metropolis m

Poster van POST in de stad

POST ­– voorheen Expoplu – breidt uit naar een tweede locatie in Arnhem. Welke ambities gaan gepaard met deze uitbreiding van de instelling? Youri Appelo: ‘We willen in beide steden hetzelfde programma aan kunnen bieden, maar in meerdere versies.’

Vanuit de nieuwe locatie aan de Arnhemse Driekoningenstraat zwaait Youri Appelo me tegemoet. Ik heb afgesproken met de artistiek leider van POST, voorheen Expoplu, om te horen over de plannen die met deze naamswijziging en uitbreiding gepaard gaan. Waar de ‘plu’ in Expoplu expliciet verwees naar haar locatie in een Nijmeegse voormalige paraplufabriek, lijkt het nieuwe ‘POST’ een regelrechte hint naar deze nieuwe tweede locatie in Arnhem, ooit een postgebouw. Ik ben niet de enige die dat opvalt. Appelo: ‘Laatst zei iemand tegen me: “Jammer dat de nieuwe naam meer in relatie staat tot Arnhem dan Nijmegen” – daar komt natuurlijk de Vitesse/NEC-struggle een beetje in naar voren.’ Zelf zegt hij nooit zo bezig te zijn geweest met die link: dat de nieuwe naam refereert naar de voormalige functie van het gebouw noemt hij zowel toevallig als meant to be.

[answer Youri Appelo] ‘De naam komt voort uit hele andere overwegingen. “POST” kent meerdere speelse betekenislagen: het refereert naar de ambitie een centrale “post” voor de regio, en een artistieke grenspost tussen Nederland en Duitsland, te worden. Ook refereert het naar de transitieperiode waar we nu in zitten: als voorzetsel geeft “post” een fase aan die nog niet helemaal losgekoppeld is van het vorige maar ook nog niet helemaal gearriveerd is in het nieuwe. Daarnaast merkte ik dat mensen buiten regio onze vorige naam lastig te onthouden vonden. Dan was het zo van: “Hee jij werkt bij expo….”– en dan zakte het weg. Er zijn ook veel kunstinstellingen met vergelijkbare namen als Expoplu, zoals Extrapool en Expo Bart in Nijmegen, of Expodium in Utrecht. Voor de plek de we willen worden vonden we het belangrijk een herkenbaardere naam hebben, die bovendien in meerdere talen uit te spreken is.’

Marsha Bruinen

 Hoe kwamen jullie in dit pand terecht?

Youri Appelo

‘We kenden de ruimte al van een tentoonstelling die we hier vorig jaar hebben gehouden. Uiteindelijk stelden kunstenaarsduo Frank en Michiel voor om deze ruimte samen met ons, platform Schakel025, afhaalrestaurant Dit is Bowley en theatergezelschap Kompagnie Kistemaker te gaan huren. Wij vinden het heel erg fijn om, net als in Nijmegen, in een gebouw te zitten met meerdere partijen. Dan kun je leuke cross-overs doen: Schakel025 kan bijvoorbeeld een “schakel-café” (networkborrel) organiseren tijdens een een expositie, of Dit is Bowley kan het eten bij een opening verzorgen. Zo kunnen we hier als netwerk gaan fungeren.’

‘Laatst zei iemand tegen me: ‘‘Jammer dat de nieuwe naam meer in relatie staat tot Arnhem dan Nijmegen’’ – daar komt natuurlijk de Vitesse/NEC-struggle een beetje in naar voren’

Opening 'In Belief is Power', eerste tentoonstelling (destijds nog als Expoplu) op de Arnhemse locatie in 2020, foto: Floris de Vries 

Jonathan van Doornum, 'Jacket' (2019), courtesy: de kunstenaar, tentoonstelling 'In Belief is Power', foto: Floris de Vries

Marsha Bruinen

Gaan jullie hier qua programmering dezelfde lijn doorzetten?

