metropolis m

[h1]Q & A Heropening museum

1. Wanneer besluit het kabinet over heropening van musea en wat weegt mee in de beslissing?  
Het kabinet besluit op 20 mei op advies van het Outbreak Management Team (RIVM) over heropening van musea per 1 juni aanstaande. Het baseert zich op actuele inzichten over verspreiding van het coronavirus, de getroffen maatregelen en beschikbare protocollen voor heropening van (deel)sectoren. Het maakt een inschatting van de impact van de maatregelen op bijvoorbeeld alle inwoners van ons land, op de werkgelegenheid en economie, op het openbaar vervoer en op de drukte op straat.

2. Waarom zouden musea op dit moment heropenen?
Steeds meer mensen hebben na beperking van hun fysieke vrijheid behoefte te ontspannen en troost en inspiratie te vinden in onder andere kunst, cultuur en erfgoed. De Nederlandse musea bewaren, beheren, interpreteren en presenteren een enorm cultureel kapitaal dat van ons allemaal is. En dat uitermate geschikt is om je in cultureel opzicht te ontplooien. En musea ontvangen graag weer bezoek!  

3. Waarom een protocol voor veilige en verantwoorde heropening van musea?
Doel van het protocol voor veilige en verantwoorde heropening van musea is dat bezoekers veilig samen uit kunnen in het museum en dat vrijwilligers, medewerkers en leveranciers die niet tot de risicogroepen van het coronavirus behoren op een veilige manier hun werk in het museum kunnen doen. De maatregelen in het protocol zijn bedoeld om nieuwe besmettingen met het coronavirus te voorkomen en de gevolgen van het nieuwe virus te beperken zonder dat musea gesloten moeten blijven.

4. Wanneer mag een museum heropenen?

Voorwaarde voor heropening van een museum is dat het ten minste aan het protocol voldoet. Het 6 mei gepubliceerde protocol is nog in ontwikkeling dus onderhavig document betreft een vergevorderde maar voorlopige versie. Zodra het protocol definitief is, publiceert de Museumvereniging de definitieve versie op museumcontact.nl en ontvangen musea die lid zijn van de vereniging daarover per mail bericht.

Op basis van nieuwe inzichten van het RIVM kunnen aanpassingen van het protocol noodzakelijk blijken. In het slechtste geval gaat het om een verzwaring van de maatregelen en opnieuw tijdelijke sluiting. Meer het kan ook zijn dat gaandeweg maatregelen soepeler worden en het protocol minder strikt zal worden. 

5. Is een museum op grond van dit protocol verplicht te heropenen?
Verantwoordelijkheid voor heropening van het museum ligt bij de bestuurder/het bestuur van het museum. Dit geldt ook voor het inregelen van dit protocol en de technische realisatie ervan. Het museum dient zelf af te wegen of heropening haalbaar is, ook in personele en financiële zin.

Museumbezoek

6. Waarom moet publiek vooraf reserveren?
Gedoseerde toegang van publiek door vooraf te reserveren, zodat bij positieve testuitslagen GGD’s mogelijkheden hebben voor intensief bronnen- en contactonderzoek en om te sturen op de anderhalve meter afstand: “musea, monumenten met een publieksfunctie en presentatie-instellingen mogen open als bezoekers kaartjes vooraf kopen, zodat er gestuurd kan worden op de 1,5 meter afstand”, aldus het ministerie van OCW.

De gedachte van de overheid achter de stapsgewijze openstelling van de samenleving is dat bij een uitbraak van het virus er ook weer striktere maatregelen genomen kunnen worden. Als het indammen van het virus vraagt om testen, traceren en rapporteren vanuit huis de komende maanden, dan biedt dit protocol daarvoor de ruimte. Deze maatregelen stellen de overheid dus in staat om in haar routekaart de noodzakelijke stappen te nemen om de capaciteit op de Intensive Care’s (IC) door het land op peil te kunnen houden. In geval van coronavirus-infectiegevallen kan de GGD het museum vragen om persoonsgegevens in belang van de volksgezondheid. Daar moeten reserveringsprocedure en bezoekvoorwaarden in voorzien. Musea kunnen of van een online of van een telefonisch reserveringssysteem gebruik maken.

