metropolis m

Helen Verhoeven, The Thingly Character, 2010, Galerie Diana Stigter
Overzicht tentoonstelling Alon Levin & Helen Verhoeven bij Tommy Hilfiger

Het monumentale gebouw op Rokin 102 in Amsterdam werd in 1904 geopend als Leesmuseum. In de Grote Zaal op de eerste verdieping, ‘ruim, licht en hoog, met enen overvloed aan clubstoelen en fauteuils, des avonds electrisch verlicht’, kwamen mannen bijeen om binnen- en buitenlandse boeken en tijdschriften te lezen. Tegenwoordig is de Europese showroom van Tommy Hilfiger er gevestigd. Op initiatief van het bedrijf deed de Grote Zaal vanaf 10 november een week lang dienst als expositieruimte.

Tommy Hilfiger werpt zich al langer dan vandaag op als kunstmecenas. Zo organiseerde de Europese tak van het bedrijf in 2005 in Milaan TH INSIDE, een tentoonstelling met werk van jonge, Amerikaanse fotografen als Alec Soth en Tanyth Berkeley. Later zouden er nog drie edities van de fototentoonstelling volgen, waarbij ook Berlijn, Brussel, Kopenhagen en Miami werden aangedaan.

Op Rokin 102 echter geen fotografen, maar een beeldhouwer en een schilder: Alon Levin en Helen Verhoeven. Beide kunstenaars werden door curator Sandi Gehring uitgenodigd om speciaal voor de Grote Zaal een werk te maken. Een kolossale zaal als deze, met een plafond van vijf meter hoog, leent zich eigenlijk alleen voor werk op grote schaal. En dat is dus ook waar Levin en Verhoeven mee kwamen.

Levin vervaardigde de grote sculptuur Center of the Universe, Follow Me, die in het midden van de zaal aan het plafond hangt. Vanuit het houten middelpunt van het werk verheffen zich objecten die sterk doen denken aan vaandels of bijlen. In het persbericht van de tentoonstelling wordt de sculptuur vergeleken met een kroonluchter, maar ook de associatie met een ufo dringt zich op. Ik ben hem letterlijk schoorvoetend tegemoet getreden, in afwachting van het moment waarop hij met veel gedaver in beweging zou komen. Mijn aarzeling bleek onterecht: de sculptuur verroerde zich geen moment. Maar wat een spannend, intrigerend ding.

Verhoeven nam een zijwand van de Grote Zaal in gebruik. Ze bedekte hem bijna volledig met haar uit 104 portretten bestaande installatie Paintings, als ware het een salontentoonstelling. Op de doeken en panelen allerlei kunsthistorische citaten: Verhoeven ontleende fragmenten uit werk van onder meer Diego Velázquez, Henry Fuseli, Ernst Ludwig Kirchner en Frida Kahlo. Maar de kunstgeschiedenis was niet haar enige bron. Ook scènes uit films, figuren uit de popcultuur en portretten van Verhoevens eigen sculpturen komen voorbij. Een heel spectrum aan tijdperken, beeldtalen en gelaatsuitdrukkingen botst hier. De grove penseelstreek waar Verhoeven ze in zwart, wit en grijstinten mee uitvoerde, houdt de boel op bezwerende wijze bij elkaar.

Helen Verhoeven, overzicht The Thingly Character bij Galerie Diana Stigter

Een mooie aanvulling op de installatie van Verhoeven is tot en met 18 december te zien bij Galerie Diana Stigter in Amsterdam. Hier niet de individuele portretten van op het Rokin, maar druk bevolkte groepsportretten op groot formaat. Wel opnieuw de naïef aandoende, maar gecontroleerde schilderwijze en het zwart, wit en grijs. Waarom de mensen op de groepsportretten bijeen zijn blijft ongrijpbaar. Zijn het familieleden, gevangenen, geesten? Het valt niet te zeggen. Gelukkig zijn de geportretteerden in elk geval niet. Hun holle ogen en vlakke, uitdrukkingsloze gezichten blijven je bij. Het werk van Verhoeven imponeert zowel hier als op het Rokin.

De kwaliteit van de tentoonstelling bij Tommy Hilfiger doet hopen op een snel vervolg. Natuurlijk werd hij niet geheel belangeloos georganiseerd. Bedrijven dwingen met kunst aandacht en respect af en kunnen zich hiermee van andere bedrijven onderscheiden. Dat is niks nieuws: kunst is altijd een handig middel geweest om op indirecte manier macht te symboliseren. Maar wanneer het leidt tot dit soort resultaten, dan vraagt dat om meer.


Helen Verhoeven, The Thingly Character
Galerie Diana Stigter
6 november – 18 december 2010.

Helen Verhoeven & Alon Levin
Tommy Hilfiger Showroom
10 – 18 november 2010.

In de herfst van 2011 is Helen Verhoeven te zien in solo-tentoonstellingen in Schunck in Heerlen en Akkuh, Hengelo. Alon Levin is vanaf mei 2011 te zien in het Groninger Museum.

Niels van Maanen

Recente artikelen