cultuur plaatsvond. De crème van de cultuurbranche tekende present. Jambon wilde dat die een tegenvoorstel deed om de besparingen te herverdelen. Hij legde dus de verantwoordelijkheid in het kamp van de spelers. Makkelijk zat. Maar die lieten zich niet kennen, hun slogan was en is ‘KUNST = SOLIDAIR’.[4] en [5]

En dan kwam er in april 2020 plots toch ‘positief’ nieuws. Jambon keerde deels zijn wagen door vier miljoen extra voor projectsubsidies uit te trekken. Daarmee was de aangekondigde kaalslag niet zo spectaculair als voorzien. Concreet ging dit – we kunnen het niet genoeg herhalen – erg schaarse potje van 8,47 miljoen euro naar 3,39 miljoen om terug te jo-jo’en naar 7,39 miljoen. Over de overige, eerder genomen bezuinigingen repte men met geen woord. Jambon sprak van ‘geen strategische maar een tactische’ beslissing. Op die manier kon er vooralsnog vier miljoen voor de tweede subsidieronde in het najaar, in september, vrijgemaakt worden. En de culturele werkers? Die reageerden lauw tot voorzichtig positief. Zo stelde acteur en woordvoerder van de acteursgilde Michaël Pas voor VRT het op 16 april: ‘Dit is een lichtpunt in donkere tijden. Je merkte dat de minister zich de afgelopen maanden verder heeft ingewerkt en zich goed laat omringen. Dit is ook goed nieuws voor het publiek, dat er wel bij kan varen.'[7]

Heel recent, midden december 2020, kwam er weer een nieuw opstootje. In de voorbereidingen van een nieuw Kunstendecreet, wou de regering zogeheten Kerninstellingen benoemen. Die nog niet nader bepaalde instituten zouden dan financiële zekerheid krijgen op langere termijn. In een analyse voor Etcetera schreef Yasmina Boudia, zakelijk leider van Hiros (een organisatie die artistieke trajecten ondersteunt)  het volgende: ‘Het ecosysteem van ons kunstenlandschap zal alleen maar meer uit balans raken, en nu al is duidelijk wie daarvan de dupe zal zijn: de grote groep middelgrote, kleine en piepkleine organisaties die allemaal een belangrijke rol spelen in de ondersteuning van kunstenaars.'[8]

En dan komt er 19 en 20 december, vlak voor het kerstreces, weer nieuws binnen. Voor de evenementensector komt er extra steun, wel tot 2 miljoen per organisatie. Ook kondigt Jan Jambon op dezelfde persconferentie aan dat op 21 januari 2021 een nieuwe Vlaamse cultuurzender het licht zal zien, Podium-19 geheten.(*) In De Morgen lees ik daags nadien, op 20 december, dat de Vlaamse regering het nieuwe kunstendecreet goedkeurt, incluis de doorvoering van de ‘kerninstellingen’. Die maken aanspraak op werkingssubsidies voor ineens tien jaar (in tegenstelling tot de eerdere vijf jaar). (**)

[h1]EEN VERSTIKKENDE CRISIS

Maar er knaagde in 2020 wel meer.[9] Op het moment dat de minister zijn aangekondigde bezuinigen terugdraaide, waren de huizen groot en klein immers al een dikke maand dicht. De eerste lockdown vond in België voor musea en kunstencentra plaats van vrijdag 13 maart tot maandag 18 mei. Cinema’s en filmverenigingen mochten op woensdag 1 juli hun projectoren weer laten draaien. In de theaters, concertzalen en clubs bleef het relatief stil.

Tijdens de eerste lockdown werd er vanuit de overheid gedurende weken, maanden geen hand of vinger naar het kunstenveld uitgereikt. Nog voor de piek van de eerste coronastorm had die regering het immers véél te druk met zichzelf: ze moest nog gevormd worden! Maar ach, in tijden dat virologen tot echte sterren van de media verwerden, leken politici wel overbodig. In 2020 brak België met 494 dagen zonder ‘echte’ federale regering immers bijna haar eigen record van tien jaar geleden – in 2010-2011 duurde het 541 dagen vooraleer er na lange onderhandelingen een nieuwe federale regering tot stand kwam. ‘Echte’ was hier een misplaatst eufemisme voor: omwille van de laaiende coronacrisis werd 17 maart een regering ad interim ingesteld waar Sophie Wilmès (MR) aan het hoofd van stond. Het was een coalitie van Christendemocraten (CD&V) en liberalen (Open Vld + MR). De huidige officiële federale regering, onder leiding van Alexander De Croo, ging 1 oktober in voegen. In België verzinnen we altijd wel een naam voor coalities. Dit keer werd dat Vivaldi, naar de vier jaargetijden van de vermaarde Italiaanse componist en violist. Het had ook iets minder respectvol misschien pizzacoalitie kunnen heten. In ieder geval tekenden voor deze regering blauw (winter, voor de liberalen), rood (zomer, voor de socialisten), groen (lente, voor de groenen) en oranje (herfst, voor de christendemocraten).[10]

