Erik van Lieshout krijgt de Heinekenprijs voor de Kunst 2018
PERSBERICHT
De internationale jury van de Dr. A.H. Heinekenprijs voor de Kunst kent de prijs unaniem toe aan beeldend kunstenaar Erik van Lieshout. Hij ontvangt 100.000 euro, waarvan de helft is bestemd voor een publicatie en/of tentoonstelling. Van Lieshout krijgt de prijs op donderdag 27 september 2018 uitgereikt in Amsterdam. De Dr. A.H. Heinekenprijs voor de Kunst is de grootste beeldende kunstprijs van Nederland, gefinancierd uit een particulier fonds en bestaat dit jaar dertig jaar. Om dit te vieren is er van 14 juli tot en met 30 september 2018 een grote jubileumtentoonstelling te zien in het Van Abbemuseum in Eindhoven.
Over de laureaat
Erik van Lieshout (Deurne, 1968) woont en werkt in Rotterdam. Hij is opgeleid aan de Academie voor Kunst en Vormgeving in Den Bosch en de Ateliers ‘63 in Haarlem (1990-1992). Zijn werk bestaat uit tekeningen, collages, sculpturen en videowerken, vaak vermengd tot multimediale installaties. Hij is zelf altijd aanwezig in zijn videowerk. ‘Zijn werk explodeert in ons bewustzijn.’ schrijft een recensent over Van Lieshouts tentoonstelling I am in Heaven (Anton Kern Gallery, 2015). Voor Manifesta 10 (2014) realiseerde hij een make-over van een keldergang onder de Hermitage in St. Petersburg, waar hij twee maanden lang verbleef bij de ca. zeventig zwerfkatten. Hij tekende er en filmde. Onder het mom van een grondige opknapbeurt van deze gang, gaat de film The Basement (2014) over Rusland onder Poetin, homorechten, de inname van de Krim, censuur en Pussy Riot. De korte film werd vertoond in een 50 meter lange tunnel van hout en tapijt, volgeplakt met kopieën van politiek beladen tekeningen en foto’s van de poezen in de kelder. Fragmenten van dit werk komen terug in de langere film WORK (2015). Hierin wordt de kijker overweldigd door de turbulente maalstroom van beelden, indrukken, tekstflarden, animaties, in elkaar geknutselde rekwisieten, rauwe houtskooltekeningen en de met de handcamera geschoten beelden waarop Van Lieshout tegen zichzelf en iedereen om hem heen praat over idealisme, utopie, de harde realiteit en de positie die de nietsontziende kunstenaar binnen dit alles probeert in te nemen. Zijn werk bevindt zich in (inter)nationale particuliere en museale collecties, zoals het MoMa in New York. Hij werd in 2003 geselecteerd voor de Nederlandse inzending van de Biënnale in Venetië.
Motivering van de jury
De jury van de Dr. A.H. Heinekenprijs voor de Kunst roemt het werk van Erik van Lieshout vanwege het radicale, het persoonlijke en het confronterende karakter. Hij gaat op zoek naar de pijnpunten van de maatschappij in zijn eigenzinnige tragikomische stijl. Het werk is altijd even sterk, blijft groeien en is puur: het kent geen zendingsdrang. Van Lieshout gaat de dialoog aan met groepen mensen uit de samenleving, ook met diegenen waar meestal met een boog omheen wordt gelopen: bewoners van achterstandswijken, verslaafden, zwervers en aanhangers van extreem rechts of links. Hij stelt kwesties aan de orde als drugs, seks, geweld en doorgeschoten regelgeving. Erik van Lieshout schuwt geen enkel taboe of precaire situatie, integendeel, hij gaat er recht op af en zoekt de dialoog.
Samenstelling van de jury
De jury van de Dr. A.H. Heinekenprijs voor de Kunst 2018 staat onder voorzitterschap van Kitty Zijlmans, hoogleraar kunstgeschiedenis, Universiteit Leiden (lid KNAW). Daarnaast bestaat de jury uit Ann Demeester, directeur Frans Hals Museum | De Hallen Haarlem, Aernout Mik, beeldend kunstenaar en laureaat van de Dr. A.H. Heinekenprijs voor de Kunst 2002, Carla Sieburgh, hoogleraar burgerlijk recht Radboud Universiteit (lid KNAW) en Dirk Snauwaert, artistiek directeur WIELS, Brussel.
Dr. A.H. Heinekenprijs voor de kunst
Alfred Heineken stelde de naar hem vernoemde prijs in als erkenning en aanmoediging van toptalent in de kunsten. De stichting reikt de prijs sinds 1988 eens in de twee jaar uit aan een uitmuntende, in Nederland wonende en werkende kunstenaar. De prijs bestaat uit een trofee, een publicatie en/of tentoonstelling (ter waarde van 50.000 euro) en een geldbedrag van 50.000 euro. Eerdere laureaten waren onder anderen Peter Struycken, Mark Manders, Barbara Visser, Job Koelewijn, Daan van Golden, Aernout Mik, Guido Geelen, Wendelien van Oldenborgh en Yvonne Dröge Wendel.
Grote jubileumtentoonstelling
De jubileumtentoonstelling 30 jaar Heinekenprijs voor de Kunst in het Van Abbemuseum in Eindhoven vindt plaats van 14 juli tot en met 30 september 2018 en toont chronologisch de zestien laureaten van de Dr. A.H. Heinekenprijs voor de Kunst, evenals de geschiedenis van de prijs. In het kader van de tentoonstelling verschijnt een tweetalige publicatie en vindt op 20 september een internationaal symposium plaats over cultureel mecenaatschap.
Heinekenprijzen voor Wetenschappen
De Dr. A.H. Heinekenprijs voor Kunst staat niet op zichzelf. Het is ruim vijftig jaar geleden dat de Dr. H.P. Heinekenprijs voor de Biochemie en Biofysica voor het eerst werd uitgereikt. Aan die internationaal prestigieuze wetenschapsprijs werden in de jaren erna vervolgens nog vijf Heinekenprijzen toegevoegd: de Dr. A.H. Heinekenprijs voor de Kunst (1988), de Geneeskunde (1989), de Milieuwetenschappen (1990) en de Historische Wetenschap (1990) en de C.L. de Carvalho-Heinekenprijs voor de Cognitieve Wetenschappen. Daarnaast zijn er vier Heineken Young Scientists Awards. Alfred H. Heineken (1923-2002) stelde de Heinekenprijzen in 1964 in als een hommage aan zijn vader (Dr. Henry P. Heineken, (1886-1971)). De dochter van Alfred Heineken, Charlene L. de Carvalho-Heineken (1954), zet deze traditie voort als voorzitter van de Dr. H.P. Heineken Stichting, de Dr. A.H. Heineken Stichtingen en de C.L. de Carvalho-Heineken Stichting, die de prijzen financieren.
Alle Heinekenprijzen worden eens in de twee jaar uitgereikt. De laureaten worden geselecteerd door jury’s die zijn samengesteld uit leden van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, De Jonge Akademie en internationale experts.
De wetenschappelijke Heinekenprijzen bedragen elk 200.000 dollar. De aanmoedigingsprijzen voor jonge wetenschappers bedragen elk 10.000 euro. Eind april 2018 worden de laureaten van de wetenschapsprijzen bekendgemaakt.
