metropolis m

Diverse Nederlandse musea investeren in een nieuwe generatie audiotours. Sanneke Huisman luisterde naar de verhalen en signaleert enkele ontwikkelingen.

Donkerbruine mannenstemmen die ons vertellen over de penseelstreek van de meester, en de reacties op dit toch wel heel bijzondere schilderij: de audiotour heeft een duidelijke, haast clichématige positie in het culturele veld. Hoewel het leuk en verassend kan zijn je door een ander te laten leiden, heeft de audiotour nooit een vlot imago gehad. Daarin lijken musea echter verandering te willen brengen: tours worden interactiever en veel vaker ingesproken door bekende Nederlanders. De audiotour (luisterroute, multimediatour) krijgt een opfrisbeurt. Waar leidt het toe?

Het Kröller-Müller Museum was het eerste museum dat bij het maken van een audiotour de hulp van een BN’er inriep. Het museum in Otterlo koos in 2013 voor het scherpe oog én de scherpe tong van Nico Dijkshoorn. Eenmaal met koptelefoon op pad door het museum weet de tour me ondanks enkele rake observaties en levendige associaties niet te overtuigen. Dijkshoorn ratelt een eind weg en zit vol persoonlijke anekdotes. De Aardappeleters (1885) van Van Gogh staat in het teken van een bezoek aan boer Jan, Le Bateau-atelier (1874) van Monet gaat voor Dijkshoorn over zijn droom ook een drijvend atelier te hebben, en schilder te zijn in plaats van schrijver. Gaandeweg neemt hij het onbegrijpelijke jargon van de kunstexpert op de hak. Het zal vast op de lachspieren van de nodige bezoeker werken, ik vond de egocentrische verhalen behoorlijk vervelend en bovenal op geen enkele manier het kijken naar kunst stimuleren en activeren.

Hoe anders de audiotour van het Stedelijk Museum Amsterdam, die zich niets lijkt aan te trekken van de opleuktrend onder de andere musea. Het museum biedt een traditionele audiotour aan: geen BN’er, geen grappen, maar conservator Bart Rutten die de bezoeker meeneemt in bespiegelingen over een flink aantal topstukken uit de collectie. De benadering is kunsthistorisch en vrij formeel, maar helpt de bezoeker wel door te dringen tot de getoonde kunstwerken. In korte beschrijvende verhalen worden de geselecteerde werken op formele gronden besproken (het heldere blauw in het kleurenpalet van Bal Tabarin (1907) van Sluijters, de figuren die in het vroeg abstracte werk van Kandinsky te herkennen zijn) en van enige context voorzien. Deze veilige keuze is waarschijnlijk deels een financiële keuze, zijn maar behalve dat ze een tikkeltje degelijk is, valt er op deze audiotour niets aan te merken.

In het Van Abbemuseum is, zoals te verwachten, allerminst sprake van een traditionele aanpak.

LEES VERDER IN Metropolis M Nr 3-2014
NU IN DE WINKEL, OF BESTEL [email protected] (€9,95 incl verzending)