7. Waarom moet bezoek zich van tevoren aanmelden?
Omdat bij versoepeling van de maatregelen het niet uit te sluiten is dat het coronavirus weer opvlamt, is het van belang dat de GGD kan achterhalen wie wellicht in contact zijn gekomen met iemand bij wie het virus is aangetoond, het zogenaamde testen, traceren en vanuit huis rapporteren. Daarom is het van belang te weten wie er wanneer in het museum zijn geweest. In veel gevallen zullen de bezoekvoorwaarden van het museum hierop moeten worden aangepast. Een tweede reden is dat musea door de anderhalve meter samenleving vaak een beperkter capaciteit zullen hebben en dat wachtrijen voorkomen moeten worden. Ongeveer 145 musea bieden al online tickets; sommige werken al met tijdsloten. De Museumvereniging onderzoekt of het musea die deelnemen aan de Museumkaart kan ondersteunen bij het inregelen van verkoop van online tickets en reserveren van tijdsloten. Telefonisch reserveren is een alternatief dat op grond van dit protocol mogelijk is.  

8. Kinderen t/m 12 jaar en anderhalve meter afstand, hoe, wat en waarom?
Het advies van het RIVM is dat het verstandig is om op openbare plekken het contact tussen kinderen uit verschillende groepen, tussen kinderen en ouders en tussen ouders onderling zoveel mogelijk te beperken. Ook tussen basisschoolleerlingen en docenten. Daarom moet de anderhalve meter maatregel zoveel mogelijk toegepast worden. Mocht het RIVM dit advies wijzigen dan geldt dat ook direct voor het museumprotocol. 

9. Waarom is fotograferen en filmen (voorlopig) niet toegestaan?
De reden dat fotograferen en filmen niet is toegestaan geldt voor alle bezoekers, omdat fotograferen en filmen de doorstroming mogelijk belemmert die juist belangrijk is om de anderhalve meter tussenruimte tussen bezoekers mogelijk te houden.

Werknemers en museum intern

10. Als het museum heropent, hervatten dan ook andere functies op kantoor hun werkzaamheden?
Zo lang de overheid stelt dat thuiswerken de norm is, dan geldt dat ook voor musea. De overheid wil voorkomen dat de druk op het openbaar vervoer en de drukte op straat toenemen waardoor de groeifactor van coronabesmettingen zou stijgen. Het streven is die factor beneden 1 te houden om exponentiële groei van besmettingen te voorkomen.      

11. Wat betekent het protocol voor vrijwilligers?
De conclusie dat musea met vrijwilligers van 70 jaar of ouder niet meteen zullen kunnen heropenen, is (helaas) correct. Dit speelt niet alleen bij musea maar ook bij de dierentuinen en in de monumenten/erfgoedsector. Ministerie OCW is hier door ons ook op gewezen en is zich daarvan bewust. We hebben al eerder gevraagd of de minister zich in waarderende zin uit wil laten over vrijwilligers in de musea en een blijk van medeleven geeft.

De volksgezondheid staat nog steeds voorop en de maatregelen van de overheid zijn gebaseerd op de beschikbare capaciteit in de ziekenhuizen en het onder controle houden van de verspreiding van het virus zo lang er geen vaccinatie beschikbaar is waarbij rekening gehouden wordt met de capaciteit in het OV. Dat is ook voor het protocol het vertrekpunt. Op rijksoverheid.nl staat (https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2020/05/06/vermijd-drukte-houd-15-meter-afstand):

“Bent u 70 jaar of ouder of heeft u een kwetsbare gezondheid?
Wees extra voorzichtig. Het kan verstandig zijn om voorlopig nog zoveel mogelijk thuis te blijven.”

Als de rijksoverheid dit onderdeel versoepelt dan zal dat ook gelden voor het museumprotocol.

Vanwege eventuele (bestuurlijke) aansprakelijkheid van musea wordt in het protocol ontraden om medewerkers en vrijwilligers uit risicogroepen in te zetten; niet verboden en ook niet aangemoedigd. Dat geldt medewerkers én vrijwilligers. Inzet van mensen die behoren tot risicogroepen wordt ontraden. Maar het inzetten van iemand uit een risicogroep blijft de verantwoordelijkheid van het bestuur of de bestuurder van het museum. Het is niet ondenkbaar dat iemand uit een risicogroep die aan het werk gaat, ziek wordt (of erger) en daarna het museum aansprakelijk stelt dat het onzorgvuldig is geweest of druk heeft uitgeoefend om aan het werk te gaan. Het arbeidsrecht beschermt medewerkers tegen deze druk en onzorgvuldigheden en volgens het arrest van de Hoge Raad geldt die bescherming net zo voor vrijwilligers. Dergelijke aansprakelijkheid is niet op voorhand uit te sluiten. Medewerkers en vrijwilligers in de risicogroep mogen  zich niet onder druk gezet kunnen voelen om hun werkzaamheden te hervatten.