[blockquote]Op 28 november stapten 1500 boze betogers van het Brusselse Centraal Station naar het Vlaams parlement alwaar een zitting van de Commissie Cultuur plaatsvond. De crème van de cultuurbranche tekende present

#UnitedForANewNormal, 4.7.20

Volgens nationaal manager Amin Dridi van Amplo, het HR-bureau dat ook vandaag 18.000 klanten in de cultuursector bedient, sloeg financieel ‘de crisis in als een atoombom’.[11] Corona leidde tot nog meer protest op de regering vanuit de sector, opnieuw zowel on- als offline. Op Facebook en plaatsten velen andermaal een filter, dit keer een oranje kruis met de tekst ’the sound of silence’ – geen verwijzing naar die jankerige song, maar vooral naar de noodkreet SOS. [2]

Ook op straat werd er in 2020 veelvuldig aan alarmbellen getrokken omwille van de verstikkende crisis. Of beter: tijdens de eerste lockdown drukten we nog op de applausknop. Dagelijks om acht uur ’s avonds klapte de burger uit het open venster enthousiast in de handen of trok hij op straat om er met potten en pannen te kletteren: ‘dankwoorden’ of ‘steunbetuigingen’ voor onze hulpverleners en werkers in nood. Dat enthousiasme, die positieve energie, bleef tijdens de tweede lockdown volledig uit. Het werd na 1 mei opeens akelig stil. Zelfs de commerciële media stopten met feelgoodshows zoals het dagelijkse #Corona2020 op Vier.[13] Wel vond, in navolging van Nederland en Engeland, ook in België ‘Red Alert’ plaats. Zo kleurden 28 augustus diverse instituten over het hele land symbolisch rood. Van negen uur ’s avonds tot vijf voor twaalf verlichtten de gevels van Bozar tot Vooruit bloedrood op. Een noodkreet naar de overheid toe van en voor de duizenden artiesten, freelancers, technici en andere culturele werkers die zonder baan nog maar weinig perspectief hadden (en hebben).

Beursschouwburg Brussel kleurt rood tijdens Red Alert, 28.8.2020

Bozar, Brussel, Red Alert, 28.8.2020

Zondag 6 september trokken we maar weer eens met zijn allen de straat op. Opnieuw betoogden meer dan duizend mensen uit de cultuur- en evenementensector, ditmaal op de Kunstberg ‘in bubbels van 400’, op dat moment het maximale aantal voor een cultureel evenement in de buitenlucht. ‘We verwachten evolutie en kunnen werken mét het virus’, zo verklaarde co-organisator Carl de Moncharline aan VRT. ‘Wij zouden graag de verschillende activiteitensectoren nieuw leven inblazen. Cultuur vertegenwoordigt 5 procent van het bruto nationaal product. We kunnen in ieder geval geen Nationale Veiligheidsraden meer hebben waar zelfs niet over ons wordt gesproken. Dit is niet aanvaardbaar. Er zijn duizenden mensen die in onnoemelijke moeilijkheden worden ondergedompeld en sommigen van hen zullen het niet overleven… We willen dat de verantwoordelijken zich in de problematiek verdiepen. De sectoren moeten geleidelijk heropend worden. We zijn allemaal beroepsmensen en zijn in staat dat goed te doen.’ [14]

Ofschoon de betogers naar een versoepeling van de coronamaatregelen hengelden, strandde de sector niet veel later in het tegenovergestelde geval: vanaf 29 oktober was de tweede lockdown een feit. 1 december mochten musea en kunstencentra weer open, terwijl de rest van het veld fysiek nog steeds potdicht bleef en blijft…