Youri Appelo

‘Ja, je kan onze programmering visueel voor je zien als een soort rad. We hebben vier pijlers: Perspectives (actuele groepstentoonstellingen rondom een specifiek thema), Symbiosis Series (experimentele duo-tentoonstellingen), Alliances (inhoudelijke samenwerkingen) en Interactions (een talentontwikkelingstraject). Die laatste vindt één keer per jaar plaats, we hebben zojuist de open call ervoor gesloten. De andere formats vinden allemaal twee keer per jaar plaats. Het idee is dat ze evenredig verdeeld worden over Arnhem en Nijmegen, dus per jaar heb je één Symbiosis Series hier, één daar, één Perspectives hier, één daar… We willen in beide steden hetzelfde programma aan kunnen bieden, maar in meerdere versies.’

Marsha Bruinen

Dus het programma is niet toegespitst naar stad Arnhem of de stad Nijmegen?

Youri Appelo

‘Nee, maar die toespitsing kan er wel op een ander niveau inzitten; in wat we binnen die programmaformats gaan doen. In Nijmegen gaan we bijvoorbeeld met QTopia Queer Arts Festival samenwerken; dat zit in Nijmegen en het resultaat van die samenwerking zal dus ook daar te zien zijn. Het kan ook zijn dat een bepaald onderwerp in de ene stad passender is om te onderzoeken dan in de andere. Gentrificatie, bijvoorbeeld: dat is in deze Arnhemse wijk ­– voorheen een rosse buurt, nu een van de hippere, duurdere wijken van de stad­ – interessanter om iets mee te doen dan in Nijmegen. Maar: grappig genoeg kregen we laatst ook de vraag van een Arnhems collectief om juist in Nijmegen met ons samen te gaan werken. Zulke cross-overs, binnen wat dan de “025-cultuurregio” genoemd wordt, willen we heel graag nog meer gaan stimuleren.’

Marsha Bruinen

Heb je het idee dat Arnhemse en Nijmeegse culturele makers en denkers elkaar nu nog niet vinden?

Youri Appelo

‘Ze vinden elkaar al een beetje. De Nieuwe Oost doet dit op gebied van literatuur en theater al succesvol. In de beeldende kunst mis ik die verbindingen nog wel. Voor ons zou het ideaal zijn om de Nijmeegse Radboud-student te gaan verbinden met de Arnhemse ArtEZ-student. Het duurt dertien minuten om van de ene naar de andere stad te reizen met de trein; dat vraagt om een radicaal andere opvatting over hoe je Arnhem en Nijmegen benadert en over hoe die twee met elkaar verbonden kunnen worden. Dat willen we binnen onze organisatie ook gaan doen. In Nijmegen hebben we een grote vrijwilligersclub van jonge mensen; het lijkt ons heel leuk om die te verbinden met de toekomstige Arnhemse club. Daarbij willen we natuurlijk ook een beetje spelen met de Arnhem/Nijmegen-rivaliteit, door karaokewedstrijden of iets dergelijks te organiseren tussen beide teams. Met zulke informele activiteiten willen we jonge mensen, die de eerste stappen binnen het culturele werkveld zetten, met elkaar verbinden.’

'Voor ons zou het ideaal zijn om de Nijmeegse Radboud-student te gaan verbinden met de Arnhemse ArtEZ-student'

Poster van POST in de stad

Aankomende tentoonstellingen bij POST: links 'When Stones Awake' (Nijmegen), rechts: Symbiosis Series van Natalia Jordanova en Alexandra Martens Serrano (Arnhem)

Marsha Bruinen

Hoe zie jij beide steden? Hebben ze een vergelijkbaar kunstkarakter?

Youri Appelo

‘Ik denk dat Nijmegen iets alternatiever is, met haar krakersgeschiedenis. Er heerst een alternatieve geest, dat zie je ook in de gekozen partijen terug. In Arnhem ligt de focus denk ik iets meer op de kunst zelf; een interesse in vorm, techniek en esthetiek. Maar de steden zijn niet zwart-wit van elkaar te onderscheiden: er zijn natuurlijk heel veel mensen en organisaties die niet binnen deze tweedeling passen.’

Marsha Bruinen

De vorige keer dat ik je sprak, tijdens het rondetafelgesprek over kunst in de regio*, zei je dat je als regionale instelling niet een té specifiek programma wil draaien, omdat er nu eenmaal minder aanbod is in de regio dan in de Randstad.

