metropolis m

Common Culture, Production: The New El Dorado in Murcia, 2010

De achtste editie van de reizende biënnale Manifesta heeft plaats in de Zuid-Spaanse regio Murcia – een dorre streek, ook op kunstgebied, die best wat extra artistieke activiteit kon gebruiken. Manifesta nodigde ditmaal drie bestaande curatorencollectieven uit, die elk zo’n dertig kunstenaars selecteerden, waaronder weer flink wat andere collectieven. Het totale aantal deelnemers van het honderd dagen durende project komt zo uit op meer dan 140, de 22 Franse dansers van Boris Charmatz’ knappe openingsperformance meegerekend.

Boris Charmatz, Levée des Conflits, 2010, voorpremière van performance met 22 dansers

Het collectief Alexandria Contemporary Arts Forum (ACAF) beschreef in de catalogus de opdracht die zij en hun collega-collectieven van Manifesta kregen: een ‘dialoog’ met Noord-Afrika aangaan, vernieuwende tentoonstellingsvormen bieden en kunstenaars in of met de directe omgeving laten werken. ACAF neemt in de tentoonstelling duidelijk het meeste afstand van die gegevens. Chamber of Public Secrets (CPS) concentreerde zich op haar specialiteit: het infiltreren in de lokale media (kranten, tv- en radiostations). Het maakt ze het minst zichtbaar in de biënnale. Tranzit.org, ten slotte, besloot de totstandkoming van (mega)tentoonstellingen helemaal opnieuw uit te vinden door – heel democratisch – in samenspraak met al hun kunstenaars een zogenoemde ‘grondwet voor tijdelijke presentaties’ op te stellen, om vervolgens toch uit te komen bij een volkomen traditionele tentoonstelling.

ACAF, CPS en tranzit.org delen een aantal interesses. Immigratie is er zo een, die soms bloedserieus (Take to the Sea), dan weer met vette ironie (immigratiestromen als weersvoorspelling, door Raed Yassin) wordt behandeld.

Stephan Dillemuth, El árduo camino hacia el conocimiento (detail), 2010

Veel aandacht is er voor de verscholen geschiedenissen en voor de sociale en milieuproblemen van de regio. Een combinatie daarvan leidde bij Stefanos Tsivopoulos tot een fascinerende nieuwe film – een hoogtepunt. Er is de geijkte biënnalekritiek (Thierry Geoffroy/Colonel) en zelfbespiegeling (Adela Jušic) en zelfs een openbare evaluatie van kunstenaars, een soort kunstschavot (The Arts Assembly). Bovenal is er veel onderzoek gedaan en te doen (door het publiek), getuige de uitnodiging je te verdiepen in de gortdroog gebrachte documentatie van onder andere het New Yorkse Museum of Contemporary Hispanic Art uit de jaren tachtig (The MoCHA Sessions), het filmarchief van de staat Mozambique (Catarina Simão) en het twintigste eeuwse Spaanse iconoclasme (Pedro G. Romero/Archivo F.X.). Gelukkig is ook dé polemist van het modieuze ‘artistiek onderzoek’, Stephen Dillemuth, in huis gehaald, en neemt Tiong Ang in een voor hem atypische soappersiflage het onderzoek aan kunstacademies op de hak.

Thierry Geoffroy/Colonel

Deze terugkerende thema’s zorgen voor interessante kruisbestuivingen, maar werpen ook de vraag op hoe eigen de drie benaderingen nu werkelijk zijn, en waarom dus die ene kunstenaar niet door dat andere collectief is uitgenodigd (wat ongetwijfeld ook wel gebeurd is). Het brengt in ieder geval de nodige dynamiek in een visueel niet altijd even meeslepende tentoonstelling.

Lees ook de interviews met ACAF en Boris Charmatz in METROPOLIS M No. 5, nu in de winkel.

Saskia van der Kroef

Recente artikelen