Terwijl veel culturele werkers teren op technische werkloosheid en/ of op spaarcenten en giften,[15] reikt de overheid wel enige hulp aan. Tussen de mogelijkheden tot uitstelling van betalingen, overbruggingskrediet of vervangingsinkomens, wil sinds kort de culturele activeitenpremie een strohalm aanreiken waar men aan vast kan klampen.[16] Op 17 december 2020 werd er 24,3 miljoen euro toegekend, in totaal moet er 35 miljoen euro beschikbaar komen. Sollicitanten kunnen een maximum van 20.000 euro aanvragen. Let op: deze premie is enkel voor personen en organisaties die activiteiten organiseren. Maar wat valt er dan te organiseren als er geen plekken zijn daartoe? Ook al dringen de beleidsmakers aan op ‘alternatieve presentatievormen, denk aan streaming, een poëzietelefoon, een balkonserenade, virtuele workshops of tentoonstellingen’? Kunstenaars en cultuurwerkers reageren, hoe kan het ook anders, andermaal verbolgen. ‘Het is als iemand op intensieve een driewieler cadeau doen’ en: ‘We dachten dat u stilaan begreep wat kunstenaars doen en wat het vergt om tot waardevolle projecten te komen’, klinkt het 6 november laconiek en bijzonder cynisch in een open brief van State of the Arts aan Jan Jambon.[17]

 

BLACK LIVES MATTER

De crisis en de lockdowns benadrukten eens te meer sociale ongelijkheden. Ze maakten ook steeds meer duidelijk dat het hoog tijd voor actie was. In geheel België stond de zaak Adil C., een 19-jarige jongen die 10 april in Anderlecht om het leven kwam na een aanrijding met een politiecombi, als een metafoor voor het toenemende onbegrip en de spanningen tussen politie en de burger–waarmee vooral (allochtone) jongeren bedoeld worden, tenminste volgens de massamedia. Hoewel de acties rond ‘Justice pour Adil’ soms leidden tot onnodige rellen, groeide bij een groot deel van de bevolking nog meer het besef dat in de grote steden, en met name in Brussel, een decennialange politiek van negeren en verwaarlozen van bepaalde lagen van de bevolking tot versplintering en wederzijds onbegrip heeft geleid.

Hoe beleefden wij Belgen in deze roerige tijd kunst en cultuur? Om het kort te stellen: mondjesmaat en uiterst voorzichtig. Sinds mei 2020 stap je niet meer incognito eender welk museum binnen. Je hoort immers voortaan vooraf je tijdsslot te reserveren en daartoe je in te schrijven met naam, adres, mail en geboortedatum. Binnen loop je een parcours af, in de voorgestelde richting zonder terugkeren, en houd je steeds voldoende afstand van de ander. Ook gebruik je, indien nodig, bij voorkeur je eigen hoofdtelefoon. Vanzelfsprekend ontsmet je je handen geregeld. 

Never let a good crisis go to waste, of wellicht beter, Never waste a good crisis. Winston Churchills befaamde quote uit 1940 – sommigen beweren dat hij het van iemand anders leende – kon je afgelopen jaar wel vaker opvangen. Wel, waar hebben we met zijn allen dan op gewacht? 2020 was toch de uitgelezen kans om de oude formaten overboord te gooien en te denken aan nieuwe vormen van tentoonstellingen, theater, feesten en dies meer? Persoonlijk vond ik dat al te vaak evenementen al te ‘vanzelfsprekend’ – lees dus geforceerd – werden overgeheveld naar online formaten.

Toch had die transformatie zeker ook zijn positieve kant: in 2020 stonden we als bezoekers nooit zo dicht bij de kunstenaars/ denkers/ anderen. Tal van onlinemeetings, niet zelden via het sinds corona geëxplodeerde platform Zoom, brachten ons in chatkamers samen met zowel grote als minder illustere namen. Zeer dichtbij, al was het één op één, zaten we samen aan onze schermpjes gekluisterd, soms mijlen van elkaar verwijderd. Dat delen van kennis kon en kan echter nog beter. Vaak bleven de online meetings beperkt tot een kopij van wat ze doorgaans in het echte leven zijn: een combinatie van een lezing of presentatie gevolgd door een Q&A. In groepsgesprekken ging er dan weer al te vaak technisch heel wat mis, of bleven de gesprekken beperkt tot een voorstelrondje.

