metropolis m

Opnieuw lukt het curator Roel Arkesteijn een kunstenaar van wereldformaat te inspireren tot het maken van een tentoonstelling van wereldklasse in Het Domein in Sittard.

Nog tot en met 5 mei word je in Het Domein door Mark Dion meegenomen op een reis door het museum. Of beter gezegd: zijn museum. De Amerikaanse kunstenaar stelde de tentoonstelling zelf samen, wat resulteerde in een even persoonlijke als universele tentoonstelling; één waarin de relatie tussen natuur en cultuur centraal staat.

De veelkleurige tentoonstellingszalen vol gevonden voorwerpen, schatten uit de museumcollectie en op de rommelmarkt aangeschafte prullaria, dragen tot de verbeelding sprekende namen. De bezoeker loopt onder andere via de donkere Underworld Hall (vol glow-in-the dark voorwerpen), naar het Cabinet of Mystery (met objecten die aan de dood lijken te refereren) en het Department of Archeology. In deze knalblauwe ruimte toont Dion een kabinet vol voorwerpen die hij vond tijdens zijn tocht die hij in 1996 samen met Stephen Dillemuth langs de Noordzee en Oostzee maakte, en objecten van zijn opgravingen in een woonwijk in Fribourg. Dion heeft de objecten van deze projecten schoongemaakt, gecategoriseerd en nagetekend.

Waardeloze objecten (al dan niet uit de natuur) krijgen door tussenkomst van Dion waarde en betekenis, waardoor hij zowel als bioloog, archeoloog, verzamelaar als kunstenaar handelt. Samen met Robert Williams stelde hij bijvoorbeeld Theatrum Mundi: Armarium (2001) samen. In een kast ordenden en verbeeldden Williams en Dion respectievelijk cultuur en natuur in categorieën als DEUS, RATIO, SENSUS, BRUTU en PLANTA aan de hand van alledaagse objecten, stenen en opgezette dieren.

The Gift (1993-2000) schetst een bijzondere verhouding tussen Dion en kunstverzamelaar Karola Grasslin, die hij vanaf diverse plekken op de wereld pakketjes stuurt, die volgens afspraak niet worden open gemaakt. Hoewel de inhoud van de pakketjes een raadsel blijft, blijkt dat alleen de adressen van afzender en ontvanger ook al een verhaal kunnen vertellen – en dat zelfs de suggestie van het object kan boeien.

Dion toont zowel de fascinatie als de waanzin die uitgaat van deze op verlichtingsidealen gebaseerde verzamelpraktijk. Bij alle verwondering, waar Dion even goed op inzet, klinkt ook een waarschuwende boodschap door. Dion toont ook de negatieve invloed van de mens op de natuur, zijn vermeende en zichzelf toegeëigende suprematie. Middels zijn objecten laat Dion zien hoe onvoorzichtig we met deze natuur omspringen.

In de eerste zaal staan de opgezette dieren gedrenkt in olie; de tochten langs de Oost- en Noordzee leverden vooral heel veel plastic op. De archeoloog van een eeuw geleden bracht schatten boven de grond, die van nu vooral rotzooi.

Polar Bear (1992-2002), een reeks foto’s van opgezette ijsberen in (natuur)musea, kan in dit licht als een dreigende voorbode worden gezien: als het zo verder gaat, zullen we de natuur enkel nog in het museum kunnen bekijken. Ook The Hunting Salon (een in Het Domein ingerichte eregalerij met foto’s van jagers en hun buit) laat qua boodschap niet veel te raden over.

De tentoonstelling van Mark Dion in Sittard bevraagt en confronteert, maar is daarnaast ook een feestje om doorheen te lopen, en een waar genot voor het oog. Want dankzij zijn alomtegenwoordige liefde voor zowel natuurlijke als culturele objecten, werd de door mensen veroorzaakte ondergang van de natuur zelden zo aantrekkelijk in beeld gebracht.

Mark Dion – The Macabre Treasury
20 januari – 5 mei 2013
Het Domein, Sittard