Voor het publiek geldt dat een ieder die geen gezondheidsklachten heeft, zich houdt aan de hygiënemaatregelen én de bezoekvoorwaarden, welkom is – ook dat is de lijn van de overheid. Dat dit kan betekenen dat je als vrijwilliger of medewerker niet aan de slag kan, maar wel als bezoeker naar het museum mag – is inderdaad zo. Het protocol volgt de richtlijnen van de overheid.

12. Hoe kunnen musea het best omgaan met inzet van risicogroepen op de werkvloer?
De rijksoverheid geeft als advies om extra voorzichtig te met de inzet van personen behoren tot de risicogroep.

13. Rol Personeelsvertegenwoordiging (PVT) of Ondernermingsraad (OR)
Rondom heropening van het museum en naleving van het protocol is het waardevol als een PVT of OR in een museum haar adviserende taak waar kan maken en ook bij collega’s actief ophaalt wat er speelt en wat er leeft.

14. Is een museum verplicht een coronaverantwoordelijke aanwijzen?
Het protocol schrijft voor dat er in elk museum een functionaris wordt aangewezen die verantwoordelijk is voor de naleving van het protocol en de naleving ook actief controleert.

15. Wanneer kunnen medewerkers weer naar kantoor? 
De gedachte van de rijksoverheid achter de stapsgewijze openstelling van de samenleving is dat per fase gekeken wordt of versoepeling of striktere maatregelen noodzakelijk zijn voor de volksgezondheid. Het advies is op dit moment nog steeds ‘werk zoveel mogelijk vanuit huis’.

16. Moeten de bezoekvoorwaarden worden aangepast?
Musea communiceren de voorwaarden voor veilig en verantwoord bezoek op verschillende manieren, bijvoorbeeld op de eigen website en bij de entree op posters en schermen. Dat betreft de tijdelijke aangescherpte voorwaarden voor bezoek in deze tijd. Het is raadzaam om na te gaan in hoeverre de bezoekvoorwaarden moeten worden aangepast aan de huidige situatie met online of telefonische reservering.

Rijk, Veiligheidsregio & Gemeente

17. Wat betekent het dat de overheid vrijheden weer kan inperken als het coronavirus onverhoopt weer oplaait?
De gedachte van de overheid achter de stapsgewijze openstelling van de samenleving is dat bij een uitbraak van het coronavirus er ook weer striktere maatregelen genomen kunnen worden. Totdat er een vaccin is en nog geen sprake is van immuniteit tegen dit virus, kan indammen van het virus opnieuw vragen om een inperking van vrijheden ter bescherming van de volksgezondheid voor alle groepen en leeftijden. Deze inperking stelt de overheid in staat om de capaciteit op de Intensive Care’s (IC) door het land op peil te houden.

18. Wat is de rol van de veiligheidsregio?
Nederland kent 25 veiligheidsregio’s die bevoegdheden hebben in geval van o.a. crisisbeheersing. Elke veiligheidsregio heeft een regionaal beleidsteam. Dat team bestaat uit de burgemeesters van de betrokken gemeenten, de Hoofdofficier van Justitie en de voorzitter(s) van betrokken waterschappen. Het wordt voorgezeten door de voorzitter van de veiligheidsregio die tevens korpsbeheerder van de regiopolitie is. De voorzittende burgemeester krijgt de bevoegdheden die bij een lokale crisis de burgemeester toekomen waaronder de noodverordening. In tegenstelling tot een reguliere noodverordening hoeft deze niet door de gemeenteraad te worden bekrachtigd. Het kan zijn dat het regionaal beleidsteam aanleiding ziet om strengere of soepeler eisen op te leggen in geval van heropening van musea waarbij het protocol voor veilige en verantwoorde heropening van musea het vertrekpunt vormt. 