Her en der – in Blankenberge, Knokke, Houthalen-Helchteren en herhaaldelijk in de hoofdstad – vonden relletjes plaats die de pers gretig uitvergrootte en beschuldigend wees naar jongeren en allochtone bevolkingsgroepen. Er waren inderdaad best wat spanningen. Politiecontroles voor corona (lees mondmaskerplicht en samenscholingen) liepen meermaals uit de hand. Hoewel volgens enkele artikelen Trumps hellhole wel onvoltooid tegenwoordige tijd leek, was de Brusselse realiteit veel genuanceerder. In een recent artikel in het weekblad Humo genaamd ‘Brutaal Brussel: Open oorlog op straat’ gaf jeugdwerker Don Pandzou een verhelderende situatieschets.[18]

De kunstsector reageert met het voortschrijdend inzicht zich te dekoloniseren. Ofschoon die beweging al enkele jaren geleden werd ingezet, kwamen we in 2020 min of meer tot een veralgemeend besef. Dit denken en discours zal zeker de komende jaren nog vruchten afwerpen. Tijdens de coronacrisis bevroegen en herdachten dus tal van instituten hun witte positie terdege – Kaaitheater, Beursschouwburg, La Loge of Wiels om er maar enkele in het Brusselse op te noemen. Ongetwijfeld gaf Black Lives Matter de debatten een duwtje in de rug. In de nasleep na de moord op George Floyd werden in onder meer Ekeren, Gent, Hasselt, Oostende en Brussel standbeelden en beeldengroepen van massamoordenaar Leopold II en andere kolonisatoren met rode verf beklad. Hetgeen voordien beperkt bleef tot acties van zweepbewegingen, drong in 2020 dus tot een zeer brede laag van de bevolking door. Zelfs Koning Filip bekende 30 juni zijn diepste spijt voor de vele misdaden van ons landje in Congo weleer. Getuige daarvan ook het – gezien de sanitaire omstandigheden – megaprotest dat zich in Brussel op zondag 7 juni voordeed. Maar liefst 10 duizend mensen kwamen aan de voet van het Justitiepaleis samen voor een vreedzame betoging tegen racisme en politiegeweld.[19]

Liefst 10 duizend mensen kwamen aan de voet van het Justitiepaleis samen voor een vreedzame betoging tegen racisme en politiegeweld

[figure blmb10]

VOORTSCHRIJDENDE INZICHTEN

Door corona kwamen lang aanslepende problemen zoals luchtvervuiling, mobiliteit en armoede in 2020 nog veel sterker uit de verf. Daar werd heus wel wat aan gedaan: de stad voerde bijvoorbeeld over haast het hele grondgebied de zone dertig in, legde tientallen kilometers nieuwe fietspaden aan en voorzag in extra opvang. Ook stak de kunstensector, die bevolkingsgroep waar in feite niemand naar omkeek, vaak zelf de hand uit naar minder welgestelden. Zo toverde eind april de Beursschouwburg, gelegen in het hartje van de stad, zich om tot onthaalcentrum voor daklozen. Samen met Globe Aroma en vzw Hobo ving het kunstencentrum mensen in nood op. Elke dinsdag, donderdag en zaterdag konden hulpbehoevenden er voortaan maaltijden afhalen, hun mobieltje opladen en gebruik maken van de toiletten.

Gevel Beursschouwburg Brussel

Ook vandaag worden er gebakjes, fruit en kleding uitgedeeld. Om de hoek blijft in de Kogelstraat de vestiging van Hobo eveneens open. Alles is ingericht met aandacht voor de coronamaatregelen. Zo is met beperkte middelen en een gezonde DIY-aanpak het onthaal/ ticketbureau omgeturnd tot een doorgeefluik. Vanachter plexiglas bedienen vriendelijke vrijwilligers de daklozen en slaan ze een hartelijk praatje.

Buiten komen is gezond! Dat werd in de loop van 2020 steeds sterk gepropageerd door de zich snel afwisselende streng van regeringen, ministers en – het, zeg maar stabiele, leger van – virologen. Enkele maanden geleden lanceerde Beursschouwburg nog een interessant project. Onder de noemer On the Go maken tot vandaag geluidskunstenaars geregeld sound walks die je op je telefoon kan afspelen. Die wandelingen vinden in het centrum plaats, maar ook ruimer, over het gehele Brusselse Gewest.[20] De muzikant Cheb Runner kiest voor de onmiddellijke buurt rond het kunstencentrum. Die heeft, door corona, maar zeker ook omwille van aanslepende straatwerken, vandaag veel weg van een no man’s land. Voor zijn geluidswandeling doorspekt Runner een spannend voortratelende compositie – John Carpenter is niet ver weg – met veldopnames van de buurt. Normaliter bijzonder drukke, volkse en banale plekken dringen langs mijn hoofdtelefoon binnen als spoken uit een ver verleden. Wat is het vreemd om voor het gesloten café Les Brasseurs te staan of de anders altijd overvolle snackbar Baraka binnen te gluren. De stoelen staan er omgekeerd op de tafels, stof dwarrelt in de zon. Alles ligt er verlaten bij, maar ik hoor geroezemoes, lachen en het gekletter van glazen en vorken. Brussel lijkt op dit eigenste moment een woestijn…