Youri Appelo

‘Ik denk dat ik daar ook wel een klein beetje op terug ben gekomen. Ik denk nu vooral dat het misschien gewoon snel een beetje saai kan worden als je jezelf heel erg limiteert aan één perspectief. Wij zien er een meerwaarde in dat je de ene keer iets zwaars toont, en de andere keer iets speels toont. Dat zorgt ervoor dat je als bezoeker ook verrast kan worden, en geprikkeld wordt om ook tentoonstellingen te bezoeken die niet meteen in je straatje liggen.’

Marsha Bruinen

Gaan jullie je focussen op lokale makers, of willen jullie je vooral internationaal profileren?

Youri Appelo

‘Allebei. Aan de ene kant willen we ons verbinden met lokale makers. Ons talentontwikkelingstraject is daarom dit jaar gericht op Gelderse makers en denkers. Die  willen we méér bieden dan alleen een korte expositie; we gaan ze met dit programma een jaar lang intensief begeleiden. Bij onze oproep hebben we de leeftijdscategorie losgelaten: er lijkt namelijk een hyperfocus op jonge mensen te zijn in open calls de laatste tijd, terwijl mensen die al langer bezig zijn misschien ook wel behoefte hebben aan nieuwe stappen of een andere omgeving. De mensen die we selecteren kunnen zelf hun programma vormgeven. We vragen ze: “Waar heb jij behoefte aan? Wat wil je leren? Wat kan je andere mensen leren? Met wie wil je eens spreken?”, en proberen dat allemaal zo veel mogelijk te faciliteren. In de toekomst zouden we het programma graag ook gieten in een samenwerking met Duitsland. Ik heb zelf als curator bij Schloss Ringenberg, een residentie in Duitsland, gezeten. De curatoren die deelnamen kwamen dan vaak uit heel Nederland, maar de kunstenaars bijna altijd uit Arnhem en Duitsland. Het programma is inmiddels gestopt, dat is jammer, want het was een belangrijk moment in de carrière van veel startende kunstenaars: een eerste internationale uitwisseling. In toekomst willen wij dan ook meer vorm geven aan onze connectie met Duitsland.’

'POST moet geen kaartenhuis zijn dat uiteenvalt als één persoon wegvalt. Het moet een goed gebouwde en gezonde instelling worden'

Olga Ganzha, 'Motherland is Calling' (2018), te zien in 'When Stones Awake', foto: Floris de Vries

Suat Ögüt, 'The First Turk Immigrant or The Nameless Heroes of The Revolution' (2018), nu te zien in 'When Stones Awake', foto: Floris de Vries

Marsha Bruinen

Tot slot: Is POST uiteindelijk dus vooral een voortzetting van Expoplu te noemen?

Youri Appelo

‘POST is 100% een voortzetting van Expoplu. We nemen dan ook dezelfde pijlers mee. De uitbreiding is een nieuwe stap voor de organisatie om gehoor te geven aan ambities, maar het is vooral ook een manier om onze positie in de regio nog duurzamer te maken. Veerkrachtigheid is belangrijk voor ons. Daarom hebben we nu ook voor het eerst een zakelijk leider, Lieke Wouters. We dragen POST met een steeds groter wordende groep mensen. POST moet geen kaartenhuis zijn dat uiteenvalt als één persoon wegvalt. Het moet een goed gebouwde en gezonde instelling worden. Het is namelijk heel leuk om zo’n plek te runnen, maar het ontbreken van structuur en stabiliteit kan het slopend maken. Ik hoop dat ik met POST kan werken aan een plek waar mensen in een gezonde, duurzame en veilige omgeving kunnen werken.’

* zie: http://www.metropolism.com/nl/features/42245_korte_lijnen_grote_impact_kunst_buiten_de_randstad

When Stones Awake is tot 18 juli te zien in Nijmegen, de Symbiosis Series van Natalia Jordanova en Alexandra Martens Serrano opent 19 juni in Arnhem en is daar tevens tot 18 juli te zien. Klik hier voor meer informatie.

Marsha Bruinen

is webredacteur bij Metropolis M

Recente artikelen