19. Wat is de rol van de gemeente?
De gemeente handhaaft het protocol voor veilige en verantwoorde heropening van musea en kan helpen bij het inregelen van anderhalve meter afstand in de openbare ruimte. Daarom is het advies van de Museumvereniging dat als een museum wil heropenen, het contact opneemt met de gemeente van vestiging. 

20. Wie handhaaft de naleving van het protocol?
Bij verschillende partijen liggen verschillende verantwoordelijkheden. Zo handhaaft de gemeente het protocol voor veilige en verantwoorde heropening van musea en kan helpen bij het inregelen van anderhalve meter afstand in de openbare ruimte. Daarom is het advies van de Museumvereniging dat als een museum wil heropenen, het contact opneemt met de gemeente van vestiging.

Naleving van het protocol door publiek wordt door het museum zelf gehandhaafd en in het bijzonder door de collega die dit ‘als coronaverantwoordelijke’ als specifieke taak heeft. Daarbij geldt dat:

Veiligheid van bezoekers, vrijwilligers, medewerkers en leveranciers staat centraal bij de voorschriften.

Hierbij zijn de bezoekvoorwaarden van het betreffend museum de ondergrens en leidraad.

Musea behouden zich verder het recht voor om bezoekers, leveranciers of medewerkers toegang tot het bedrijf te weigeren bij twijfel over de gezondheidstoestand.

Er zijn voldoende medewerkers aangesteld die verantwoordelijk zijn voor de naleving van het protocol en die dit ook actief controleren.

Er is een functionaris aangewezen die verantwoordelijk is voor de naleving van het protocol en de naleving ook actief controleert.

Bezoekers die zich niet aan dit protocol houden worden verzocht hun bezoek te beëindigen

Het museum heeft de verantwoordelijkheid om de naleving van het protocol door de bezoekers te controleren. Dit kan zowel gedaan worden door de reguliere medewerkers als door de beveiliging. Bezoekers die zich niet aan dit protocol houden worden verzocht hun bezoek te beëindigen.

Museumvereniging

21. Organiseert de Museumvereniging een heropeningscampagne?
Het motto van de campagne sluit aan op dat van de dierentuinen en dagattracties en zal zijn: “Veilig samen uit naar het museum. Met je Museumkaart!” Er is geen landelijke mediacampagne vanuit de vereniging omdat de overheid reizen met het openbaar vervoer vooralsnog niet toestaat en de overheid het aantal reisbewegingen wil beperken. In eerste instantie zal elk museum dan ook vooral bezoekers uit de eigen omgeving of regio ontvangen. Daarmee ligt lokale en regionale samenwerking van musea met andere aanbieders ter plaatse meer voor de hand.  

22. Mag ik de temperatuur registreren van bezoekers, vrijwilligers of medewerkers?
Meten van lichaamstemperatuur mag, het registreren of verwerken van deze gegevens mag niet. Binnen de privacywetgeving (AVG) is het namelijk niet toegestaan om medische gegevens te verwerken. De Autoriteit Persoonsgegevens staat alleen aflezen toe zonder (automatische) verwerking. Iemands temperatuur scannen bij binnenkomst mag dus, maar iemands temperatuur als toegangscontrole gebruiken door middel van een poortje, is niet toegestaan. Ook mag iemands temperatuur niet genoteerd of bewaard worden. 

Temperatuur meten is volgens het protocol veilig en verantwoord heropenen van musea niet nodig. 

23. Welke consequenties kan het hebben als een museum zich niet aan het protocol houdt? 
Het museum is verantwoordelijk voor het nakomen van de regels op locatie. Het museum mag de bezoeker die zich niet aan de regels houdt de toegang ontzeggen of verwijderen. Daarom is het noodzakelijk de regels kenbaar te maken en het eigen toezicht te organiseren. De Museumvereniging zal het protocol met posters en dergelijke ondersteunen. Daarnaast kan de veiligheidsregio, gemeente of politie handelingen controleren, boetes uitdelen of tot sluiting overgaan.

24. Toolkit bij het protocol veilig en verantwoord heropenen van musea
De Museumvereniging zal de leden een toolkit voor signing aanbieden in lijn met dit protocol en in de huisstijl van de Museumkaart. Hiermee kan het museum zelf voldoende afdrukken verzorgen. De toolkit zal beschikbaar komen op Museumcontact.nl.

Bron: Museumvereniging/Museumcontact