metropolis m

Hadassah Emmerich, Cosmic Hyperbole
Zaaloverzicht Dominique Petitgand

‘Storende’ geluiden

De lentezon schijnt door de ramen van de nieuwe Motive Gallery in Amsterdam-Noord, die eerst gevestigd was in de drukke Elandsgracht. Galeriehouder Petra Kuipers: ‘Het voordeel van Amsterdam-Noord is dat bezoekers er echt moeite voor moeten doen om hier te komen, terwijl aan de Elandsgracht (de Amsterdamse galeriebuurt in de Jordaan) mensen met boodschappentassen kwamen binnenlopen. Nu nemen mensen meer de tijd om naar de kunst te kijken of te luisteren.’ Meer tijd kost het zeker om naar de nieuwe galerie te komen. Vanaf Centraal Station gaat twee keer per uur een pont naar de NDSM-werf, waar de ruimte gevestigd is.

Maar het is de bootreis ruim de moeite waard. Een oude ijzerwerkplaats is omgetoverd tot de grootste galerie van Amsterdam, waarin het probleem niet zozeer de schaarste als wel de overvloed aan ruimte is. Alhoewel, is er wel echt een probleem? Kuipers: ‘Mensen vragen hoe ik de ruimte ga vullen. Maar van mij hoeft die helemaal niet gevuld te worden. Je mag ook iets van de galerie laten zien.’ Kuipers heeft de Franse geluidskunstenaar Dominique Petitgand de galerie laten openen omdat hij de ruimte vult met geluid. Kuipers volgt Petitgand al jaren en volgens haar vormt de nieuwe, grote tentoonstellingsruimte de ideale plek om het werk van de Fransman te tonen. Want het werk van Petitgand heeft een grote ruimte nodig om tot zijn recht te komen.

Op de voorgrond staan vier kleine boxen, waaruit onregelmatige geluiden komen. Geen aangename geluiden, maar ondefinieerbare, alledaagse, ‘storende’ geluiden van schuivende stoelen en vallende voorwerpen. Zij vallen samen met een donkere vrouwenstem: ‘Proche, trés proche’ (‘dichtbij, heel dichtbij’). Wanneer je de stem volgt kom je uit in een afgesloten ruimte en klinken de geluidsfragmenten op de achtergrond. Ze volgen het ritme van de stem en versterken haar intonatie. Met zijn minimalisme dwingt Petitgand de bezoeker geconcentreerd te luisteren en de ‘onzichtbare verbintenissen’ tussen tekst, stem, geluid en ruimte te ontdekken.

Gefilterde herinneringen

Van het hoge Noorden, met zijn stilte en sereniteit, naar het kleurrijke, uitbundige Zuiden. In Lumen Travo exposeert de Nigeriaanse kunstenares Otobong Nkanga. Een serie grote foto’s laat de ontwikkeling zien van een middenklassenstraat in Lagos. Ondanks de grauwheid van zijn betonnen flats heeft de straat een vrolijk voorkomen door de kleurige watertanks – blauw, groen en rood – die aan de woningen zijn vastgemaakt. Elk jaar komen er nieuwe watertanks bij, maar ook een antenne voor mobiele telefoons en grote televisieschotels.

Otobong Nkanga, 'Filtered Memories: Blackout, 1978, Yaba, Lagos. The Loss in Black Bubbles, 1979 – 81, Festac, Lagos – Ikono, Akwa Ibom', 2009

Naast deze optimistische foto’s van Lagos toont Lumen Travo ook acryltekeningen van Nkanga waarin de intieme, persoonlijke kant van het overkoepelende thema Afrika meer naar voren komt. Filtered Memories is een serie van zes tekeningen die zijn gebaseerd op persoonlijke herinneringen van de kunstenaar. Op de linkerzijde is een groeiende palmboom te zien waaraan druppels zijn verbonden met miniatuurafbeeldingen van martelingen, seksuele handelingen en gewelddadige rituelen. De afbeeldingen verdwijnen naarmate de druppels groter worden (‘black-outs’) en monden uit in een afbeelding van een vastgebonden doodskist. Aan de telefoon vertelt Nkanga over de dood van haar vader en hoe ze als kind met haar moeder achterbleef. Nkanga’s herinneringen groeien uit tot Afrikaanse beelden: een achtergebleven moeder met kind, brandende huizen, voodoorituelen, de exploderende combinatie van seks en geweld, maar tegelijkertijd ook liefde, tederheid en sensualiteit.

Ode aan Picabia

Hadassah Emmerich, Cosmic Hyperbole

Galerie Akinci, die zich naast Lumen Travo bevindt, heeft de Nederlandse kunstenaar Hadassah Emmerich de mogelijkheid gegeven om een eigen tentoonstelling samen te stellen. Het tweede deel van haar tentoonstelling, Le Cercle Infernal II, bestaat uit werk van haarzelf en van de in Johannesburg geboren Dafni Barbageorgopoulou. De titel van de tentoonstelling refereert aan een schilderij van de modernist Francis Picabia en de film 2001, A Space Odyssey. Op Emmerich’s grote doeken met groen, bruin en geel kronkelt en beweegt van alles, net als in de schilderijen van Picabia.

Dafni Barbageorgopoulou, 'Müritz Lake', 2010

Emmerich’s schilderij Le Cercle Infernal is een ode aan de Franse kunstenaar. Door Picabia zelf onderwerp te maken van een schilderij in zijn eigen stijl, worden verschillende tijden met elkaar geconfronteerd; het is alsof je naar een schilderij van Picabia kijkt dat nooit door hem kan zijn gemaakt. Barbageorgopoulou’s werk vormt een groot contrast met Emmerich’s organische doeken. Haar installatie van witte tl-buizen, de Mondriaan-achtige tapijtcompositie en de exotische duivelskop (een houten sculptuur) maken de gelijktijdigheid van tijden, stijlen en stromingen compleet. Maar het blijft wennen.

Motive Gallery
Dominique Petitgand, ‘Proche, très proche (Close, very close)’ is te zien t/m 8 mei 2010.

Lumen Travo
Otobong Nkanga, ‘No be today story o!’, is te zien t/m 8 mei.

Akinci
Hadassah Emmerich & Dafni Barbageorgopoulou, ‘Le Cercle Infernal II’ is te zien t/m 8 mei.

Thomas van Lier

Recente artikelen