metropolis m

Francisco Baquerizo

Scaffolding Scaffolding heet de Graduation Show van HKU MAFA in BAK in Utrecht. Er klinkt steun door in de subtiel politieke expositie voor elkaar, voor anderen.

‘Everything is not so inclusive, honest, conciliate.’ Dit statement, geschreven in rode hoofdletters, markeert de binnenkomst van de afstudeertentoonstelling van de MA Fine Arts van de HKU bij BAK in Utrecht. Het is een referentie naar het werk Todo esta muy caro (Everything is too expensive, 1978) van de Colombiaanse conceptuele kunstenaar Antonio Caro. De uit Ecuador afkomstige kunstenaar Francisco Baquerizo gebruikt de referentie als commentaar op de culturele en politieke dichotomie tussen het Globale Noorden en het Globale Zuiden. De achterkant van het doek is gevuld met striptekeningen waarin hij op een komische wijze reflecteert op de realiteit van zijn sociaaleconomische positie als immigrant, van de afwijzing en goedkeuring van zijn visum tot een karikatuur van een politieagent met de vraag Where are you from?, en een wandelende maaltijdbezorgerstas als verwijzing naar zijn bijbaan.

Francisco Baquerizo

De humoristische wijze waarop Baquerizo precaire situaties weet aan te duiden, is een van de manieren waarop de afstuderende kunstenaars reflecteren op de huidige tijd. De titel van de tentoonstelling, SCAFFOLDING SCAFFOLDING (figuurlijk: in de steigers staan), vormt het kader waarin de jonge generatie kunstenaars nadenken over het ‘in stand houden van de fragmenten uit het precaire heden’. Soms betekent dat het onmiddellijke deconstrueren van bestaande structuren, maar ook het behouden of het bouwen aan nieuwe manieren van nadenken of zorgen voor elkaar. Ook laten ze zien hoe te bouwen aan de toekomst, juist in politiek beladen en onzekere tijden.

Met haar lopende onderzoek naar feministische collectieve methodologieën bouwt Harriet Rose Morley voort op nieuwe manieren van zorgdragen voor de ambachtelijke kunsten. Al op jonge leeftijd kwam Morley in aanraking met ambachtelijk werk, mede door haar vader die als hoefsmid werkt. Toch had ze vaak het gevoel als vrouw niet helemaal welkom te zijn bij zulke werkplaatsen, die vaak door mannen gedomineerd zijn. Ook vertelt ze dat ze zich vaak heel bewust voelt van haar lichaam op zulke plekken. Ik bedenk me ook ineens hoe in de constructie van taal zulk werk ook oorspronkelijk verwijst naar de man, zoals een timmerman, terwijl dit in het Engels als ‘carpenter’ is aangeduid. Om zulke werkplaatsen meer divers en inclusief te maken, organiseert Morley samen met kunstenaar Olga Micińska, oprichter van het collectief The Building Institute, workshops in onder andere hout- en metaalbewerking. Voor haar afstudeeronderzoek Hard Work, Soft Work sprak Morley met drie vrouwen werkzaam in verschillende gebieden, onder wie Ellen Keijzer, die in de metaalwerkplaats van de HKU de studenten begeleidt en technische vaardigheden leert. Alle elementen van haar onderzoek komen samen in de werktafel die Morley zelf maakte van hergebruikt staal en hout, aangekleed met zachte kussens met geborduurde symbolen, zoals een hoefijzer. De ‘zachte’ elementen nodigen uit om plaats te nemen en te luisteren naar de interviews. De werktafel is niet langer alleen een plaats waar fysieke arbeid (Hard Work) verricht wordt, maar geeft het juist ook de ruimte aan het gesprek erover (Soft Work), aan zachtheid en verstilling.