Still Let's stick together, 2020/2021

Onze hoop mag en zal niet sterven! Nog steeds vinden acties plaats die de moed er willen inhouden. Een mooi voorbeeld is Let’s tick together. Het kunstenveld maant de bevolking aan deel te nemen aan  ‘het nationale slotritueel voor 2020’. Om 30 december om 20 uur horen we in de straat of voor het open raam post te vatten. Zoals vanouds dus, zoals in maart en april. Dit keer gaat het echter om een georkestreerde actie, om een choreografie waar jong en oud kunnen aan deelnemen. Bedenker en componist Ruben Nachtergaele presenteert op de website letsticktogether.be verschillende ritmes uit die je kan leren meetikken, met een lepel op een glas. We moeten een beetje oefenen en 30 december volgen we zo, via een livestream gezamenlijk een partituur waar iedereen een stem in heeft. Deze actie lijkt misschien wat onnozel, maar ik vind het een veelbetekenende en verbindende zet.  Iets inclusief wat hopelijk de harten verwarmen kan. Ook voor Let’s tick together is kunst solidair. Ik ga die avond alleszins voor mijn open raam staan en hoop even deel te mogen maken van een heus straatorkest. En daarna is het aftellen tot het vaccinaties komen, gevolgd door de sinds lang verhoopte bevrijding. Het wordt vast en zeker een 2021 vol uitdagingen.

[1] Het cultuurbeleid en de -subsidies zijn in België sinds 1970 gesplitst en worden beheerd door de cultuurgemeenschappen. Dit artikel beperkt zich tot de crisis in Vlaanderen.

[2] Voor met name Ancienne Belgique, Antwerp Symphony Orchestra, Brussels Philharmonic, Concertgebouw Brugge, deSingel, Kunsthuis (Opera Vlaanderen en Ballet Vlaanderen) en Vooruit, werd op de werkingssubsidies 3 procent bespaard. Nog een ‘detail’ over Vooruit: het kunstencentrum voelt de noodzaak om plots van naam te veranderen omdat de politieke partij in september 2020 aankondigde ook haar naam te zullen veranderen in VOORUIT. Zie ook https://www.vooruit.be/nl/nieuws/381/KUNSTENCENTRUM_VOO_UIT_KIEST_VOOR_EEN_NIEUWE_NAAM/

[3] https://www.hln.be/binnenland/meer-dan-2-000-mensen-op-de-been-in-brussel-tegen-cultuurbesparingen-regering-jambon~ab58bf81/

[4] “Wat Jambon nu doet, is dan ook geen besparing. Deze regering neemt wraak op de cultuursector. Jambon en co willen de cultuursector jennen, ontwrichten en als boksbal gebruiken,” schreven Rachida Aziz en Christophe Callewaert in een intelligente analyse in Rekto-Verso op 18 november 2019. https://www.rektoverso.be/artikel/wie-nu-verbaasd-is-over-de-cultuurbesparingen-heeft-de-voorbije-jaren-niet-goed-opgelet

[5] Rekto-Verso leverde ook enkele enkele analyses die de bezuinigingen in een internationaal kader plaatsen. Zo bespraken de essays van László Györi, Pieter Verstraete of Ahilan Ratnamohan respectievelijk de situatie in Hongarije/ Orbán, Turkije/ Erdoğan of in Australië. https://www.rektoverso.be/dossier/xt9ySo4EmwXrbRzXH

[6] Op Facebook en dergelijke werden we bijvoorbeeld allemaal aangemaand om een gele filter deels over onze profielfoto te plaatsen, de actie genaamd -60% yellow. Geel: de verwijzing naar Vlaanderen plus een ‘blokkage’ van 60% op de foto – de hoogte van de bezuinigingen. Voor een overzicht van andere acties rond die periode, zie http://state-of-the-arts.net/protests-november-2019/

