metropolis m

Soorah Hera, Hans & Richard, 2007, uit de serie Adam & Ewald zevendedagsgeliefden

Het monster is getemd. De veelbesproken foto’s van Soorah Hera zijn eindelijk te zien in museumgoudA, in een verantwoorde context: de tentoonstelling Beeldenstorm 1566-2008.

Soorah Hera, Khosro & Farhad, 2007, uit de serie Adam & Evald, zevendedagsgeliefden

De term tentoonstelling werd te licht bevonden, en dus spreken Ranti Tjan, directeur museumgoudA, en Cristan van Emden, directeur van het Verzetsmusem Zuid-Holland, liever van de ‘manifestatie’ Beeldenstorm 1566-2008, tussen mens en beeld. Officieel doel is een geschiedenis te bieden van gevallen van censuur sinds de beeldenstorm in 1566 die ook in Gouda zelf heeft huisgehouden. Maar het achterliggende motief van de manifestatie is het bieden van een veilige context voor de langverwachte vertoning van het fel bediscussieerde werk van Soorah Hera.

Het monster moest getemd, alvorens veilig in het museum geëxposeerd te kunnen worden.

Soorah Hera, Hans & Richard, 2007, uit de serie Adam & Ewald zevendedagsgeliefden

Met het monster is natuurlijk niet de persoon Soorah Hera bedoeld, niet eens de kunstenaar Soorah Hera, die beroemd werd met een serie foto’s van gemaskerde homo’s, die op het laatste moment door Wim van Krimpen uit een tentoonstelling in het Gemeentemuseum zijn verwijderd. Het te temmen monster is het rondom de verwijdering opgestoken mediadebat dat ervoor gezorgd heeft dat menig betrokkene zich zodanig bedreigd voelde dat men veiligheidsmaatregelen heeft moeten nemen.

Zo ook Ranti Tjan zelf, die na zijn aanbod aan Hera om het werk in het museum in Gouda te tonen, enige tijd persoonsbeveiliging heeft moeten inhuren vanwege dreigementen.

Inmiddels heeft de tijd zijn werk gedaan, is de storm geluwd en is Soorah Hera – Sorra Wie? – alweer bijna vergeten. Het provocerende werk is op zo ruime schaal verspreid via kranten en internet, dat er geen Nederlander – zelfs geen Marokkaanse-Nederlander – te vinden is die het niet al in de krant of op internet is tegengekomen.

Soorah Hera, Khosro & Farhad, 2007, uit de serie zevendedagsgeliefden

En voor die paar islamitische hardliners die mogelijk nog opgewonden raken van Hera’s provocatie, heeft Tjan in Gouda een museale buffer van formaat aangelegd. Zoals het hoort in een museum is de werkelijkheid buiten op afstand gezet, zowel in tijd als in ruimte. Er zijn kaders aangelegd, raamwerken, letterlijk en figuurlijk, waardoor de foto’s van Hera min of meer onschadelijk zijn gemaakt, als waren ze een bericht uit een andere tijd, een andere wereld, een ander universum.

Meest opzichtig blijkt dat uit de protserige lijsten waarin Hera’s foto’s vertoond worden. Ze doen voorkomen alsof de getoonde afbeeldingen net zo oud zijn als het zeventiende-eeuwse ameublement waarin ze zich bevinden.

Soorah Hera, Hans & Richard, 2007, uit de serie Adam & Ewald zevendedagsgeliefden

Het verhaal van de beeldenstorm is een andere veiligheidsbuffer. Het laat zien dat Hera niet het enige bedreigde beeld van het moment is.

Overzicht Beeldenstorm, informatiezuilen

Censuur is van alle tijden, zo ook de onze. Moslims mogen om de haverklap beledigd zijn, maar net zo boos waren in de afgelopen jaren koningsgezinden, democraten, kunstliefhebbers, vrijzinnigen, conservatieven, Chinese autoriteiten, Jan Peter Balkenende en diverse museumdirecteuren. Je kunt potverdomme geen beeld maken of staat op iemands tenen, zo de suggestie in Gouda.

Gelukkig is er het museum om een huis te bieden voor al deze belaagde beelden. Het museum houdt van ze allemaal, ongeacht hun aard, geslacht of gezindte. Het museum is, zo lijkt in Gouda, een allemansvriend. Het heeft ook geen moraal. De toeschouwer is alvast gewaarschuwd:

En dus krijg je in Gouda van alles tegelijk opgediend. Van een reeks clips die bij een recente tentoonstelling van One Minute Videos in Peking verboden zijn.UN Kadett van Federico d’ Orazio bijvoorbeeld…

Sandberg One Minutes Viewer

…een exposé van kunst die in tentoonstellingen is vernietigd. Van de Malevich die Alexander Brener in 1998 onder spoot met een groen dollarteken…

Rudi Fuchs onderzoekt gerestareerde Malevich

…tot een Russisch protest tegen een tentoonstelling met kunst die religie bekritiseerde, onder de titel Caution Religion.

Bezoekers aan Caution Religion, na beschadigingsactie, Moskou 2003

Ook te zien: een kapel vol kunst die de oorspronkelijke beeldenstorm in 1566 heeft overleefd.

zaaloverzicht kapel

Beeldenstorm is een grote camouflage-act. Een verdwijntruc bijna, die het ooit levensgevaarlijke werk van Soorah Hera heeft opgelost in de geruststellende geruisloosheid van de kunstgeschiedenis. Het resultaat hiervan is dat niemand er nog iets van zal zeggen, afgezien van wat kunstcritici die ongetwijfeld zullen roepen dat het werk van Soorah Hera helemaal niet goed genoeg is om getoond te worden in een museum.

Daarmee vergaat het Hera zoals vele geruchtmakende kunstenaars voor haar. Er is maar weinig kunst in staat de eigen mediarel te overleven en een nieuwe toekomst te beginnen als hoog gewaardeerde kunst. Ook de foto’s van Soorah Hera niet.

Domeniek Ruyters

is hoofdredacteur van Metropolis M

Recente artikelen