Harriet Rose Morley

Harriet Morley

Opvallend zijn de performatieve elementen die in veel van de praktijken van deze lichting terugkeren. In het werk van Kristel Rigaud staat de performativiteit van taal centraal, zo transformeert ze haar tekeningen in personages met een fictieve taal. Een kleiner gebaar zijn de kledinglabels ‘Individual Activism’ van Lo Yuen Ming, die ze gratis in haar fictieve kledingwinkel weggeeft. Haar hele stand, een winkel op zich, zit vol referenties aan het democratisch verzet in Hongkong dat met ruwe hand door China monddood is gemaakt.

Kristel Rigaud

Lo Yuen Ming

In het videowerk en de installatie Last Chance is te zien hoe Lin Chun Yao het landschap, of eerder een braakliggend terrein, inkadert met een greenscreen. In de onbewerkte video zie je hoe Chun Yao rondloopt met een geel veiligheidsvestje, alsof hij werkzaam is op de bouwplaats. Het terrein waar hij rondloopt is een voormalig militair grondgebied in Ede, waar Nederlandse soldaten getraind werden voordat ze naar Indonesië werden gestuurd. Het landschap is gemarkeerd door de koloniale geschiedenis, maar bevat daarnaast ook de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog, toen het Duitse leger de grond innam. Met de actie van het inkaderen van de stukken land lijkt Chun Yao een plek te geven aan trauma die het landschap met zich meedraagt, voordat het verloren gaat. Inmiddels wordt er namelijk gebouwd aan een voedselbedrijventerrein, het ‘World Food Center’. Chun Yao voert een soortgelijke performance uit, getiteld Last Last Chance, op een bouwplaats (de voormalige fietsenstalling) vlakbij Tivoli Vredenburg. Nu is het terrein nog leeg, voordat er gebouwd gaat worden aan – je raadt het al – een torenhoog woningencomplex. 

Lin Chun Yao

Lin Chun Yao

Hoe een plek – het landschap of een architecturale ruimte – gemarkeerd is door herinneringen, onderzoekt ook Giorgia Lo Faso in haar afstudeerwerk. Tijdens haar master vulde ze haar muren met minutieuze schilderingen, details overgenomen uit foto’s die haar naasten van haar maakten. Na het aanbrengen van de (digitale) herinneringen op de muren, trok ze delen van het gips eraf. Dit deed ze door middel van de ‘strappo’ techniek, waarbij de bovenste laag gips, die de pigmenten en het geverfde oppervlak heeft geabsorbeerd, wordt opgetild en verwijderd, waarna deze wordt aangebracht op een nieuwe drager. De fragmenten van haar studio- en woonruimte, vullen nu de muren van de bovenste tentoonstellingsruimte, en reageren soms ook op de sporen van eerdere ingrepen in de ruimte.

Giorgia Lo Faso

Giorgia Lo Faso

Giorgia Lo Faso

Aankomende zaterdag vindt er een paneldiscussie plaats over hoe de Oekraïense identiteit kan worden gerepresenteerd of gearchiveerd in kunstinstellingen in Noord-Europa. Dit evenement, dat ‘The Essential Labour for Survival’ heet, is georganiseerd en gemodereerd door de uit Oekraïne afkomstige kunstenaar Yuliia Elyas, die zich afgelopen maanden volop inzette voor de situatie in Oekraïne. Zo startte ze een inzamelingspunt voor hulpgoederen in de gebouwen van de HKU.
Tijdens de paneldiscussie wordt ingegaan op de huidige oorlog in Oekraïne en de manieren waarop culturele werkers zich inzetten om betekenis te geven aan de huidige situatie. Uitgenodigde sprekers zijn Tetyana Filevska, creatief directeur van het Ukranian Institute in Kiev, filmmaker Misho Antadze, Maria Hlavajova, creatief directeur van BAK, en kunsthistoricus en slavist Robbie Schweiger.

Katayoon Barzegar

Stefan Cammeraat

Alle foto’s door Alëna Vinokurova

Scaffolding, Scaffolding, Graduation Show HKU MAFA 2022, BAK, Utrecht t/m 19 juni, UKraïne Debat 18 jni, meer info HIER

Nadeche Remst

is kunsthistoricus

Recente artikelen