metropolis m

Suchan Kinoshita, Chinese Whispers (detail, 2007-2011)
Suchan Kinoshita, Chinese Whispers (detail, 2007-2011)

Na afgelopen vrijdag mogen we hier spreken van een officieel erkende bedreigde kunstinstelling: De Paviljoens in Almere. Momenteel loopt er een overzicht van het werk van Suchan Kinoshita.

Afgelopen jaren heeft De Paviljoens naam opgebouwd met mid-career overzichten van kunstenaars die om de een of andere reden zo’n overzicht maar niet kregen aangeboden in een ander Nederlands museum.

Ik noem: Joke Robaard, Job Koelewijn, Barbara Visser, die afgelopen jaren memorabele tentoonstellingen verzorgden in Almere. Sommigen van hen hadden de beschikking over het gehele gebouw.

We mogen dit museum dankbaar zijn oog te hebben voor kunstenaars die zich niet helemaal conform de wensen van de markt in de internationale kunst gedragen en daarom nog al eens buiten de boot dreigen te vallen in het hedendaagse kunstbedrijf. Kunst wil nu eenmaal niet altijd even goed verkoopbaar zijn, ook al schijnen bepaalde politici verkoopbaarheid (of marktwaarde) tegenwoordig als het belangrijkste criterium te zien bij het bepalen van haar bestaansrecht.

Suchan Kinoshita is als kunstenaar ook zo’n buitenbeentje, die op gepaste afstand van de markt opereert. Ooit in ruime mate erkend en gevierd en bedolven onder aandacht, is ze alweer wat jaartjes in relatieve rust bezig aan een consistent oeuvre, daarbij gevolgd door een schare trouwe fans, onder wie, gelukkig voor haar, ook belangrijke personen uit de kunstwereld, die haar nu en dan zichtbaar laten zijn op belangrijke plekken. Bart de Baere van het MUHKA bijvoorbeeld, en Kasper König van Museum Ludwig in Keulen. Dankzij het contact met König deed Kinoshita ook mee aan afgelopen Skulptur.Projekte Münster, met een zinderende geluidsculptuur, een kringgesprek, over koptelefoons.

Die geluidssculptuur Chinese Whispers is in een nieuwe uitvoering de openingsact op haar overzicht in Almere. In half open luistercellen hangen boxjes, waaruit gefluister opklinkt, zo natuurlijk van geluid dat het lijkt alsof een levensecht persoon je intiem iets toe zit te fluisteren.

De structuur zinspeelt op het doorgeven van zinnetjes in een kring, waarbij de versie keer op keer verandert. De teksten zijn filosofisch van aard, en hier doorgefluisterd in vertaling. Ik moet bekennen niet heel precies te heb geluisterd naar wat er nu gezegd werd. Het totaaleffect was indringender. Het gefluister uit al die boxjes was spooky, een mysterieus koor.

De spanning werd nog verder opgehoogd door een bulderende metro die elk kwartier van voor naar achter door De Paviljoens dendert en je naar je oren laat grijpen, zo hard.

Het zal wel een herinnering zijn aan de plek, die metro, gezien de op treinwagons geïnspireerde museumbouw van De Paviljoens – ik heb de stukken er niet op nagelezen. Ik weet alleen dat het effect van het indringende gefluister enerzijds en het razende gebulder anderzijds, zodanig ingrijpend was dat ik de rest van het overzicht als slapjes ervaren heb. Een overzicht van praktijken die ik van Kinoshita kende, getoonzet in een ietwat gedateerd aandoend vocabulair, en met een poëtisch gewicht waar het iets te zeer onder gebukt lijkt te gaan.

Om het onaardig te zeggen: het oogde gedateerd, dit overzicht, hoewel het deels nieuw werk was, deels ook opgefrist. Alles bij elkaar, de gewichtige teksten, de zandlopers, de cerebrale installatie, het was van een verfijning die mij als bezoeker deed veranderen in een Gilles de la Tourette-patiënt.

Net toen ik het bij de deur op een verlossend vloeken wilde zetten, puur ter compensatie van al die breed uitgevente subtiliteit, werd ik daarvan afgehouden door een incidentje. Een oudere mevrouw vluchtte weg uit de deuropening, in reactie op de denderende metro. Ze wilde niet meer naar binnen, ook niet na aandringen van haar echtgenoot.

Toch wreder dan ik dacht, die Kinoshita.

Meer plaatjes op de website van De Paviljoens

Domeniek Ruyters

is hoofdredacteur van Metropolis M

Recente artikelen