[7] https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/04/16/jan-jambon-vindt-vier-miljoen-extra-voor-projectsubsidies/

[8] https://e-tcetera.be/de-kerninstellingen-op-de-schop/

[9] België stond in 2020 niet zelden op de eerste plaats in de rankings. Het land kende in november 2020 voor het eerst meer sterftecijfers dan in de ‘hoogdagen’ van WO II. Voor terdege en evoluerende overzichten en grafieken van de coronacijfers in België zie https://nl.wikipedia.org/wiki/Coronacrisis_in_België

[10] Zie voor de regeringsvormingen ook https://nl.wikipedia.org/wiki/Regeringsformaties_België_2019-2020 en wat betreft de Vivaldicoalitie https://nl.wikipedia.org/wiki/Vivaldicoalitie

[11] https://www.hln.be/muziek/cultuursector-vraagt-gegarandeerd-inkomen-in-open-brief-nu-aantal-contracten-met-80-is-gedaald~aa139798/

[12] In augustus lanceert de evenementensector gezamenlijk de actie The Sound of Silence. Hierover zegt Katrien Vermeire aan VRT: “Het is 5 na 12 voor de bedrijven in de evenementensector, want er wordt niet naar ons geluisterd. Die stilte willen we doorbreken.” Bron: https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/08/10/sound-of-silence-actie-evenementensector/

[13] Voor enkele highlights van solidaire acties en hartverwarmdende momenten onder de bevolking zie https://www.vier.be/corona2020

[14] https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/09/06/meer-dan-1-000-mensen-uit-cultuur-en-evenementensector-betogen/

[15] State of the Arts startte in april 2020 bijvoorbeeld met “SOS Relief”, een online tool waarmee je kleine bedragen kan storten voor cultuurwerkers in nood. http://state-of-the-arts.net/sosrelief/

[16] https://www.vlaanderen.be/cjm/nl/de-culturele-activiteitenpremie Voor de mogelijkheden op een rijtje zie https://www.vlaio.be/nl/begeleiding-advies/heropstart-na-corona/nood-aan-financiele-ademruimte/premies-en-andere-inkomsten

[17] http://state-of-the-arts.net/2020/11/06/open-brief-activiteitenpremie/

[18] De oprichter van Waka Waka Generation, een vereniging voor en door jongeren met een Sub-Saharaanse achtergrond spreekt: “Beseffen mensen wel hoe zwaar zo’n lockdown is voor jonge gasten die op een klein appartement van 40 vierkante meter wonen, met drie generaties onder één dak, zonder ruimte, zuurstof of een stille plek voor je schoolwerk? Dat zorgt voor stress, lawaai, problemen, ruzies… En als je dan even een luchtje gaat scheppen en je slaat een babbeltje met een vriend, word je lastiggevallen door een geïrriteerde politieman die het die dag moeilijk heeft om de coronamaatregelen te handhaven. Je enige mondmasker, dat je al drie dagen draagt, zit in de was. Maar de politieman gelooft je niet en vraagt je identiteitskaart. Je wordt nerveus en stribbelt tegen, want je moeder heeft gevraagd om je zusje van school te gaan halen en je wilt niet te laat komen. Voor je het weet, zit je op het commissariaat of heb je een boete van 250 euro gekregen, waarvan je niet weet hoe ze die thuis gaan betalen. Dát is de leefwereld van die gasten.” Uit ‘Brutaal Brussel: Open oorlog op straat’ , Don Pand zou in een interview met Raf Liekens. In Humo Nr. 4187/49, 4-10 december 2020, p. 12-17.

[19] https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/06/07/liveblog-protest-vs-en-wereldwijd/

[20] Op www.beursschouwburg.be staan tientallen exemplaren: eenvoudigweg steeds een map plus een playlist. De ‘gebruiker’ loopt het voorgestelde parcours af en luistert naar de soundmix.

(*) De Standaard meldt 19 december het volgende: “Podium-19 zal gratis te bekijken zijn op VRT NU, Proximus en Telenet en is een initiatief van de Vlaamse overheid en de zeven(*) Vlaamse kunstinstellingen, waaronder De Singel en de Ancienne Belgique. Meer details en het volledige zendschema worden begin januari bekendgemaakt.” Bron:  https://www.standaard.be/cnt/dmf20201219_96006908

(**) https://www.demorgen.be/tv-cultuur/nieuw-vlaams-kunstendecreet-goedgekeurd~b1023034/

 

Recente artikelen