metropolis m

Afgelopen vrijdag werden in Rotterdam allerlei plannen voor digitale innovatie bij musea besproken.

Waar vroeger naamplaatjes en een eventuele gids voldeden, worden tegenwoordig steeds meer audiotours, multimediatours, interactieve games en multitouchtafels ingezet om contextuele informatie te bieden aan kunstwerken. De programmaregeling Digitale innovatie in musea is in 2012 in het leven geroepen door SNS REAAL Fonds om dit gebruik van digitale middelen te stimuleren.

Drieënnegentig musea en instellingen hebben een aanvraag ingediend voor deze regeling en dertien zijn gehonoreerd. Op 31 januari 2013 hebben de musea, waaronder het Rijksmuseum, het Valkhof en het Centraal Museum, hun gehonoreerde plannen gepresenteerd op een workshopdag. Het advies voor de projecten was: ‘hou het simpel en wil niet te veel.’

De tweede bijeenkomst vond afgelopen vrijdag plaats in Het Nieuwe Insituut, met een seminar van drie experts, waaronder Harry van Vliet van Crossmedialab, en een presentatieronde over de voortgang van de plannen. Zo presenteerde EYE de EYEwalk; een audiovisuele tour op een mini-iPad langs verschillende hoogtepunten uit de filmgeschiedenis, en het Allard Pierson Museum een interactieve game waarbij de speler museumobjecten kan verslepen en herschikken via een Wii-achtige techniek. Uit de presentatieronde bleek dat de musea het advies van de workshopdag niet allemaal ter harte hadden genomen. Er zijn musea die zoveel willen met een app of game, dat ze aan het budget en het doel voorbijgaan.

En dat blijkt dan ook het probleem: veel musea weten eigenlijk niet zo goed waarom en voor wie ze de digitale middelen willen inzetten. Is het om een nieuwe doelgroep binnen te halen of om informatie te verschaffen over de collectie? Bij de meeste plannen is daar niet goed over nagedacht. En wanneer er kritische vragen komen uit het publiek vallen verschillende musea dan ook genadeloos door de mand.

Het lijkt erop dat er een gebrek aan expertise is bij de instellingen over digitale middelen. Tekenend daarvoor is dat alle museummedewerkers tijdens de door mij bijgewoonde presentatieronde problemen hadden met het opstarten van hun powerpointpresentatie. Laat dan staan dat ze inzicht hebben in de werking van games of apps.

Deze onwetendheid blijkt ook uit de lezing van expert Harry van Vliet. Van Vliet heeft de aanvragen geanalyseerd en daaruit blijkt dat ze allemaal laag scoren op de uitleg van hoe hun gebruik van digitale middelen ingaat op crossmedialiteit, de beleving, narrativiteit of participatie. Er zitten veel vaagheden en aannames in de aanvragen, zoals dat een app per definitie een beleving is. Dat is niet zo.

De lezingen van gameontwerper Kars Alfrink van Hubbub en Duncan Speakman van kunstenaarscollectief Circumstance waren dan ook heel inzichtelijk in hoe het wel zou moeten. De belangrijkste tips zijn: maak bij een game de speler tot samenzweerder, tot performer, vertaal de boodschap naar een handeling en zorg dat er een beloning is aan het eind van een game of app. Denk daarnaast niet dat als je eenmaal een digitaal middel hebt je klaar bent, want je moet het continu monitoren, verbeteren en onder de aandacht van de bezoeker brengen.

Dit zijn belangrijke richtlijnen waar de gemiddelde museummedewerker geen weet van heeft. De truc is volgens mij dan ook om niet pas een professionele game- of appdesigner in te huren bij de uitvoering, maar al tijdens de conceptfase. In een dag vol tips en adviezen is dit mijn bescheiden tip aan de musea.


Dit zijn de musea die geld hebben gekregen:
-CODA, ‘Sieraden’
-Nederlands Fotomuseum, Mijn Icoon Foto’s
-Museum Het Valkhof, Middeleeuws Nijmegen in een gezinsapp en game
-Huis Van Gijn, App Vraag het Juffrouw Fijn van Draat
-Centraal Museum, YoMu. Maak van de stad Utrecht jouw persoonlijke museum
-Museum De Lakenhal, Hoe het laken uit Leiden verdween
-AAMU Museum voor hedendaagse Aboriginal kunst, The StorytellerApp
-EYE Film Instituut Nederland, EYEwalk
-Letterkundig Museum, Het stenen bruidsbed
-Allard Pierson Museum, Natural interaction geïntegreerd in het museum
-Stichting Rijksmuseum van Oudheden, Het Negende Wereldwonder
-Rijksmuseum, Ontwikkeling interactieve elementen multimediatour
-Museum Het Prinsenhof, Het Duel


Moving Stories
Met game designer Kars Alfrink (NL), onderzoeker en lector Harry van Vliet (NL) en kunstenaar Duncan Speakman (UK)
Het Nieuwe Instituut, Rotterdam
8 maart

Loes van Beuningen is stagiair bij Metropolis M

Loes van Beuningen

is kunsthistoricus

Recente artikelen